saniyenur
Wed 26 October 2011, 07:26 pm GMT +0200
7- Duman
2533- Mesrûk'tan rivayet edilmiştir:
“Abdullah (İbn Mes'ud)'un yanında oturuyorduk. Kendisi de aramızda yan tarafına yaslanmıştı. Derken ona bir adam gelip:
“Ey Ebu Abdurrahman! Gerçekten hikayeci bir adam Kinde kapılarının yanında kıssa anlatıyor; Duhan süresindeki ayet münasebetiyle duman mucizesi gelip kâfirlerin canlarını alacağını, müminlerin ise ondan nezle şeklinde etkileneceklerini söylüyor” dedi. Bunun üzerine Abdullah kızarak oturdu ve:
“Ey insanlar! Allah'tan korkun! Sizden kim bir şey bilirse, bildiğini söylesin. Bilmeyen de, “Allah daha iyi bilir” desin. Çünkü birinizin bilmediği bir şey için, “Allah daha iyi bilir” demesi en büyük ilimdir. Gerçekten Yüce Allah, Peygamber (s.a.v.)'e:
“Ben bu peygamberlik görevi karşılığında sîzden bîr ücret istemiyorum. Ben kendiliğimden teklif edenlerden de değilim de!” [1109] buyurmuştur.
Açıklama:
Bu ayetin iniş sebebi şudur: Şüphesiz ki Resulullah (s.a.v.), insanlardan İslam'a karşı bir aleyhtarlık gördüğü zaman:
“Allah’ım! Yûsuf'un yedi kıtlık senesi gibi onlara da yedi kıtılık sene olsun!” buyurdu.
Bunun üzerine Kureyş'in kabilesinin üzerine öyle bir kıtlık geldi ki, bu kıtlık, her şeyi silip süpürdü. Hattâ açlıktan hayvan derilerini ve ölü hayvan etlerini yemişlerdi. Onlardan biri, gökyüzüne bakarak duman şeklinde bir şey gördü. Hemen Ebû Süfyan, Peygamber (s.a.v.)'in yanına gelip:
“Ey Muhammedi Sen Allah'a tâatı ve akrabaya yardımı emrederek geldin. Fakat kavmin helak oldu. Şimdi onlar için Allah'a dua et!” dedi. Bunun üzerine Yüce Allah, “Semânın insanları saracak apaçık bir duman getireceği günü gözet! Bu, acıklı bir azabdır” [1110] âyetini,
“Şüphesiz ki siz eski inkarcı halinize geri döneceksiniz. Fakat biz büyük bir şiddetle yakalayacağımız gün, kesinlikle intikamımızı alırız.” [1111] ayetine kadar İndirdi.
Abdullah der ki: Bu duman, onların dediği gibi ahiret azabı olsaydı hiç ahiret azabı kaldırılır mıydı?
Açıklama:
Duhan: 44/16'nın metninde geçen “Başta” günü, Bedir savaşı günüdür. Buna göre Duhan azabı da; batşe, lizam ve ayeti'r-Rum'da ortaya çıkmış ve geçmiştir. [1112]
“Bu olay, hicretten önce olmuştur. Kureyş kabilesi apaçık bir şekilde Duman azabının gelmekte olduğunu görmesine rağmen, yine de küfür ve inkara sapmışlar, bunun cezası da Batşe ve lizam olmuştur.
“Kinde”nin; Kufe'de bir yer olduğunu söyleyenler olduğu gibi, Yemen'deki en büyük kabilelerden biri olduğunu söyleyenler de olmuştur.
“Lizam” ile; Bedir savaşında müşriklerin öldürülmeleri ve esir edilmeleri kast edilmektedir.
“Rum ayeti” ile; Romalıların ilk önce İranlılara mağlup olup sonra galip geleceklerinden bahseden ayettir. Romalılar, Hudeybiye savaşı sırasında İranlıları yenmişti.
“Yusuf senesi” ile kastedilen ise Yusuf (a.s) zamanında Mısır'da meydana gelen yedi yıl süren kıtlıktır.[1109] Sâd: 38/86.
[1110] Duhan: 44/10-11.
[1111] Duhan: 44/16.
[1112] Buhari, İstiska' 2, Tefsiru Sure-i Duhan 2; Tirmizî, Tefsiru'l-Kur'an 46, 3254; Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/380, 431, 441.