hafız_32
Wed 6 October 2010, 03:19 pm GMT +0200
[s
hafız_32
Wed 6 October 2010, 03:21 pm GMT +0200
halde, Mekke'ye giden hacılar, ellerini Allah'ın sağ eli üzerine koyarak sadakat yemininde bulunurlar. Hacıların, Haceru'l-Esved1 e ellerini koyma hareketinin iki adı vardır: İstilâm' ve 'Bey'a'. îstilam'm kelime manası, 'elde etmek' demektir, o halde antlaşmanın elde edilmesi' Allah, bizim sadakat antlaşmamızı elde ediyor demektir. Bey'a, bildiğimiz kontrat demektir. O halde bu, bizim Allahu teâlâya itaat edeceğimize dair bir kontrat, bir söz vermemizdir".
insan; Allah'a bağlı olduğuna,O'na teslim olduğuna, herşeyi O'nun rızası için yaptığına ve yapacağına, O'nun sevdiklerini seveceğine, sevmediklerini sevmiyeceğine, O'na isyan edenlere itaat etmiyeceğine, O'nun ahkâmı için çalışacağına, her hareketini O'nun rızasını kazanmak için düzenleyeceğine bu uğurda gerekirse şehit oluncaya kadar mücadele vereceğine dair; yeryüzünde ilk yapılan bu evin duvarı içinde bulunan ve Allah'ın yeryüzündeki sağ elini temsil eden Haceru'l-Esved'e elini koyarak yemin ediyor, biat ediyor ki, buna istilâm denir.
"Şüphesiz âlemler için, çok feyizli ve ayn-ı hidayet olmak üzere, konular ilk ev (ma'bed) elbette Mekke'de olandır"[84]
îşte bu mâbeddeki istilâmı iyi anlamalı, sadece Kabe'yi tavaf ederken değil, bütün ibâdetlerimizde, sadece Allah rızasını gözetmeliyiz. [85]
NETİCE
Yukarıdaki bölümlerde, ayrıntılarını gördüğümüz gibi, islâm öncesi Mekke toplumunda, Allah inana olmasına rağmen, hakim din, şirk'ti. Yani Allah inancı yanında, başka güçleri tanımak ve Allah'ın Peygamberleri vasıtasiyle göndermiş olduğu emirlerden ziyade, insanların yapmış olduğu kanunlarla yönetilmek, Mekke Devletinin alamet-i farikasıydı.
Milâdi 7. yüzyıla kadar, ilâhi dinlerin insanlar tarafından yozlaştmla yozlaştırıla getirildikleri Mekke toplumu, bir mülti-religion, yâni bir dinler yumağı hâline gelmişti. Her kes Yüce Allah tarafından yaratıldığını ikrar ediyor, O'nun Evi olan Kabe'de O'na ibadet ediyordu. Daha doğrusu ibadet ettiklerini sanıyorlardı. Bu bir sanı idi; çünkü Allah, onların Kabe etrafındaki hareketlerini; dönmelerini, saygıya durmalarını," ıslık çalıp el çırpmaktan başka bir şey" olmadığını ferman buyuruyordu.
insanlar, heykelleştirdikleri atalarının ilkelerini kutsallaş-ürmış; dünyevi işlerinde, Allah'ı değil bu ilkeleri göz önüne alıyorlardı ki şirk buydu.
Bir Kralı olmamasına rağmen, bünyesinde bulundurduğu bağımsız bakanlıklarla bir şehir devleti olan Mekke, aynı zamanda bir ticaret merkezi olmasından, ve de bütün Arap yarımadasında bilinen Kabe orada bulunduğundan, bir başka önemi haizdi.
Ve bütün bunlardan en Önemlisi, Allah'ın, son Peygamberini, oradan, yâni Kentlerin Anası (Unımu'1-kurâ) olan Mekke'den seçmiş olmasıydı. îşte bu Peygamber, burada mücadele edecek ve yirmi senelik bir uğraştan sonra Rabbinin kanunlarını oraya hakim kılacaktır. [86]
BİBLİYOGRAFYA
Kur'an-ı Kerim.
Muteber Hadis kaynakları.
Ibn îshak, Siret, Muhammed Hamidullah neşri, Rabat,1976.
IbnHişam, es'Siretu'n-Nebeviyye, Mısır, 1955.
Ezraki, Ahbâru Mekke, Beyrut,1969, 3. baskı.
Ibn Sa'd, Tabakat, Beyrut,1960.
Ya'kubî, Tarih, Beyrut,1960.
Ibn Kuteybe, el-Maarif, Beyrut,1970.
Taberi, Taruhu'l-Umemi ve'l-Mulûk, Beyrut, tarihsiz.
Mes'udi, Murâcu'z-Zeheb, Beyrut,1973.
Ibnu'1-Esir, el-Kâmilu fi't-Tarih, Beyrut, 1967.
Es-Suheyli, er-Ravdu'l-Unf, el-Kahire,1967.
ed-Diyarbekri, Tarihu'l-Hamis, Beyrut, tarihsiz.
Ibn Kesir, es-Siretu'n-Nebeviyye, el-Kahire,1964.
el-Kila'i el-Endelusi, el-îktifâ, el-Kahire,1970.
Yakut el-Hamevî, Mu'cemu'l-Buldân, Beyrut, tarihsiz.
Bedruddin el-Aynî, Umdetu'l-Kârî ft şerhi'l-Buharî, Matbaatu'l-
Amire baskısı. el-Halebi, es-Siretu'l-Halebiyye,
Muhammed Hamidullah, Le Prophete de l'Islam, Paris, 1978 4.baskı.
Muhammed Hamidullah, İslam Müesseselerine Giriş, Istan-bul,1981.
Muhammed Hamidullah, Hz. Peygamber'in Altı Orijinal Mektubu, Beyan Yayınları, istanbul, 1990. Cevad Ali, Tarihu'l-Arab Kable'l-îslam, Bağdad,1951.
1 I 128 Asr-ı Saadet Öncesinde Mekke Toplumu
Abdulmelik b. Kureyz el-Ebma'î, Tarihu'l-Arab Kable'l-îslam,
Bağdad,1959.
Corci Zeydan, Kitabu'l-Arab Kable'l-îslam, Mısır,1908. J. Ryckmans, Institutions monarchiques en Arabie Meridionale
avant l'Islam, (Main et Saba), Louvain,1951.
J. Ryckmans, Les Religions Arabes preislamigues, Louvain,195l.
Caetani, îslam Tarihi, Hüseyin Cahit tercümesi, lstanbul,1924.
R. Blachere, Le Probleme de Mahomet, Paris,1952.
Demombynes, Mahomet, Paris,1968.
Maxime Rodinson, Mahomet, Paris,1961.
Francesco Gabrieli, Mahomet, Paris,1965.
Süleyman Ateş, Kur'ân-ı Kerim'in Evrensel Mesajına Çağrı, İstanbul, 1990.
Ali Bulaç, îslâm ve Demokrasi, İstanbul, 1993
Süleyman Ateş, Kur'ân-ı Kerim'in Evrensel Mesajına Çağrı, İstanbul 1990
Sırma, İhsan Süreyya, îslâm Öncesi Mekke Dönemi ve Hz. Mu-hammed, Istanbul,1993, lO.baskı.
Sırma, İhsan Süreyya, îslami Tebliğin Mekke Dönemi ve işkence,
İstanbul, 1994, 24. baskı. Sırma, İhsan Süreyya, îslami Tebliğin Medine Dönemi ve Cihad,
İstanbul 1993,16. baskı. [87]
[1] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/91-.
[2] K.K. Âl-i îmrân sûresi, 154.
[3] K.K. Mâide sûresi, 50..
[4] KK. Ahzâb sûresi, 32-33.
[5] K.K. Fetih sûresi, 26.
[6] Âl-i İmrân, 154.
[7] ÂI-İ îmrân, 166-169.
[8] K.K. Mâide sûresi, 48-49..
[9] Bk.K.K. Ahzâb sûresi, 32-33.
[10] Bk. Fi Zilâli'l-Kur'an, XIII, 465.
[11] K.K. Bakara sûresi, 114.
[12] Buhari, Cenaiz, 36.
[13] Buharı, İdeyn, bâb, 19.
[14] Buharî, îmam, bâb, 22..
[15] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/93-98.
[16] K.K. Âl-i îmrân sûresi, 96.
[17] K.K. Bakara sûresi, 35-36..
[18] K.K. el-A'râf sûresi, 11.
[19] K.K. Tâ-Hâ sûresi, 117-118.
[20] K.K. Tâ-Hâ sûresi, 120-121..
[21] Bk. K.K. Bakara sûresi, 37.
[22] K.K. el-A'raf sûresi, 12.
[23] K.K. Enbiyâ sûresi, 29.
[24] K.K. Naziat sûresi, 15-26.
[25] Ayrıntılar için bk. Muhammed Hamidullah, İslâm Müesseselerine Giriş, s.26..
[26] Bk. K.K. Tâhâ sûresi, 117-118..
[27] Bk Bakara sûresi, 35-36..
[28] Bk. K.K. Tâ-Hâ, 117-119.
[29] Bir Fransız yazan romanlarından birinin adı çok ilginç: Şeytan Emekli Olmaz.
[30] Ezrakî, Ahbâru Mekke, s. 37.
[31] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/99-104.
[32] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/105.
[33] K.K. Ahzâb sûresi, 40.
[34] K.K. Âl-iîmrân, 19.
[35] K.K. İbrahim sûresi, 35-36..
[36] K.K. Şuarâ sûresi, 70-76.
[37] K.K. Enbiyâ sûresi, 58.
[38] Bk. K.K. Enbiyâ sûresi, 64.
[39] Aynı sûre, 68.
[40] K.K. Enbiyâ sûresi, 66..
[41] K.K. Enbiyâ sûresi, 69.
[42] K.K Âl-i Imrân sûresi, 67. Hanif için ayrıca bk. K.K. Bakara sûresi, 135;Âl-i İırırân sûresi, 95; Nisa sûresi, 135..
[43] İbn Hişam, Sire, II, 238..
[44] K.K. el-Mü'minûn sûresi, 84-89.
[45] Ezraki, Ahbaru Mekke, 1,121..
[46] Ezrakî, a.g.e., I. 117..
[47] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/105-110.
[48] K.K. Enfâl sûresi, 25.
[49] İbn Kesir. es-Siretu'n-Nebeviyye, el-Kâhire, 1964,1, 208.
[50] İbn Kesîr, a.g.e., I, 208.
[51] K.K. En'âm sûresi, 57.
[52] BK. KK. Bakara sûresi, 34; Kehf sûresi, 50.
[53] K.K.A'râf sûresi, 12..
[54] Bunu diyenler, haddizatında "hakimiyet kayıtsız-şartsız bir zümrenindir" prensibini uygulamaktadırlar. Bu zümre bazan bir diktatör, bazan bir parti, bazan orduların üst tabakaları, yâ da aileler oluyor.
[55] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/110-114.
[56] Bu konudaki ayrıntılar için bk. İbn Hişâm, es-Siretu'n-Nebeviyye, Mısır, 1955,1,199 vd..
[57] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/114.
[58] Geniş bilgi için bk. Ezrakî, a.g.e.;Hamidullah, İslâm Peygamberi, II, s.?.
[59] Muhammed Hamidullah İslâm Müesseselerine Giriş, s. 45.
[60] Ay. Es, s. 46.
[61] Kur'ân-ı Kerim, Şu'ara sûresi, 67.
[62] Muhammed Hamidullah, İslâm Müesseselerine Giriş, s. 46.
[63] K.K. Kureyş sûresi, 1,4.
[64] İslâm'dan önceki devir, yani cahiliye devri hakkında etraflı bilgi için bk. Cevad Ali, Tarihu'l-Arab Kable'l-îslâm, Bağdat, 1951; Abdülmelik b. Ku-reyz el-Esmaî, Tarihu'İ-Arab Kable'l-îslâm Bağdat 1959; Corci Zeydan, Kitabu'l-Arab Kable'l-îslâm, Mısır 1908; G. Ryckmans, Les Religions Ara-bes preislamixue, Louvain, 1951; Jacpues Ryskmans, înstitution monarc-hique en Arabic Meridionale avant İslâm (Mai'in et Saba), Louvain, 1951. Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/115-118.
[65] Ezrakî, a.g.e. I, 54.
[66] K.K. İbrahim sûresi, 37.
[67] K.K. Saffât sûresi, 10.
[68] îbn îshak, Siret, Rabat, 1976. s. 3-7..
[69] Îbn Hişam, Sire, 1,145.
Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/118-121.
[70] Bkz. YaTtubî, Tarih, Beyrut, 1960, II, 15-16; îbn Hişam, a.g.e., 1,181.
[71] Ya'kubî,a.g.e.,II,15.
[72] Yakubî, a.g.e.
[73] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/121.
[74] Fazla bilgi için bkz. İbn Hişam, a.g.e., 1,133..
[75] İbn Hişam, a.g.e., 1,134.
Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/121-122.
[76] Bkz. Muhamed Hamidullah, îslâm Müesseselerine Giriş, İstanbul 1981, s.27..
[77] Tafsilat için bkz. İbn Hişam, 1,193; el-Ezrakî, Ahbaru Mekke, 1,157 vd..
[78] Bugünkü durumda kapı, yerden 1, 5-2 m. Yüksekliktedir.
[79] el-Ezrakî, a.g.e.,.1,159..
[80] îbn Hişam, Sîre, 1,196.
[81] Bkz. tbn Hişam, Sîre, 1,197.
[82] Ezkarî, a.g.e., 1,161..
[83] Bkz. İslâm Müesseselerine Giriş, s. 31.
[84] K.K., Âl-i İmrân sûresi, 96..
[85] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/122-124.
[86] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/125.
[87] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/127-128.
insan; Allah'a bağlı olduğuna,O'na teslim olduğuna, herşeyi O'nun rızası için yaptığına ve yapacağına, O'nun sevdiklerini seveceğine, sevmediklerini sevmiyeceğine, O'na isyan edenlere itaat etmiyeceğine, O'nun ahkâmı için çalışacağına, her hareketini O'nun rızasını kazanmak için düzenleyeceğine bu uğurda gerekirse şehit oluncaya kadar mücadele vereceğine dair; yeryüzünde ilk yapılan bu evin duvarı içinde bulunan ve Allah'ın yeryüzündeki sağ elini temsil eden Haceru'l-Esved'e elini koyarak yemin ediyor, biat ediyor ki, buna istilâm denir.
"Şüphesiz âlemler için, çok feyizli ve ayn-ı hidayet olmak üzere, konular ilk ev (ma'bed) elbette Mekke'de olandır"[84]
îşte bu mâbeddeki istilâmı iyi anlamalı, sadece Kabe'yi tavaf ederken değil, bütün ibâdetlerimizde, sadece Allah rızasını gözetmeliyiz. [85]
NETİCE
Yukarıdaki bölümlerde, ayrıntılarını gördüğümüz gibi, islâm öncesi Mekke toplumunda, Allah inana olmasına rağmen, hakim din, şirk'ti. Yani Allah inancı yanında, başka güçleri tanımak ve Allah'ın Peygamberleri vasıtasiyle göndermiş olduğu emirlerden ziyade, insanların yapmış olduğu kanunlarla yönetilmek, Mekke Devletinin alamet-i farikasıydı.
Milâdi 7. yüzyıla kadar, ilâhi dinlerin insanlar tarafından yozlaştmla yozlaştırıla getirildikleri Mekke toplumu, bir mülti-religion, yâni bir dinler yumağı hâline gelmişti. Her kes Yüce Allah tarafından yaratıldığını ikrar ediyor, O'nun Evi olan Kabe'de O'na ibadet ediyordu. Daha doğrusu ibadet ettiklerini sanıyorlardı. Bu bir sanı idi; çünkü Allah, onların Kabe etrafındaki hareketlerini; dönmelerini, saygıya durmalarını," ıslık çalıp el çırpmaktan başka bir şey" olmadığını ferman buyuruyordu.
insanlar, heykelleştirdikleri atalarının ilkelerini kutsallaş-ürmış; dünyevi işlerinde, Allah'ı değil bu ilkeleri göz önüne alıyorlardı ki şirk buydu.
Bir Kralı olmamasına rağmen, bünyesinde bulundurduğu bağımsız bakanlıklarla bir şehir devleti olan Mekke, aynı zamanda bir ticaret merkezi olmasından, ve de bütün Arap yarımadasında bilinen Kabe orada bulunduğundan, bir başka önemi haizdi.
Ve bütün bunlardan en Önemlisi, Allah'ın, son Peygamberini, oradan, yâni Kentlerin Anası (Unımu'1-kurâ) olan Mekke'den seçmiş olmasıydı. îşte bu Peygamber, burada mücadele edecek ve yirmi senelik bir uğraştan sonra Rabbinin kanunlarını oraya hakim kılacaktır. [86]
BİBLİYOGRAFYA
Kur'an-ı Kerim.
Muteber Hadis kaynakları.
Ibn îshak, Siret, Muhammed Hamidullah neşri, Rabat,1976.
IbnHişam, es'Siretu'n-Nebeviyye, Mısır, 1955.
Ezraki, Ahbâru Mekke, Beyrut,1969, 3. baskı.
Ibn Sa'd, Tabakat, Beyrut,1960.
Ya'kubî, Tarih, Beyrut,1960.
Ibn Kuteybe, el-Maarif, Beyrut,1970.
Taberi, Taruhu'l-Umemi ve'l-Mulûk, Beyrut, tarihsiz.
Mes'udi, Murâcu'z-Zeheb, Beyrut,1973.
Ibnu'1-Esir, el-Kâmilu fi't-Tarih, Beyrut, 1967.
Es-Suheyli, er-Ravdu'l-Unf, el-Kahire,1967.
ed-Diyarbekri, Tarihu'l-Hamis, Beyrut, tarihsiz.
Ibn Kesir, es-Siretu'n-Nebeviyye, el-Kahire,1964.
el-Kila'i el-Endelusi, el-îktifâ, el-Kahire,1970.
Yakut el-Hamevî, Mu'cemu'l-Buldân, Beyrut, tarihsiz.
Bedruddin el-Aynî, Umdetu'l-Kârî ft şerhi'l-Buharî, Matbaatu'l-
Amire baskısı. el-Halebi, es-Siretu'l-Halebiyye,
Muhammed Hamidullah, Le Prophete de l'Islam, Paris, 1978 4.baskı.
Muhammed Hamidullah, İslam Müesseselerine Giriş, Istan-bul,1981.
Muhammed Hamidullah, Hz. Peygamber'in Altı Orijinal Mektubu, Beyan Yayınları, istanbul, 1990. Cevad Ali, Tarihu'l-Arab Kable'l-îslam, Bağdad,1951.
1 I 128 Asr-ı Saadet Öncesinde Mekke Toplumu
Abdulmelik b. Kureyz el-Ebma'î, Tarihu'l-Arab Kable'l-îslam,
Bağdad,1959.
Corci Zeydan, Kitabu'l-Arab Kable'l-îslam, Mısır,1908. J. Ryckmans, Institutions monarchiques en Arabie Meridionale
avant l'Islam, (Main et Saba), Louvain,1951.
J. Ryckmans, Les Religions Arabes preislamigues, Louvain,195l.
Caetani, îslam Tarihi, Hüseyin Cahit tercümesi, lstanbul,1924.
R. Blachere, Le Probleme de Mahomet, Paris,1952.
Demombynes, Mahomet, Paris,1968.
Maxime Rodinson, Mahomet, Paris,1961.
Francesco Gabrieli, Mahomet, Paris,1965.
Süleyman Ateş, Kur'ân-ı Kerim'in Evrensel Mesajına Çağrı, İstanbul, 1990.
Ali Bulaç, îslâm ve Demokrasi, İstanbul, 1993
Süleyman Ateş, Kur'ân-ı Kerim'in Evrensel Mesajına Çağrı, İstanbul 1990
Sırma, İhsan Süreyya, îslâm Öncesi Mekke Dönemi ve Hz. Mu-hammed, Istanbul,1993, lO.baskı.
Sırma, İhsan Süreyya, îslami Tebliğin Mekke Dönemi ve işkence,
İstanbul, 1994, 24. baskı. Sırma, İhsan Süreyya, îslami Tebliğin Medine Dönemi ve Cihad,
İstanbul 1993,16. baskı. [87]
[1] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/91-.
[2] K.K. Âl-i îmrân sûresi, 154.
[3] K.K. Mâide sûresi, 50..
[4] KK. Ahzâb sûresi, 32-33.
[5] K.K. Fetih sûresi, 26.
[6] Âl-i İmrân, 154.
[7] ÂI-İ îmrân, 166-169.
[8] K.K. Mâide sûresi, 48-49..
[9] Bk.K.K. Ahzâb sûresi, 32-33.
[10] Bk. Fi Zilâli'l-Kur'an, XIII, 465.
[11] K.K. Bakara sûresi, 114.
[12] Buhari, Cenaiz, 36.
[13] Buharı, İdeyn, bâb, 19.
[14] Buharî, îmam, bâb, 22..
[15] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/93-98.
[16] K.K. Âl-i îmrân sûresi, 96.
[17] K.K. Bakara sûresi, 35-36..
[18] K.K. el-A'râf sûresi, 11.
[19] K.K. Tâ-Hâ sûresi, 117-118.
[20] K.K. Tâ-Hâ sûresi, 120-121..
[21] Bk. K.K. Bakara sûresi, 37.
[22] K.K. el-A'raf sûresi, 12.
[23] K.K. Enbiyâ sûresi, 29.
[24] K.K. Naziat sûresi, 15-26.
[25] Ayrıntılar için bk. Muhammed Hamidullah, İslâm Müesseselerine Giriş, s.26..
[26] Bk. K.K. Tâhâ sûresi, 117-118..
[27] Bk Bakara sûresi, 35-36..
[28] Bk. K.K. Tâ-Hâ, 117-119.
[29] Bir Fransız yazan romanlarından birinin adı çok ilginç: Şeytan Emekli Olmaz.
[30] Ezrakî, Ahbâru Mekke, s. 37.
[31] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/99-104.
[32] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/105.
[33] K.K. Ahzâb sûresi, 40.
[34] K.K. Âl-iîmrân, 19.
[35] K.K. İbrahim sûresi, 35-36..
[36] K.K. Şuarâ sûresi, 70-76.
[37] K.K. Enbiyâ sûresi, 58.
[38] Bk. K.K. Enbiyâ sûresi, 64.
[39] Aynı sûre, 68.
[40] K.K. Enbiyâ sûresi, 66..
[41] K.K. Enbiyâ sûresi, 69.
[42] K.K Âl-i Imrân sûresi, 67. Hanif için ayrıca bk. K.K. Bakara sûresi, 135;Âl-i İırırân sûresi, 95; Nisa sûresi, 135..
[43] İbn Hişam, Sire, II, 238..
[44] K.K. el-Mü'minûn sûresi, 84-89.
[45] Ezraki, Ahbaru Mekke, 1,121..
[46] Ezrakî, a.g.e., I. 117..
[47] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/105-110.
[48] K.K. Enfâl sûresi, 25.
[49] İbn Kesir. es-Siretu'n-Nebeviyye, el-Kâhire, 1964,1, 208.
[50] İbn Kesîr, a.g.e., I, 208.
[51] K.K. En'âm sûresi, 57.
[52] BK. KK. Bakara sûresi, 34; Kehf sûresi, 50.
[53] K.K.A'râf sûresi, 12..
[54] Bunu diyenler, haddizatında "hakimiyet kayıtsız-şartsız bir zümrenindir" prensibini uygulamaktadırlar. Bu zümre bazan bir diktatör, bazan bir parti, bazan orduların üst tabakaları, yâ da aileler oluyor.
[55] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/110-114.
[56] Bu konudaki ayrıntılar için bk. İbn Hişâm, es-Siretu'n-Nebeviyye, Mısır, 1955,1,199 vd..
[57] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/114.
[58] Geniş bilgi için bk. Ezrakî, a.g.e.;Hamidullah, İslâm Peygamberi, II, s.?.
[59] Muhammed Hamidullah İslâm Müesseselerine Giriş, s. 45.
[60] Ay. Es, s. 46.
[61] Kur'ân-ı Kerim, Şu'ara sûresi, 67.
[62] Muhammed Hamidullah, İslâm Müesseselerine Giriş, s. 46.
[63] K.K. Kureyş sûresi, 1,4.
[64] İslâm'dan önceki devir, yani cahiliye devri hakkında etraflı bilgi için bk. Cevad Ali, Tarihu'l-Arab Kable'l-îslâm, Bağdat, 1951; Abdülmelik b. Ku-reyz el-Esmaî, Tarihu'İ-Arab Kable'l-îslâm Bağdat 1959; Corci Zeydan, Kitabu'l-Arab Kable'l-îslâm, Mısır 1908; G. Ryckmans, Les Religions Ara-bes preislamixue, Louvain, 1951; Jacpues Ryskmans, înstitution monarc-hique en Arabic Meridionale avant İslâm (Mai'in et Saba), Louvain, 1951. Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/115-118.
[65] Ezrakî, a.g.e. I, 54.
[66] K.K. İbrahim sûresi, 37.
[67] K.K. Saffât sûresi, 10.
[68] îbn îshak, Siret, Rabat, 1976. s. 3-7..
[69] Îbn Hişam, Sire, 1,145.
Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/118-121.
[70] Bkz. YaTtubî, Tarih, Beyrut, 1960, II, 15-16; îbn Hişam, a.g.e., 1,181.
[71] Ya'kubî,a.g.e.,II,15.
[72] Yakubî, a.g.e.
[73] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/121.
[74] Fazla bilgi için bkz. İbn Hişam, a.g.e., 1,133..
[75] İbn Hişam, a.g.e., 1,134.
Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/121-122.
[76] Bkz. Muhamed Hamidullah, îslâm Müesseselerine Giriş, İstanbul 1981, s.27..
[77] Tafsilat için bkz. İbn Hişam, 1,193; el-Ezrakî, Ahbaru Mekke, 1,157 vd..
[78] Bugünkü durumda kapı, yerden 1, 5-2 m. Yüksekliktedir.
[79] el-Ezrakî, a.g.e.,.1,159..
[80] îbn Hişam, Sîre, 1,196.
[81] Bkz. tbn Hişam, Sîre, 1,197.
[82] Ezkarî, a.g.e., 1,161..
[83] Bkz. İslâm Müesseselerine Giriş, s. 31.
[84] K.K., Âl-i İmrân sûresi, 96..
[85] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/122-124.
[86] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/125.
[87] Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslam, Beyan Yayınları: 1/127-128.