sumeyye
Mon 23 July 2012, 04:00 pm GMT +0200
A) Cumhurun Görüşü:
İslâm hukukçularının çoğunluğu altı maddeyi «örnek kabilinden» saymış, ancak kapsamı belirlemede değişik ölçüler ortaya koymuştur.
Hanefîler, cins ve miktar birliğini esas almıştır. Ölçü veya tartı ile alınıp satılan tüm mallarda cins birliği olursa «fazlalık» ve «vade», cins ayrılığı olursa yalnız «vade» faiz olur. Hanbelîler de prensipte Hanefîler gibi düşünür.
Şâfiîler, altı maddeden ilk ikisinin, yani altın ve gümüşün «para», diğer dört tanesinin «yiyecek maddesi» olduğuna bakarak,, «yiyecek ve satış bedeli (para)» kabilinden olan şeylerde faizin cereyan edeceği görüşünü benimsediler.
Mâlikîlere göre, altın ve gümüş dışında, ihtikâra elverişli olan yiyecek maddelerinde faiz cereyan eder.
Bu duruma göre, faizin tahakkuku için cins birliği mezhep imamlarınca gerekli görülmüş, vade konusunda ise cins birliği şartı aranmamıştır [155]
[155] el-Cassâs, Ahkâmü'I-Kur'ân, c. II, s. 184; İbnü'l-Hümâm, Fethu'l-Kadîr, c. V, s. 274 v.d.; el-Cezîrî, Kitâbü'1-Fıkh ale'l-Mezâhibi'I-Erbaa, c. II, s. 249-252; Dr. Fethî ed-Düreynî, el-Menâhicü'1-Usûliyye, s. 128-130.
Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 72-73.