saniyenur
Wed 1 February 2012, 10:59 am GMT +0200
A. Ebussu'ûd Efendi Devrine Kadarki Osmanlı Pâdişâhları:
1. Osman Gâzî (1299-1324): Selçuklu Devletinin, Söğüt uçbeyi iken, devletin yıkılması üzerine, diğer on kadar beylik gibi istiklâlin ilânı ve bazı Bizans kalelerinin fethi...
2. Orhan Gâzî (1324-1360): bursa'nın, marmara kıyılarının, karasi beyliğinin ve rumeli'de gelibolu ve civarının fethi... Devlet teşkilâtlanmış, para basılmış, ilk muntazam askerî teşkilât kurulmuş ve kanunlar yapılmıştır.
3. Birînci Murad, Hudâvendigâr (1360-1389): Ankara'nın, Edirne'nin, Filibe ve Balkanlara Kadar Bulgaristanın Zabtı. “sırp sındığı”nda ilk haçlı ordusu ile savaş (1363). Yine haçlılarla “Kosova” muharebesi (1389), zafer ve sultanın gehâdeti... Yeniçeri ve acemi ocakları kurulmuş, İstanbul ilk defa muhasara olunmuştur,
4. Bîrîncî Bâyezîd, Yıldırım (1389-1402): Sırbistan ile Eflâk'ın ve Malatya'ya kadar Anadolu'nun zabtı. “Niğbolu” da Haçlılarla savaş (1396)... Timur'la yapılan “Ankara” savaşının kaybedilmesi (1402), Bâyezid'in Esareti ve vefatı (1403).
“Fetret Devri (1402-1413): Yıldırım'ın şehzadeleri taht Kavgasına tutuştular. Süleyman Çelebi (1402-1410), arkasından Musa Çelebi (1410-1413) Rumeli'de ve İsa Çelebi (1402-1404) Balıkesir'de saltanat sürdüler. Bu arada Süleyman Çelebi Macarlarla savaştı ve Musa Çelebi İstanbul'u muhasara etti... Nihayet Mehmet Çelebi hepsini mağlup ederek tahta geçti.
5. Birinci Mehmed, Çelebi (1413-1421): Fetret devrinde kaybedilmiş olan topraklar tekrar alındı. Şeyh Bedreddin gailesi halledilip, Venediklilerle küçük bir deniz savaşı yapıldı.
6. İkinci Murad (1421-1444, 1446-1451): İstanbul Muhasara olundu. Anadolu'daki beylikler kaldırılarak birlik sağlandı. Macaristan'ın fethi başladı. Haçlılarla “Varna” (1444) ve “2. Kosova” (1448) muharebeleri kazanıldı.
7. İkinci Mehmed, Fatih (1444-1448, 1451-1481): Kızdırmaktan Tuna'ya kadarki sahayı kaplayan Devletin toprakları arasında kalan İstanbul (1453) ile ayrıca devir boyunca 14 Devlet Ve 200 şehir fetih ve zabt olundu. Akkoyunlu hükümdarı uzun Hasan'la “Otlukbeli” (1473) savaşı yapıldı... Yeni ihtiyaçlara göre kanunlar kondu.
8. İkinci Bâyezid, Velî (1481-1512): Cem Sultan gailesi ile uğraşıldı muharebeler devam etmekle beraber mühim zafer ve fetihler olmadı. Nisbeten sakin bir devre geçti. Anadolu'da, Şah İsmail'in teşvik ettiği şiî propaganda ve isyanları büyüdü... Bâyezid, yeniçerilerin yardım ettiği, oğlu Selim tarafından tahttan indirildi.
9. Birinci Selim, Yavuz (1512-1520): Doğuda, Şah İsmail Safeî'nin başında bulunduğu şiî İran ile “Çaldıran” da (1514) savaşıldı. Anadolu'daki şiîler imha edildi. Mısır'a hâkim kölemenlerle “Merc-i Dâbık” (1516) ve “Ridâniye” (1517) savaşları yapıldı... Netice olarak: Doğu Anadolu, Mısır, Suriye, Filistin, Hicaz ile hilâfet hakkı Osmanlılara geçti.
10. Birinci Süleyman, Kânûnî (1520-1566): Batıda, Doğuda ve Denizlerde savaşılıp fetihler yapıldı. Batıda: Macaristan'ın ve birçok kalelerin zabtını netîce veren Mohaç (1526). Viyana muhasarası (1529), Alman seferi (1533) ve (1541) seferleri ile Avrupa içerlerine kadar uzayan akınlar yapıldı... Doğu'da:
Tecâvüzlerde bulunan İran'lılara karşı İrâkayn seferi (1533-35), “1548-49” Seferi ve Nahçivan seferi (1553-55) açıldı. Denizden ise Yemen, Aden, Hindistan'da Diu kalesi, Cezâir ve' Trablusgarb zabt olundu. “Preveze” (1538) İle Akdeniz “Türk Gölü” hâline getirildi... idarî sahada yaptıkları ile “Kânûnî” lâkabını alan sultan, Orhan Gâzî ve Fatih devrinde yapılan kanun ve nizamları yeniden hazırlatmış, idarî taksîmâtı düzenlemiştir.
11. İkînci Selim, Sarı (1566-1574): İsyan eden Yemen tekrar (1567-71), Tunus (1574) ve Kıbrıs (1570-71) Feth olundu. Inebahtı (1571) deniz savaşında donanma büyük bir mağlubiyete uğradı... Sultan, Devlet idaresini daha ziyâde kudretli sadrâzam Sokullu'ya bırakmıştır.