saniyenur
Tue 5 July 2011, 10:36 pm GMT +0200
Ashabın - Allah hepsinden razı olsun- Kendi Dönemlerindeki Cemaati
Peygamber -Sallallahü aleyhi vesellem-’ın döneminde özellikle de raşid halifeler döneminde ashabın çoğunluğu, cemaatin kendisi idiler. Onlar çeşitli işlerinde imamet, ahkâm, cihad ve din ile dünyayı ilgilendiren diğer bütün hususlarda hak üzere ictimâ eden (toplanmış olan) kimselerdir. Çünkü onlar dinin taşıyıcılarıdır. Rasûlullah -Sallallahü aleyhi vesellem-’ın kendilerinden razı olarak vefat ettiği, Allah’ın kendilerini tezkiye ettiği dinin taşıyıcıları ve nakledicileridir. Onlar sapıklık üzere asla birleşmeyen kimselerdir. Şâtıbî insanların “cemaat” kavramı ile ilgili görüşlerini sunarken şunları söylemektedir:
“Üçüncüsü; “cemaat” özel olarak ashab-ı kiramın kendisi demektir. Çünkü onlar dinin esaslarını dimdik ayakta tutanlar, onun kazıklarını yere sağlamca yerleştirenlerdir. Onlar asla sapıklık üzere ictimâ etmeyenlerdir. Bu husus ise onlardan başkaları hakkında gerçekleşmesi imkânsız olan bir şeydir.”[111]
Muhtemeldir ki burada sözü edilen cemaatten kasıt Abdullah b. Ömer -Radıyallahu Anh-’ın sözlerindeki şu ifadeler ile örtüşmektedir: Rasûlullah -Sallallahü aleyhi vesellem- buyurdu ki:
“Allah bu ümmeti bir sapıklık üzerinde ebediyyen birleştirmez.” -Yine- buyurdu ki: “Allah’ın eli cemaatin üzerindedir. O halde sizler de o en büyük kalabalık hangisi ise ona uyunuz. Çünkü kim cemaatten ayrılırsa, cehennem ateşine doğru ayrılmış olur.”[112]
“En büyük kalabalık (es-sevâdu’l-âzam)” hak üzere bulunanlardır. Bunlar ise kendi dönemlerinde ashab-ı kiramdır, tabiûndur, kendilerine uyulan din ve hidayet imamları ile onların izlerinden gidenlerdir.[113]
O halde ashab-ı kiram, Rasûlullah -Sallallahü aleyhi vesellem-’ın döneminde ve hidayet bulmuş raşid halifeler zamanında cemaatin kendisini teşkil ederler. Allah onlarla İslamı aziz kılmıştır. Onlar Rasûlullah -Sallallahü aleyhi vesellem-’ı desteklemiş, ona gereken şekilde saygı göstermiş, ona yardımcı olmuşlardır. Onlar İslamdaki ilk ve en faziletli cemaattirler. Sünnet-i seniyyede varid olmuş cemaate dair naslar herkesten önce bizzat onlar hakkında söz konusu olur. Çünkü onlar hem zaman, hem fazilet itibariyle öne geçmişlerdir. Bundan sonra ise İslamda sünnet ve hak üzere olan her cemaat hakkında kullanılır. Çünkü bunlar da hidayet bulmak ve uymak bakımından ashabın bir uzantısıdır. O halde tabiînden, cemaatten kasıt, ashab cemaatinin metodu, gidişleri ve sünnetleri üzere olanlardır. Bizim salih selefimizden onlara tabi olanlar da aynı şekilde salih selefimizden onlara uyanlar da böyledir, onlar da ancak cemaate ve sünnete uymaktadırlar. İlim ve ameli onlardan nesilden nesile günümüze kadar ve kıyametin kopacağı vakte kadar miras alagelmişlerdir.
[111] el-İ’tisâm, II, 262.
[112] el-Lâlekâî, Şerhu Usûli’l-İtikad, I, 106; Muhakkik senedi hasendir demiştir. Hadisi ayrıca İbn Ebi Asım, es-Sünne, 801 no’da rivayet etmiştir. el-Elbanî zayıf olduğunu belirtmiştir. es-Sünne, I, 39-40.
[113] “es-Sevadu’l-Âzam: En büyük kalabalık” kavramı ayrılıkların ortaya çıkmasından sonra ayrılığı belirten hadis ile tahsis edilmiş ve tefsir edilmiştir. Yani en büyük kalabalık ehl-i sünnet ve’l-cemaattir. Diğer fırkaların çokluğu muteber değildir, çünkü onlar helâk olmuşlardır. Asıl itibar hak üzere olanlaradır. Bu da kurtulan fırka “fırka-i nâciye”dır. İşte nasları bir arada mütalâa ve te’lif etmenin gerektirdiği anlama şekli budur. Doğrusunu en iyi bilen Allah’tır.