neslinur
Thu 24 June 2010, 05:08 pm GMT +0200
7- AKŞAM VE SABAH OKUNACAK DUALAR VE ZİKİRLER 1
Seyyidül İstiğfar Duası 2
Sabah Ve Akşam Okunacak Zikirler Ve Dualar. 2
Gecelerken Okunacak Dualar. 3
Böcek Ve Haşerat Sokmasına Karşı Okunacak Duâ. 4
Sabahleyin, Geceleyin Ve Yatarken Okunacak Dualar. 4
Zararlı Şeylerden Korunmak İçin Okunacak Duâ. 5
Akşamleyin Okunacak Duâ. 5
Sabahları Ve Akşamları Okunacak Diğer Dualar. 5
Yatarken Okunacak Diğer Bir Duâ. 6
Sabahleyin Ve Akşamleyin Okunacak Duâ Ve Zikirler. 6
Üzüntü, Keder Ve Borçtan Kurtulmak İçin Okunacak Duâ. 8
Sabahleyin Okunacak Diğer Dualar. 8
Sabah Ve Akşam Okunacak Haşr Sûresi'nin Fazileti 9
Düşmanla Karşılaşmada Okunacak Duâ. 9
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Bir Duâ. 9
Peygamberimizin Hz. Fatıma'ya Sabahları Okumasını Öğrettiği Duâ. 9
Musibetlerden Korunmak İçin Sabahları Okunacak Dua. 10
Sabahleyin Okunacak Başka Bir Duâ. 10
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Dualar. 10
Dünya Ve Âhiret Üzüntülerini Gidermek İçin Okunacak Duâ. 11
Belâ Ve Tehlikelerden Korunmak İçin Okunacak Dualar. 11
Cuma Sabahında Okunacak Dualar Ve Zikirler. 12
Güneş Doğunca Okunacak Dualar. 13
Güneş Yükselince Okunacak Duâ. 13
Güneşin Zevalinden İkindiye Kadar Okunacak Duâ. 14
İkindiden Sonra Güneşin Batışına Kadar Okunacak Dua. 14
Akşam Ezanı İşitilince Okunacak Duâ. 15
Akşam Namazından Sonra Okunacak Dualar. 15
Vitir Namazında Okunacak Sureler Ve Ondan Sonra Okunacak Dualar. 15
Yatağa Yatıp Uyanmak İstendiği Zaman Okunacak Dua. 16
Belâ Ve Âfetlerden Korunmak İçin Okunacak Duâ. 17
Yatarken Şeytanın Şerrinden Korunmak İçin Okunacak Dua. 18
Allah'ı Zikretmeksizin Uyumanın Keraheti 22
Geceleyin Uykudan Uyanıpta Sonra Tekrar Uyumak İsteyenin Okuyacağı Dualar. 22
Yatağında Rahatsızlanıpta Uyuyamayan Kimsenin Okuyacağı Dualar. 24
Uykusunda Korkan Kimsenin Okuyacağı Dualar. 24
Rüyasında Sevdiği Veya Hoşlanmadığı Bir Şey Görenin Okuyacağı Dualar. 25
Kendisine Rüya Anlatılan Kimsenin Okuyacağı Dualar. 26
Her Gecenin İkinci Yarısında Dua Ve İstiğfar Etmenin Fazileti 26
Duanın Kabul Vaktine Rasgelmek Ümidi İle Bütün Gece Boyunca Dua Etmek. 26
Allâhu Teâlâ'nın Güzel İsimleri Ve Faziletleri 26
7- AKŞAM VE SABAH OKUNACAK DUALAR VE ZİKİRLER
Bil ki, bu bölüm, gerçekten çok geniştir. Bu kitabda da bundan daha geniş bir bölüm yoktur. Ben, bu zikirlerin özetlerinden bir kısmını burada bildireceğim. Kim bunların hepsini yapmaya muvaffak kılınır sa, bu onun için Allah'dan bir nimet ve fazilettir; ona müjdeler olsun... Bunların hepsini başaramayan kimse de, özetlerden dilediği ile yetinsin, bir zikir dahi olsa onu yapsın.
Bu bölüme esas teşkil eden, Kur'anı Kerîmden, yüce Allah'ın şu âyetidir:
"Güneş doğmadan önce ve güneş batmadan önce, Rabbına hamd ederek tesbîh et."[1] Yine Allah Tealâ buyurdu:
"Akşama doğru ve sabahleyin Rabbına hamdederk teşbih et"[2]
Yine buyurdu:
"Sabahleyin ve akşama doğru, nefsinde yalvararak ve sözü yükseltme-yip alçaltarak Rabbım zikret."[3]
Yine Allah Tealâ buyurmuştur:
"Allah rızâsını dileyerek sabah-akşam Rab'lerine duâ edenleri kovma."[4]
Yine Allah Tealâ buyuruyor:
"(O nur) o camilerde yakılır ki, onların yüce tanınmasını ve içlerinde kendi isminin anılmasını Allah emretmiştir. Bunlarda sabah ve akşam, Allah'ı teşbih ederler. Nice kişiler vardır ki, ne bir ticaret, ne de bir alışveriş, Allah'ı zikretmekten onları alıkomaz."[5]
Allah Tealâ yine buyurdu:
"Gerçekten biz onun (Davud Aleyhisselâm'ın) emrine dağlan bağlı kıldık da, akşama doğru ve kuşluk vaktinde onunla beraber teşbih ederlerdi."[6]
Seyyidül İstiğfar Duası
186- Şeddad ibni Evs'den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "İstiğfarın seyyidi (Allah'dan, bağışlanmayı dilemenin en iyisi) şu:
"Allâhümme ente rabbî, lâ ilahe illâ ente, halaktenî ve ene abdüke ve ene alâ abdike va'dike mestata'tü. Ebû'u leke bini'metike aleyye, ve ebû'u bizenbî fağfir lî feinnehû lâ yeğfiruzzünûbe illâ ente euzü bike min şerri mâ sana'te"
(Allah'ım, Sen benim Rabbimsin. Senden başka ilâh yoktur. Beni yarattın ve ben Senin kulunum. Gücüm yeterince, Senin emrine ve va'dın üzereyim. Senin bana olan nimetini ikrar ve itiraf ediyorum. Günahımı da itiraf ediyorum, beni bağışla; çünkü Senden başkası günahları bağışlayamaz. Yaptığım şeylerin kötülüğünden Sana sığınırım. Bir kul, gecelediği zaman bunu söyler de Ölürse, cennete girer, (yahud cennet ehlinden olur). Sabahladığı zaman bunu söyler de o gününde ölürse, (yine cennete girer).[7]
Sabah Ve Akşam Okunacak Zikirler Ve Dualar
187- Ebû Hüreyre'den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Seîlem şöyle buyurdu:
"Kim kî, sabahladığı ve gecelediği zaman yüz defa şu tesbîhi yaparsa, kıyamet gününde bu yaptığından daha faziletlisi ile hiç kimse gelemez; ancak onun gibi söyleyen yahud buna ziyade yapan bir kimse gelebilir.
"Sübhânellâhi ve bihamdihî"
(Allah'a hamd eder olduğum halde O'nu noksanlıklardan tenzih ederim" Ebu Davud'un rivayetinde:
"Sübhânellâhi'l-azîmi ve bihamdihî"
(Yüce Allah'a hamd ederek onu noksanlıklardan tenzih ederim) şeklindedir.[8]
188- Sahih isnadlarla Abdullah ibni Hubeyb'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
"Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem bize namaz kıldırsın isteği üzere yağmurlu ve çok karanlık bir gecede evden çıktık. Nihayet ona kavuştuk. Bana;
- Oku! dedi. Ben bir şey söylemedim. Sonra
- Oku! dedi. Ben, bir şey söylemedim. Sonra;
- Oku! dedi. Ben dedim ki:
- Ey Allah'ın Resulü, ne söyleyim? Peygamber, şöyle söyle, buyurdu:
- Akşamladığın zaman ve sabahladığın zaman üçer kerre Kul Hüvel-lahu Ahad ile Muavvizeteyni (Felâk ve Nâs sûrelerini) oku her kötü şeyi senden engeller."[9]
189- Sahih isnadlarla Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabahladığı zaman şöyle buyururdu:
''Allâhümme bike asbehnâ ve bike emseynâ ve bike nahyâ ve bike ne-mûtü ve ileyke'n-nüşûrü"
(Allah'ım! Senin varlığın sebebiyle sabahladık. Senin varlığın sebebiyle geceledik. Senin varlığınla yaşarız. Senin varlığınla ölürüz. Öldükten sonra dirilip hesap vermek Sanadır."
Gecelediği zaman da şöyle derdi:
"Allâhümme bike emseynâ ve bike nehyâ ve bike nemûtü ve ileyke'n-nüşûrü"
(Allah'ım! Senin varlığın sebebiyle geceledik. Senin varlığınla yaşarız, Senin varlığın sebebiyle ölürüz. Öldükten sonra dirilip hesap vermek sanadır.)"[10]
190- Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallahu Aleyhi ve Sellem bir yolculukta bulunduğu zaman seher vaktine girince şöyle buyururdu:
"Semme'a sâmi'un bihamdillâhi ve hüsni belâihî ahynâ rabbenâ sâ-hibnâ ve efdıl aîeynâ â'izen billahi mine'n-nâri."
(Allah'a hamdinıizi ve Allah'ın bize olan güzel imtihanını işiten kimse (bunu başkasına) ulaştırsın. Allah'ım! Bize sahib ol. Ateşten Allah'a sığınır olduğumuz halde, üzerimize nimetini ihsan et)"[11]
Gecelerken Okunacak Dualar
191- Abdullah ibni Mes'ud Hazretlerinden (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem gecelediği zaman şöyle derdi:
“Emseyna ve emse'l-mülkü lilîâh. Ve'î-hamdü lillâh. La ilahe ilîâhu vahdehu lâ şerike leh. Lehü'l-mülkü ve lehü'l-hamdü ve hüve alâ külli şey'in kadir. Rabbi es'elüke hayra mâ tîhâzihilleyleti ve hayra mâ ba'de-hâ ve eûzü bike min şerri mâ fî hâzihilleyleti ve şerri mâ ba 'dehâ, rabbi eûzü bike mine'î-keseîi ve'1-harami ve sûil kebiri, eûzü bike min azâbin finnâri ve azâbin fil-kabri."
(Biz Allah'ın (kulu) olarak geceledik, bütün mülk de Allah'ın olarak geceledi. Ha m d Allah'a mahsustur. Allah'dan başka ilâh yoktur, yalnız O vardır; O'nun ortağı yoktur.
Mülk O'na mahsustur; hamd O'na mahsustur. O, her şeye kadirdir. Rabbim! Bu gecede bulunanın hayırlısını, ve bundan sonra olanın da hayırlısını Senden isterim. Bu gecede olanın şerrinden ve bundan sonra olanın şerrinden Sana sığınırım. Rabbim! Tenbellikten, kocalmadan ve bunamaktan Sana sığınırım. Cehennemdeki azabdan ve kabirdeki azabdan Sana sığınırım." Sabahladığı zaman yine bunu söylerdi: "Asbahnâ ve Asba-halmülkü Lillâh." (Yalnız gecelemek manası yerine sabahlamak manasuı-daki kelimeyi kullanırdı.[12]
Böcek Ve Haşerat Sokmasına Karşı Okunacak Duâ
192- Ebû Hüreyre'den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Bir adam, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e gelip dedi ki: Dün beni ısıran akrebden ne çektim.... Peygamben ona şöyle buyurdu: "Gecelediğin zaman şunları söyleyeydin, o sana zarar vermezdi:
'Eûzü bikelimâtillâhittâmmâti min şerri mâ halaka" (Allah'ın Kıır'anına sığınırım, yarattığı şeyin kötülüğünden).[13]
İbni Sünnî'nin kitabında rivayet edildiğine göre, orada ravi demiştir ki, Peygamber şöyle buyurdu:
"Eûzü bikelimâtillâhittâmmâti min şerri mâ halaka (Allah'ın Kur'amna sığınırım, yarattığı şeyin kötülüğünden...) Bunu
üç defa söylemiş olsaydı, ona hiç bir şey zarar vermezdi."
Sabahleyin, Geceleyin Ve Yatarken Okunacak Dualar
193- Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) Sahîh bir isnadla rivayet edildiğine göre, Ebû Bakir Es Sıddîk (Radıyallahu Anh) dedi ki: Ya Resûlallah!
Sabahladığım ve gecelediğim vakitlerde söyleyeceğim bir takım sözler (teşbihler) bana emret.
Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu ki, sabahladığın zaman, gecelediğin zaman ve yatağına girdiğin zaman şunları şöyle:
"Aîlâhümme fâtınssemâvâti ve'î-arzı, âlime'l-gaybi ve'ş-şehâdeti, rabbe külli şey'in ve melîkehu. Eşhedü en lâ ilahe illâ ente. Eûzü bike min şerri nefsî ve şerri*ş'-şeytâni ve şirkihi."
(Ey gökleri ve arzı yaratan, gaybi ve hazin bilen, her şeyin Rabbi ve maliki olan yüce Allah'ım! Şahidlik ederim ki, Senden başka ilâh yoktur. Nefsimin şerrinden, şeytanın şerrinden ve şirkinden Sana sığınırım"[14]
194- Geçen hadisin benzerini Ebû Malik EI-Eş'arî'nin rivayetinden (radıyallahu Anh) naklettik. Şöyle ki, ashab sordular: Ya Resûlallah! Bize bir duâ öğret ki, onu sabahladığımız zaman, akşamladığımız zaman, yattığımız zaman söyleyelim. Bunun üzerine Peygamber o duayı söyledi. Aynı zamanda ravi, "Ve şirkihi" kelimesinden sonra şu sözü de ilâve etti:
"Ve en nakterife sûen ala enfüsinâ ev necürrehu ala müsîimin." (Nefsimize kötülük kazanmaktan yahud kötülüğü bir müslümana çekmekten (Ya Rab, Sana sığınırız). .."[15]
Metinde geçen "şirk" kelimesi, şirk ve şerek diye iki şekilde okunur. Birinci şekilde "şirk" olarak okununca, Allah'a ortak koşmaya götüren her şeyden Allah'a sığınma manasını taşır. îkinci şekilde "Şerek" olarak okunursa, şeytanın tuzaklarından Allah'a sığınma manasında olur.
Zararlı Şeylerden Korunmak İçin Okunacak Duâ
195- Osman ibni Affan'dan rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Her günün sabahında ve her gecenin akşamında, üç kez şunları söyleyen bir kula hiç bir şey zarar vermez:
"Bismillâhillezîlâ yedurru ma'a ismihîşey'un ÎVl-arzı velâ fissemâi ( ve hüve's-semî'ul'alîm."
(İsmini anmakla, ne yerde ve ne de gökte hiç bir şey zarar vermeyen . Allah'ın adı ile korunurum. O, her şeyi işitir, her şeyi bilir)[16]
Akşamleyin Okunacak Duâ
196- Sevban'dan (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: '(Kim akşamladığı zaman şu sözleri söylerse, Allah' Teaîâ'nın onu razı kılması, Allah üzerine bir hak olur:
"Razîtü billahi rabben ve bi'1-isîâmi dînen ve bi muhammedin (Sal-lallahu Aleyhi ve Sellem) nebiyyen."
(Rabb olarak Allah'a, din olarak İslama ve Peygamber olarak Mu-hamraed'e (SaUallahu Aleyhi ve Sellem) razı oldum)"[17]
Sabahları Ve Akşamları Okunacak Diğer Dualar
197- Enes'den (Radıyallahu Anh) sağlam bir isnadla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim ki, sabahladığı zaman yahud akşamladığı zaman:
"AlIâhümme innî ashabtü üşhidüke ve üşhidü hameîete arşike ve meî'a-tikete ve cemi'a haîkıke enneke ente lâ ilahe illâ ente ve enne muhammeden abdüke ve resûlüke."
(Allah'ım! Seni şah id tutar olduğum halde, Arş'mı taşıyanları, meleklerini ve bütün mahlûkâtını da şahid tutar olduğum halde sabahladım ki, Sen Allah'sın; Senden başka ilâh yoktur. Mu ham m e d de Senin kulundur ve Resulündür) derse, Allah onun dörtte birini ateşten âzâd eder. Bunları iki defa söyleyenin Allah yarısını ateşten âzâd eder. Bunları üç defa söyleyenin, Allah Tealâ dörtte üçünü âzad eder. Eğer bunları dört defa söylerse, Allah Tealâ onun (tümünü) ateşten âzâd eder."[18]
198- Sahabî Abdullah ibni Gannâm'dan sağlam bir isnadla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim sabahladığı zaman şu sözleri söylerse, o günün şükrünü yapmış olur, akşamladığı zaman söylerse, o gecenin şükrünü yapmış olur:
"AlIâhümme mâ şsbaha bî min ni'metin feminke vahdeke, lâ şerike leke. Leke'l-hamdü ve leke'ş-şükrü."
(Allah'ım! Bende bulunan her nimet yalnız Sendendir, Senin ortağın yoktur. Yalnız Sanadır hamd, yalnız Sanadır şükür...)"[19]
199- îbni Ömer'den (Radıyallahu Anhüma) sahih isnadlarla rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: "Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem, akşam ve sabah şu duaları bırakmazdı:
"AİIâhümme innî es'elüke'i-fiddünyâ ve fi'1-âhirati. AİIâhümme innî ve es'elüke'l-afve'l-âfiyete fî dîni ve dünyâye ve ehlî ve mâlî. Alîâhüm-me'stür avrâtî ve âmin rev'âti. Alîâhümme'hfaznî min beyni yedcyye ve min halfî ve an yemîni ve an şimalî ve min fevkî. Ve eûzü biazametike en uğtâle min tahtî."
(Allah'ım! Ben, dünya ve ahirette Senden afiyet isterim. Allah'ım! Dinim, dünyam, ehlim ve malım hakkında Senden afiyet isterim. Allah'ım! Ayıblanmı ört, korktuğum şeylerden beni emin kıl. Allah'ım! Önümden, arkamdan, sağımdan, solumdan ve üstümden (gelecek musibetlerden) beni koru. Alt tarafımdan gelecek ânî felâketten Senin azametine sığınırım)"[20] Veki' demiştir ki, "alt taraftan gelecek felâketle" Hazreti Peygamber yere göçmeyi kasdetmiştir.
Yatarken Okunacak Diğer Bir Duâ
200- Hazreti Ali'den (radıyallahu Anh) sahih isnadla rivayet edildiğine göre demiştir ki, Resûlüllah Salİallahu Aleyhi ve Sellem yatacağı zaman şöyle derdi:
"AlIâhümme innî ve eûzü bivechike'lkerîmi ve bikelimâtike'ttâmmeti min şerri mâ ente âhizun binâsıyetihî. AİIâhümme ente tekşifu'l-mağreme velme'seme. AİIâhümme lâ yühzemu cündüke ve lâ yuhlefu va'düke ve lâ yenfa'u zelceddi minke'l-ceddü. Sübhâneke ve bihamdike."
(Allah'ım! Senin tasarrufun altında bulunan şeyin şerrinden, Kerîm olan zâtına ve her yönü ile mükemmel ki tabla rma sığınırım. Allah'ım! Borcu ve günahı Sen dağıtırsın. Allah'ım! Senin ordun mağlub olmaz, va'dın da bozulmaz.Güçlüye gücü fayda vermez; güç ve azamet ancak Sendendir. Sana hamd ederek Seni (noksanlıklardan tenzih ederim)"[21]
Sabahleyin Ve Akşamleyin Okunacak Duâ Ve Zikirler
201- Ebû Ayyaş'dan (Radıyallahu Anh) sağlam isnadlarla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim ki, sabahladığı zaman:
"Lâ ilahe ilîâllâhu vahdehû la şerîke lehu, lehu'l-mülkü velehu'l-hamdü ve hüve ala külli şey'in kadîr."
(Allah'dan başka ilâh yoktur; yalnız O vardır, O'nun ortağı yoktur. Mülk O'nundur, ha m d O'nundur ve O, her şeye kadirdir); derse, Hazreti İsmail (Aleyhisselâm) evladından bir köle âzâd etmek kadar sevab alır, ona on hasene yazılır, ondan on günah düşürülür, on derece yükseltilir ve akşama girinceye kadar şeytandan korunmuş olur. Bu kelimeleri gecelediği zaman söylerse, sabahlayıncaya kadar aynen bu mükâfatı alır."[22]
202- Ebû Malik El-Eş'arf den (Radıyallahu Anh) sağlam isnadla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Sizden biriniz sabahlayınca şöyle desin:
"Asbahnâ ve asbaha'l-mülkü lillâhirabbi'l-âlemîn. Allâhümme es'-elüke hayre haze'l-yevmi fethahu venasrahu venûrahu ve bereketehu ve hüdâhu ve eûzü bike min şerri mâ fîhî ve şerri mâ bâdehû."
(Mülk, âlemlerin Rabbı Allah'ın olduğu halde sabahladı, biz de sabahladık. Allah'ım! Bugünün hayrını Senden isterim: Bugünün zaferim isterim, galibiyetini isterim; nurunu, bereketim ve hidâyetini isterim. Bugünde olan ve bundan sonraki günlerde olan kötülükten Sana sığınırım... Sonra gecelediği zaman aynen böyle söylesin. "[23]
203- Abdurrahman ibni Ebî Bekre'den rivayet edildiğine göre, Abdur-rahman babasına şöyle dedi: Babacığım! Hep senden işitiyorum, şöyle duâ ediyorsun:
"Allâhümme âtinî fî bedeni allâhümme afinîil sem% Allâhümme afim ît basarı. AUâhümme innî eûzü bike mine'l-küfri ve'l-fakri. Allâhümme eûzü bike min azâbi'l-kabri. Lâ ilahe illâ ente."
(Allah'ım, bedenime afiyet ver. Allah'ım kulağıma (işitmeme) afiyet ver. Allah'ım, gözüme afiyet ver. Allah'ım, küfürden ve fakirlikten Sana sığınırım. Allah'ım, kabir azabından Sana sığınırım. Senden başka İlâh ' yoktur." Bu sözleri, sabahladığın zaman üç kez ve akşamladığın zaman da üç kez tekrar ediyorsun? Bunun üzerine babası cevab verdi: Ben, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in bu sözlerle duâ ettiğini işittim. Ben de, onun sünneti ile sünnetlenmeyi seviyorum.[24]
204- İbni Abbas'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Fesübhânellâhi hîne tümsûne ve hîne tüsbihûn. Ve lehulhamdü fis-semâvâti vel-arzı veaşiyyen ve hine tuzhirün. Yuhriculhayye minelmeyyiti ve yuhricülmeyyite minelhayyi ve yuhyiî-arze ba'de mevtiha ve kezalike
tuhrecûn."
(Akşamladığınız vakit, sabaha kavuştuğunuz vakit, Allah'ı teşbih edin. Göklerde ve yerde hamd O'nundur. İkindi ve öğle vakitlerinde de (teşbih edin). O, ölüden diri çıkarır ve diriden de ölü çıkarır. Toprağa kuruduktan sonra hayat verir. Siz de kabirlerden böyle çıkarılacaksınız.(Rûm/17-19) Kim, sabahladığı zaman bunu okursa, o günde kaybettiği şeylere (yapamadığı sevab ve zikirlere) kavuşur. Gecelediği zaman bunları söyleyen kimse de, o gecesinde kaybettiği şeylere nail olur."[25]
205- Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in kızlarından (Radıyallahu Anhünne) birinden rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem, ona şöyle demesini öğretmişti:
"Sabaha çıkınca şöyle söyle:
"Sübhâneliâhi ve bihamdihîlâ kuvvete illâ billahi. Mâşâallâhu kâne ve mâ lem yese' lem yekûn. A 'îemu ennellâhe alâ külli şey'in kadîrun ve enneüâhe kad ehâta bikülli şey'in ilmen."
(Allah'a ha m d ederek O'nu (noksanlıklardan) tenzih ederim. Kuvvet ancak Allah'ındır. Allah'ın dilediği olur, dilemediği şey olmaz. Biliyorum ki, gerçekten Allah her şeye kadirdir ve Allah, her şeyi ilmi ile kuşatmıştır.) Kim bunları sabahleyin söylerse, akşamlayıncaya kadar korunmuş olur. Kim de akşamlayınca bunları söylerse, sabahlayıncaya kadar korunmuş olur."[26]
Üzüntü, Keder Ve Borçtan Kurtulmak İçin Okunacak Duâ
206- Ebû SaidEl-Hudrî'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
"Bir gün, Resûltillah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Mescide girdi. Bir de orada Ebû Ümâme adında ensardan bir adam bulunuyordu. Peygamber ona: Ey Ebû Ümâme, böyle namaz vakti olmadığı bir zamanda seni burada oturuyor görmekteyim, (nedir bu halin)? dedi. Ebû Umâme:
- Üzerime çöken üzüntüler ve borçlar, ya Resûlallah!... Peygamber efendimiz buyurdu:
- Sana bir takım sözler öğreteyim mi ki, onları söylediğin zaman, Allah senin üzüntünü gidersin ve senden borcunu ödesin? Ben, evet (öğret) ya Resûlallah, dedim. Peygamber efendimiz buyurdu:
Sabahladığın ve akşamladığın vakitlerde şunları söyle:
"Allâhümme innî eûzü bike mine'l-hemmi ve'1-hezeni ve eûzü bike mine'i-aczi ve'1-ke'seîi. Ve eûzü bike mine '1-cünbi ve'1-buhli. Ve eûzü bike min ğalebeti'd-deyni ve kahrirricâli."
(Allah'ım! Üzüntü ve kederden Sana sığınırım. Acziyetden ve ten bellikten Sana sığınırım. Korkaklıktan ve cimrilikten Sana sığınırım. Borç altına düşmekten ve düşmanların üstün gelmesinden Sana sığınırım." Ebû Ümâme der ki, ben bunu yaptım. Allah Tealâ, üzüntü ve kederimi giderdi ve borcumu benden kaldırdı.[27]
Sabahleyin Okunacak Diğer Dualar
207- Abdullah ibni Ebza'dan (Radıyallahu Anh) sahîh bir isnad ile rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, sabah vaktine girince şöyle derdi:
"Asbehnâ alâ fıtrati'l-isîâmi ve kelimeti'l-ihlâsi ve dini nebiyyinâ mu~ hammedin (sallallahu aleyhi ve sellem) ve milleti ibrâhîme (aleyhisselâm) hanîfen müslimen ve mâ ene mine'l-müşrikîn.
(İslâm ahlâkı ve ihlâs (tevhîd) kelimesi üzere sabahladık. Yine Peygamberimiz Muhammed'in (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) dini ve hakdan şaşmayan, islâm olan İbrahim'in (Sallallahu Aleyh) dinî üzere sabahladık. Ben asla müşriklerden olmadım.[28]
208- Abdullah ibni Ebî Evfa'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
"Asbehnâ ve asbaha'l-mülkü îillâhiazze ve celle. Ve'1-hamdü lillâhi, ve'1-kibriyâu ve'1-azametü Jillâh, ve'1-halku ve'1-emru velleylü vennehâru ve mâ sekene fîhimâ lillâhi teâlâ, Allahümtne'c'al evvele hazennehâri salâ-hen ve evsetehû necâhan ve âhirahu fe'lâhan, yâ erhame'r-râhimîn.'*
(Biz ve bütün mülk, Allah Azze ve Celle'nin olarak sabahladık. Hamd Allah'a mahsustur, azamet ve yücelik Allah'ındır. Bütün yaratıklar, bütün işler, gece ve gündüz ve bunlarda bulunan her şey, Allah Teâlâ'ya aittir. Allah'ım! Bu sabahın evvelini düzen, ortasını basan ve sonunu da kurtuluş yap, ey merhamet edenlerin en merhametlisi..."[29]
Sabah Ve Akşam Okunacak Haşr Sûresi'nin Fazileti
209- Ma'kıl ibni Yesar'dan (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu: "Kim sabahladığı zaman üç kez
"Eûzü billâhissemî'il-alîmi mineşşeytâni'r-racîm."
(Kovulmuş Şeytandan, her şeyi işiten ve bilen Allah'a sığınırım), der
de sonra Haşir sûresinin sonundan üç ayet okursa, Allah o kimseye yetmiş-bin melek vazifeli kılar da ona akşamlayıncaya kadar rahmet dileğinde bulunurlar. O gün ölürse, şehid olarak ölür. Bunları akşamleyin söylerse, aynı durumda olur."[30]
Düşmanla Karşılaşmada Okunacak Duâ
210- İbrahim'in oğlu Muhammed (Radıyallahu Anh), babasından rivayet ettiğine göre, babası demiştir ki:
"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Selem, bir savaş müfrezesinde bize görev verdi ve sabah-akşam şu ayeti okumamızı bize emretti:
"Efehasibtüm ennemâ halaknâhüm abesen." (Sizi boşuna yere yarattığımızı mı sandınız?)[31] Biz bunu okuduk da ganimet elde ettik ve selâmet bulduk."[32]
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Bir Duâ
211- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre: "Resûlül-lah Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabahladığı ve akşamladığı vakitlerde şu duayı okurdu:
"Allâhiimme es*elüke min fec'eti*I-hayri ve eûzü bike min fec'etişşerri." (Allah'ım! Ansızın gelecek hayırdan isterim Senden. Kötülüğün ansı-zın geleninden de Sana sığınırım"[33]
Peygamberimizin Hz. Fatıma'ya Sabahları Okumasını Öğrettiği Duâ
212- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Hazreti Fatıma'ya (Radıyallahu Anha) şöyle buyurdu:
"Sana öğüt olarak vereceğimi dinlemekten seni alıkoyan nedir? Sen sabahladığın ve akşamladığın vakit şöyle demelisin:
"Ya hayyu ya kayyûmu bike esteğîsü feasîih Ii şe'nî külîehû ve lâ te-kilnî ilâ nefsî tarfete aynin."
(Ey Hayy ve Kayyüm Ancak Senden yardım isterim. Benim bütün hallerimi düzelt ve bir lâhza beni nefsime bırakma."[34]
Musibetlerden Korunmak İçin Sabahları Okunacak Dua
213- İbni Abbas'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Bir adam, başına felâketler geldiğinden Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e şikâyet etti. Buna karşılık Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona dedi: Sabahladığın zaman şunu söyle; sana hiç bir şey (musibet, geçmez.
"Bismiîlâhi ala nefsî ve ehlî ve mâlı."
(Kendimi, ehlimi ve malımı Allah'ın adıyla korurum) Adam bunları söyledi de, bütün felaketler ondan gitti."[35]
Sabahleyin Okunacak Başka Bir Duâ
214- Ümmü Seleme'den (Radıyallahu Anha) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabahladığı zaman şöyle söylerdi:
"AUâhümme innî es'elüke ilmen nâfi'an ve rızkan tayyiben ve amelen mütekabbelen"
(Allah'ım, Senden faydalı ilim, helâl rızık ve makbul amel istiyorum."[36]
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Dualar
215- îbni Abbas'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim ki, sabahladığı ve akşamladığı vakit üçer kez şunları söylerse, o dilemiş olduğu şeyleri tamamlamak Allah üzerine gerekli olur:
"Allâhümme innîasbahtü minke fîni'metin ve afiyetin ve setrin, fee-timme ni'meteke aleyye ve âfiyeteke ve setreke fiddünya ve'1-ahireti."
(Allah'ım! Ben Senin nimetlerin içinde, afiyet ve örtün içinde sabahladım. Dünya ve âhirette üzerime nimetlerini, afiyet ve örtünü tamamla)[37] (insan gecelediği zaman bu duayı okurken "Asbahtü" yerine, "Emseytü" sözünü kullanır.)
216- Zübeyr ibni Avvam'dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kulların sabahladığı hiç bir sabah yoktur ki, bir münadî (çağına) şöyle çağırmış olmasın:
' 'Sübhânelmelikül-kuddûsü"
(Noksanlıklardan münezzeh olup kemal sıfatlan ile vasıflanan Allah her şeye maliktir)
İbni Sünnî'nin rivayetinde ise şöyledir: "Bir çağına şöyle çağırır: "Eyyühelhalâiku, sebbihul-melikel-kuddüse"
(Ey yaratıklar! Her şeyin sahib ve idarecisi olan, her noksanlıktan münezzeh bulunan varlığı teşbih edin.,.)"[38]
217- Büreyde'den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim, sabah ve akşam şunları söyler de sonra ölürse, Cennete girer:
"Rabbiyellâhu tevekkeltü aleyhi, lâ ilahe illâ hüve aleyhi tevekkeltü ve hüve rabbü'l-arşi'l-azîmi, lâ ilahe illâllâhu'1-aliyyi'l-âzîm. Mâşâ ellâ-hu kâne ve mâ lem yeşe'lem yekûn. A 'îemu ennellâhe ala külli şey'in ka-dîr. Ve ennellâhe kad ehâta bikülli şey'in ilmen."
(Rabb'ım Allah'dır. O'na tevekkül ettim. O'ndan başka İlâh yoktur. O'na tevekkül ettim; O, büyük Arş'ın Rabbıdır. Yüce ve büyük olan Al-lah'dan başka ilâh yoktur. Allah'ın dilediği olur, dilemediği şey olmaz.
Biliyorum ki, Allah her şeye kadirdir ve Allah ilmi île her şeyi kuşatmıştır)"[39]
218- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Sizden herhangi biriniz, Ebû Zamzam gibi okumaktan aciz misiniz? Ashab sordu: Ey Allah'ın Resulü, Ebû Zamzam kimdir? Peygamber efendimiz buyurdu:
O adam, sabahlayınca şöyle derdi:
"Allâhümme innî kad vehebtü nefsî ve ırzîleke. Felâ yeştümü men şe-temehû ve lâ yezlimu men zalemehu ve lâ yedribu men dambehû."
(Allah'ım! Gerçekten ben nefsimi ve şerefimi Sana hibe ettim. Artık ona kötü söyleyen, kötü söylemiş olmaz (çünkü benim bir varlığım kalmamıştır). Ona zulmeden zulüm yapmış olmaz, onu d öğen de doğmuş olmaz."[40]
Dünya Ve Âhiret Üzüntülerini Gidermek İçin Okunacak Duâ
219- Ebu'd-Derdâ'dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim sabah ve akşam yedi kez şu sözleri söylerse, dünya ve ahiret işlerinden kendisine üzüntü veren şeyleri Allah giderir:
(tHasbiye'llâhu lâ ilahe illâ hüve aleyhi tevekkeltü ve hüve rabbü'l-arşi'l-azîmi."
(Allah bana kâfidir; O'ndan başka ilâh yoktur. O'na tevekkül ettim; O, büyük Arş'ın Rabbıdır."[41]
Belâ Ve Tehlikelerden Korunmak İçin Okunacak Dualar
220- Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim Sabahladığı zaman Mü'min sûresinin başından üç âyetle (Hâ-Mim) den (İleykel-mesir)e kadar, Âyete'I-Kürsiyyi okursa, bunları okumakla akşama kadar korunmuş olur. Bunları gecelediği zaman okursa, sabahla-yıncaya kadar bunlarla korunmuş olur."[42]
Bunlar, anlatmak istediğimiz hadîslerden bir kısımdır. Allah Tealâ'nın başarı sağladığı kimseye bunlar yeter. Bunlarla ve diğer hayır yollan ile amel etmeye muvaffakiyet vermesini Yüce Allah'dan dileriz.
221- Talk ibni Hubeyb'den rivayet edildiğine göre demiştir: Bir adam, Ebû'd-Derdâ Hazretlerine gelip dedi ki, evin yandı? O, yanmadı; çünkü Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den işittiğim kelimelerle Allah Azze ve Celle bunu yapmaz. Kim ki, gündüzünün evvelinde bu sözleri söylerse, akşamlayıncaya kadar ona musîbet değmez. Gündüzün sonunda bunları kim söylerse, sabahlayıncaya kadar ona musîbet değmez. O sözler şunlardır, dedi:
"Allâhümme ente rabbî, lâ ilahe illâ ente aleyke tevekkeltü ve ente rabbü'l-arşi'i-azîmi. Mâ şâcllâhu kâne, vemâ lem yeşe'lem yekûn. Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahi'-aliyyi'1-azîm, A'İemu ennellâhe alâ külli şey'in kadir ve ennellâhe kad ehâta bikülli şey'in ilmâ. Allâhümme innî eûzü bi~ ke min şerri nefsî ve min şerri külli dâbbeün ente âhizun binâsiyetihâ. İn-ne rabbî alâ sıratın müstakim,"
(Allah'ım, Sen benim Rabbimsin. Senden başka ilâh yoktur. Sana tevekkül ettim, Sen büyük Arş'm Rabbısın. Allah'ın dilediği olur; dilemediği olmaz. İbâdetlere güç yetirmek ve kötülüklerden korunmak, ancak yüce olan büyük Allah'ın kuvvet ve kudreti iledir. Biliyorum ki, Allah her şeye kadirdir. Allah ilmi ile her şeyi kuşatmıştır. Allah'ım! Nefsimin kötülüğünden ve kudret elinle tuttuğun her canlının kötülüğünden Sana sığınırım. Benim Rabbım doğru (hak) yol üzeredir)"[43]
îbni Sünnî, bu hadisi başka bir yolla, Peygamber Salllalahu Aleyhi ve Sellem'in ashabından bir adamdan rivayet etti ve "Ebu'd-Derdâ'dan" rivayet, demedi. Bu rivayette, Ebû'd-Derdâ Hazretlerine adamın gelmesi tekerrür edip ona şöyle demiştir: Yangın evine ulaştı, evin yandı. Ebû'd-Derdâ, cevab verir: Yanmamıştır; çünkü ben, Peyamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle dediğini işittim:
"Kim sabahladığı zaman, bu sözleri söylerse (yani yukarda anlatılanları okursa), ona, nefsi, ehli ve malı hakkında hoşlanmayacağı bir şey isabet etmez." Gerçekten ben, bugün bu sözleri söyledim (benim evim yanmamıştır). Sonra dedi ki, kalkın beraber gidelim. Kendisi ile beraber yanındaki adamlar kalktılar ve evine kadar gittiler. Gerçekten onun evinin çevresi hep yanmış; fakat onun evine bir şey değmemişti.
Cuma Sabahında Okunacak Dualar Ve Zikirler
Bil ki, cuma günü dışında ne söylenir (zikir yapılırsa) cuma günü de söylenir. Cuma gününde, diğer günlerden daha ziyade zikir yapmak müsta-hab olduğu gibi, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem üzerine "Salât" getirmek daha çok yapılır.
222- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Cuma günü sabah namazından önce kim üç defa şu zikri yaparsa, günahları deniz köpüğü kadar bile olsa, Allah onun günahlarını bağışIar:
"Estağfiruiîâhellezî lâ ilahe illâ huve'l-hayyu'î-kayyûme ve etûbü iieyh." (Kendisinden başka ilâh olmayan Allah'dan mağfiret dilerim. O, Hayy'dır (hayat sahibidir), Kayyûm'dur (her şeyi idare ve tasarruf edendir) O'na yönelir tevbe ederim).[44]
Cuma günü içinde şüphesiz duaların kabul edildiği (icabet saatim) zamanı bulabilmek için, cuma günü fecrin doğuşundan itibaren güneş batın-caya kadar bütün gün çok duâ yapmak müstahabdır. Bu vakit üzerinde çok çeşitli sözler söylenmiştir: Bu icabet vakti, fecir doğduktan sonra güneş doğmadan önceye kadar olan zamandır, güneş doğduktan sonradır. Zeval vaktinden sonradır. İkindiden sonradır. Bir kısmı da, bu zamanlardan başkasidır, demiştir. Doğrusu ve sahih olanı, Müslim'in Sahîh'inde sabit olup Ebû Musa El-Eş'arî'nin Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sel-lem'den rivayet ettiği şu hadîstir: "İcabet saati, imamın minber üzerine oturuşu ile namazdan selâm verme arasındaki vakittir."
Güneş Doğunca Okunacak Dualar
223- Ebû Sa'id El-Hudri'den (R.Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, güneş doğduğu zaman Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle derdi:
"Elhamdü lillâhilîezî cellelenâ elyevme âfiyetehû ve câebişşemsi min matla'ihâ. Allâhümme esbahtü eşhedü leke bimâ şehidte bihîlinefsike ve şehidet bihî melâiketü ve hameletü arşike ve cemîu halkıke enneke entel-îâhu. Lâ ilahe illâ ente'l-kâimü bilkısti. Lâ ilahe illâ ente'l-azîzu'l-hakîm. Üktüb şehâdetîba'deşehâdetimelâiketi ve uli'1-ılmi, Allâhümme ente's-selâmü ve minke's-selâm ve ileyke's-selâm. Es'elüke yâ ze'1-celâli ve'l-ikrâmi en testecîbe lenâ da'vetenâ ve en tu'hyenâ rağbetenâ ve en tuğni-yenâ ammen ağneytehû annâ min halkıke. Allâhümme aslih lîdîniyellezî huve ısmetü emrî. Ve aslih lî dünyâyelletî fîhâ maîşetî. Ve aslih lî âhireti-yelletî ileyhâ münkalebî. '*
(Bugün üzerimize afiyeti bürüyen ve güneşi doğudan getiren Allah'a ha m d olsun... Allah'ım. Kendine şahid kıldığın şeylerle Senin varlığına şahidlik ederim; meleklerinin, Arş'ını taşıyanların ve bütün yaratıklarının şehâdeti ile şahidlik ederim ki, Sen Allah'sın, Senden başka adaleti ayakta tutan ilâh yoktur. Azîz ve Hakîm olan ilâh, ancak Sensin. Meleklerinin ve ilim sahihlerinin şehâdetinden sonra benim şehadetimi kabul et. Allah'ım, Sen her türlü noksanlıktan selâmet üzeresin, selâmet Sendendir ve selâmet bulmak da Sanadır. Ey Celâl ve İkram sahibi,duamızınkabulünüSendenistiyorum;isteğimizin verilmesini, yaratıklarından bize muhtaç bırakmadıklarına, bizi muhtaç bırakmamanı Senden isterim. İşimin selâmeti olan dinimi bana düzelt. Geçimim kendisinde olan dünyamı da düzelt ve dönüp varacağım yer olan âhiretimi de düzelt."[45]
224- Abdullah ibni Mes'ud'dan (Radıyallahu Anh) mevkuf olarak rivayet edildiğine göre, kendisi, güneşin doğmasını gözetleyip ona haber verecek birini görevlendirirdi. Güneşin doğuşunu ona haber verince (Abdullah ibni Mes'ud) şöyle derdi:
"Elhamdü lillâhilîezî vehebe lenâ hâze'l-yevme ve ekâlenâ fihi aserâtinâ." (Bugünü bize bağışlayan ve bugünde bizden engelleri kaldıran Allah'a hamd olsun.."[46]
Güneş Yükselince Okunacak Duâ
225- Amr ibni Abese'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu: "Güneş yükselir de, Allah Teâlâ'mn yaratıklarından mevcut bulunan her şey, Aziz ve Yüce olan Allah'ı teşbih eder; ancak şeytandan olanlarla insanların kötüleri yapmaz."[47]
Güneşin Zevalinden İkindiye Kadar Okunacak Duâ
Daha önce, insan elbisesini giydiği ve çıkardığı zaman, helaya girdiği ve çıktığı zaman, abdest aldığı zaman, mescide giderken ve kapısına vardığı zaman, mescide girince, müezzini ve ikâmet getireni işittiği zaman, ikâmetle ezan arasında, namaza duracağı zaman, namazın başından sonuna kadar olan ibâdet zamanında ve namazdan sonra ne okuyacağını anlatmıştık. Namazla ilgili bütün dualarda, her türlü namaz müşterektir, onlarda da aynen uygulanır.
Zevalden (güneşin öğle vaktinden batıya kaymaya başlamasından) sonra zikir ve diğer ibâdetleri çok yapmak, şu bize rivayet edilen hadisten dolayı müstahabdır:
226- Abdullah ibni's-Saib'den rivayet edildiğine göre demiştir ki: "Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, güneşin zevalinden sonra ve öğle namazından (farzından) önce dört rekât namaz kılardı ve buyururdu: Bu öyle bir vakittir ki, bu zamanda gök kapıları (rahmet kapıları) açılır; isterim ki, benim salih amelim oraya yükselsin. "[48]
Öğle vazifelerini yaptıktan sonra, çok zikir yapmak müstahabdır; çünkü bu hususta Allah Tealâ "Akşam ve sabah, Rabbine hamd ederek onu teşbih et." buyurduğundan zevalden akşama kadar olan geniş zamanda zikir yapılmasını istemiştir. Âyeti kerimenin metninde geçen "EI-Aşiyyu" sözü, güneşin zevalinden batışına kadar olan zamandır.
İmam Ebû Mansûr El-Ezherî, demiştir ki, Arab'larda "EI-Aşiyyu", güneşin zevali ile batışı arasındaki zamandır.
İkindiden Sonra Güneşin Batışına Kadar Okunacak Dua
Öğleden sonra ve ikindiden sonra ne söyleneceği daha önce geçmişti. tkindi vaktinde zikirleri çok yapmak, tekidli olarak müstahabdır; çünkü ikindi namazının (Kur'an-ı Kerim'de ihtimam gösterilen) orta namaz olduğu, selef ve daha sonraki alimlerin çoğunluğu tarafından söylenmektedir. Bir de sabah vaktinde zikirlere daha çok itina göstermek müstahabdır. Çünkü bu iki namaz, "Orta namaz" olarak söylenenlerin en sahihleridir.
İkindiden sonra ve gündüzün sonunda zikri daha fazla çoğaltmak müs-tahabdır. Allah Teâlâ Hazretleri buyuruyor:
"Güneş doğmadan önce ve güneş batmadan önce Rabbine hamd ederek tesbîh et (Rabbını noksanlıklardan tenzih et "Sübhanellahi ve bihamdihi" söyle yahud sabah ve ikindi namazını kıl.[49]
Yine buyuruyor:
"Akşam ve sabah Rabbine hamd ederek teşbih et."[50]
Yine buyurur:
"İçinden yalvararak ve korkarak ve gizlice, sabah ve akşam vakitlerinde Rabbını An (teşbih et)."[51]
Yine buyurmuştur:
"Sabah ve akşam vakitlerinde, o ibâdet yerlerinde Allah'ı teşbih ederler. Nice erkek vardır ki, ne bir kazanç, ne de bir alış-veriş, Allah'ı anmaktan onları meşgul etmez. "[52]
227- Enes'den (Radiyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:
"İkindi namazından itibaren güneş batıncaya kadar zikreden bir toplum ile oturmam, Hazreti İsmail'in (şerefli soyundan) sekiz köle azad etmemden bana daha sevimlidir. "[53]
Akşam Ezanı İşitilince Okunacak Duâ
228- Ümmü Seleme'den (Radıyallahu Anha) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Akşam ezanı zamanında, şöyle söylememi, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem bana öğretti:
"Allâhümme hazâ ikbâlü leylike ve idbârü nehârike ve esvâtü düâtike
feğfirti."
(Allah'ım! Bu an, gecenin gelmesi ve gündüzünün gitmesidir. Sana dua edenlerin de sesleridir, beni bağışla.)"[54]
Akşam Namazından Sonra Okunacak Dualar
Az önce geçti ki, her namazın sonunda daha evvel anlattığımız zikirler söylenir. Bununla beraber akşam namazının sünnetini kıldıktan sonra, Ibni Sünnî'nin Kitabında rivayet ettiğimiz şu duayı okumak suretiyle ziyade yapmak müstahabdır:
229- Ümmü Seleme'den rivayet edildiğine göre demiştir ki: "Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem akşam namazından (farzından) dönünce eve girip iki rekât (sünnet namaz) kılardı. Sonra yapmış olduğu duada şöyle buyururdu:
"Yâ mukallibe'î-kulûbi ve'1-ebsâri sebbit kulûbenâ alâ dînike." (Ey kalbleri ve görüşleri çeviren (Allah), kalblerimizi Senin dinin üzere
sabit kıl)”[55]
230- Umâre ibni Şebib'den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlül-
lah Sallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim akşam namazının arasın-
dan on defa
"Lâ ilahe iUâllâhu vahdehû lâ şerike lehû. Lehu 'I-mülkü ve lehu 'l-ham-dü yuhyî ve yumîtü ve hüve alâ külli şey'in kadîr."
(Allah Man başka ilâh yoktur; yalnız O vardır, ortağı yoktur. Mülk O'nundur, hamd O'nundur. Öldürür ve diriltir; O, her şeye kadirdir."[56]
söylerse, Allah ona mücehhez bir birlik (melek) gönderir de, onu sabah-laymcaya kadar şeytandan korurlar. Yine bu sözler sebebiyle Allah ona kurtarıcı on hasene yazar ve ondan, helak edici on günahı siler. Bir de, on mümin köle âzâdı kadar sevabı olur.
Seyyidül İstiğfar Duası 2
Sabah Ve Akşam Okunacak Zikirler Ve Dualar. 2
Gecelerken Okunacak Dualar. 3
Böcek Ve Haşerat Sokmasına Karşı Okunacak Duâ. 4
Sabahleyin, Geceleyin Ve Yatarken Okunacak Dualar. 4
Zararlı Şeylerden Korunmak İçin Okunacak Duâ. 5
Akşamleyin Okunacak Duâ. 5
Sabahları Ve Akşamları Okunacak Diğer Dualar. 5
Yatarken Okunacak Diğer Bir Duâ. 6
Sabahleyin Ve Akşamleyin Okunacak Duâ Ve Zikirler. 6
Üzüntü, Keder Ve Borçtan Kurtulmak İçin Okunacak Duâ. 8
Sabahleyin Okunacak Diğer Dualar. 8
Sabah Ve Akşam Okunacak Haşr Sûresi'nin Fazileti 9
Düşmanla Karşılaşmada Okunacak Duâ. 9
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Bir Duâ. 9
Peygamberimizin Hz. Fatıma'ya Sabahları Okumasını Öğrettiği Duâ. 9
Musibetlerden Korunmak İçin Sabahları Okunacak Dua. 10
Sabahleyin Okunacak Başka Bir Duâ. 10
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Dualar. 10
Dünya Ve Âhiret Üzüntülerini Gidermek İçin Okunacak Duâ. 11
Belâ Ve Tehlikelerden Korunmak İçin Okunacak Dualar. 11
Cuma Sabahında Okunacak Dualar Ve Zikirler. 12
Güneş Doğunca Okunacak Dualar. 13
Güneş Yükselince Okunacak Duâ. 13
Güneşin Zevalinden İkindiye Kadar Okunacak Duâ. 14
İkindiden Sonra Güneşin Batışına Kadar Okunacak Dua. 14
Akşam Ezanı İşitilince Okunacak Duâ. 15
Akşam Namazından Sonra Okunacak Dualar. 15
Vitir Namazında Okunacak Sureler Ve Ondan Sonra Okunacak Dualar. 15
Yatağa Yatıp Uyanmak İstendiği Zaman Okunacak Dua. 16
Belâ Ve Âfetlerden Korunmak İçin Okunacak Duâ. 17
Yatarken Şeytanın Şerrinden Korunmak İçin Okunacak Dua. 18
Allah'ı Zikretmeksizin Uyumanın Keraheti 22
Geceleyin Uykudan Uyanıpta Sonra Tekrar Uyumak İsteyenin Okuyacağı Dualar. 22
Yatağında Rahatsızlanıpta Uyuyamayan Kimsenin Okuyacağı Dualar. 24
Uykusunda Korkan Kimsenin Okuyacağı Dualar. 24
Rüyasında Sevdiği Veya Hoşlanmadığı Bir Şey Görenin Okuyacağı Dualar. 25
Kendisine Rüya Anlatılan Kimsenin Okuyacağı Dualar. 26
Her Gecenin İkinci Yarısında Dua Ve İstiğfar Etmenin Fazileti 26
Duanın Kabul Vaktine Rasgelmek Ümidi İle Bütün Gece Boyunca Dua Etmek. 26
Allâhu Teâlâ'nın Güzel İsimleri Ve Faziletleri 26
7- AKŞAM VE SABAH OKUNACAK DUALAR VE ZİKİRLER
Bil ki, bu bölüm, gerçekten çok geniştir. Bu kitabda da bundan daha geniş bir bölüm yoktur. Ben, bu zikirlerin özetlerinden bir kısmını burada bildireceğim. Kim bunların hepsini yapmaya muvaffak kılınır sa, bu onun için Allah'dan bir nimet ve fazilettir; ona müjdeler olsun... Bunların hepsini başaramayan kimse de, özetlerden dilediği ile yetinsin, bir zikir dahi olsa onu yapsın.
Bu bölüme esas teşkil eden, Kur'anı Kerîmden, yüce Allah'ın şu âyetidir:
"Güneş doğmadan önce ve güneş batmadan önce, Rabbına hamd ederek tesbîh et."[1] Yine Allah Tealâ buyurdu:
"Akşama doğru ve sabahleyin Rabbına hamdederk teşbih et"[2]
Yine buyurdu:
"Sabahleyin ve akşama doğru, nefsinde yalvararak ve sözü yükseltme-yip alçaltarak Rabbım zikret."[3]
Yine Allah Tealâ buyurmuştur:
"Allah rızâsını dileyerek sabah-akşam Rab'lerine duâ edenleri kovma."[4]
Yine Allah Tealâ buyuruyor:
"(O nur) o camilerde yakılır ki, onların yüce tanınmasını ve içlerinde kendi isminin anılmasını Allah emretmiştir. Bunlarda sabah ve akşam, Allah'ı teşbih ederler. Nice kişiler vardır ki, ne bir ticaret, ne de bir alışveriş, Allah'ı zikretmekten onları alıkomaz."[5]
Allah Tealâ yine buyurdu:
"Gerçekten biz onun (Davud Aleyhisselâm'ın) emrine dağlan bağlı kıldık da, akşama doğru ve kuşluk vaktinde onunla beraber teşbih ederlerdi."[6]
Seyyidül İstiğfar Duası
186- Şeddad ibni Evs'den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur: "İstiğfarın seyyidi (Allah'dan, bağışlanmayı dilemenin en iyisi) şu:
"Allâhümme ente rabbî, lâ ilahe illâ ente, halaktenî ve ene abdüke ve ene alâ abdike va'dike mestata'tü. Ebû'u leke bini'metike aleyye, ve ebû'u bizenbî fağfir lî feinnehû lâ yeğfiruzzünûbe illâ ente euzü bike min şerri mâ sana'te"
(Allah'ım, Sen benim Rabbimsin. Senden başka ilâh yoktur. Beni yarattın ve ben Senin kulunum. Gücüm yeterince, Senin emrine ve va'dın üzereyim. Senin bana olan nimetini ikrar ve itiraf ediyorum. Günahımı da itiraf ediyorum, beni bağışla; çünkü Senden başkası günahları bağışlayamaz. Yaptığım şeylerin kötülüğünden Sana sığınırım. Bir kul, gecelediği zaman bunu söyler de Ölürse, cennete girer, (yahud cennet ehlinden olur). Sabahladığı zaman bunu söyler de o gününde ölürse, (yine cennete girer).[7]
Sabah Ve Akşam Okunacak Zikirler Ve Dualar
187- Ebû Hüreyre'den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Seîlem şöyle buyurdu:
"Kim kî, sabahladığı ve gecelediği zaman yüz defa şu tesbîhi yaparsa, kıyamet gününde bu yaptığından daha faziletlisi ile hiç kimse gelemez; ancak onun gibi söyleyen yahud buna ziyade yapan bir kimse gelebilir.
"Sübhânellâhi ve bihamdihî"
(Allah'a hamd eder olduğum halde O'nu noksanlıklardan tenzih ederim" Ebu Davud'un rivayetinde:
"Sübhânellâhi'l-azîmi ve bihamdihî"
(Yüce Allah'a hamd ederek onu noksanlıklardan tenzih ederim) şeklindedir.[8]
188- Sahih isnadlarla Abdullah ibni Hubeyb'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
"Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem bize namaz kıldırsın isteği üzere yağmurlu ve çok karanlık bir gecede evden çıktık. Nihayet ona kavuştuk. Bana;
- Oku! dedi. Ben bir şey söylemedim. Sonra
- Oku! dedi. Ben, bir şey söylemedim. Sonra;
- Oku! dedi. Ben dedim ki:
- Ey Allah'ın Resulü, ne söyleyim? Peygamber, şöyle söyle, buyurdu:
- Akşamladığın zaman ve sabahladığın zaman üçer kerre Kul Hüvel-lahu Ahad ile Muavvizeteyni (Felâk ve Nâs sûrelerini) oku her kötü şeyi senden engeller."[9]
189- Sahih isnadlarla Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabahladığı zaman şöyle buyururdu:
''Allâhümme bike asbehnâ ve bike emseynâ ve bike nahyâ ve bike ne-mûtü ve ileyke'n-nüşûrü"
(Allah'ım! Senin varlığın sebebiyle sabahladık. Senin varlığın sebebiyle geceledik. Senin varlığınla yaşarız. Senin varlığınla ölürüz. Öldükten sonra dirilip hesap vermek Sanadır."
Gecelediği zaman da şöyle derdi:
"Allâhümme bike emseynâ ve bike nehyâ ve bike nemûtü ve ileyke'n-nüşûrü"
(Allah'ım! Senin varlığın sebebiyle geceledik. Senin varlığınla yaşarız, Senin varlığın sebebiyle ölürüz. Öldükten sonra dirilip hesap vermek sanadır.)"[10]
190- Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber sallallahu Aleyhi ve Sellem bir yolculukta bulunduğu zaman seher vaktine girince şöyle buyururdu:
"Semme'a sâmi'un bihamdillâhi ve hüsni belâihî ahynâ rabbenâ sâ-hibnâ ve efdıl aîeynâ â'izen billahi mine'n-nâri."
(Allah'a hamdinıizi ve Allah'ın bize olan güzel imtihanını işiten kimse (bunu başkasına) ulaştırsın. Allah'ım! Bize sahib ol. Ateşten Allah'a sığınır olduğumuz halde, üzerimize nimetini ihsan et)"[11]
Gecelerken Okunacak Dualar
191- Abdullah ibni Mes'ud Hazretlerinden (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem gecelediği zaman şöyle derdi:
“Emseyna ve emse'l-mülkü lilîâh. Ve'î-hamdü lillâh. La ilahe ilîâhu vahdehu lâ şerike leh. Lehü'l-mülkü ve lehü'l-hamdü ve hüve alâ külli şey'in kadir. Rabbi es'elüke hayra mâ tîhâzihilleyleti ve hayra mâ ba'de-hâ ve eûzü bike min şerri mâ fî hâzihilleyleti ve şerri mâ ba 'dehâ, rabbi eûzü bike mine'î-keseîi ve'1-harami ve sûil kebiri, eûzü bike min azâbin finnâri ve azâbin fil-kabri."
(Biz Allah'ın (kulu) olarak geceledik, bütün mülk de Allah'ın olarak geceledi. Ha m d Allah'a mahsustur. Allah'dan başka ilâh yoktur, yalnız O vardır; O'nun ortağı yoktur.
Mülk O'na mahsustur; hamd O'na mahsustur. O, her şeye kadirdir. Rabbim! Bu gecede bulunanın hayırlısını, ve bundan sonra olanın da hayırlısını Senden isterim. Bu gecede olanın şerrinden ve bundan sonra olanın şerrinden Sana sığınırım. Rabbim! Tenbellikten, kocalmadan ve bunamaktan Sana sığınırım. Cehennemdeki azabdan ve kabirdeki azabdan Sana sığınırım." Sabahladığı zaman yine bunu söylerdi: "Asbahnâ ve Asba-halmülkü Lillâh." (Yalnız gecelemek manası yerine sabahlamak manasuı-daki kelimeyi kullanırdı.[12]
Böcek Ve Haşerat Sokmasına Karşı Okunacak Duâ
192- Ebû Hüreyre'den (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: Bir adam, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e gelip dedi ki: Dün beni ısıran akrebden ne çektim.... Peygamben ona şöyle buyurdu: "Gecelediğin zaman şunları söyleyeydin, o sana zarar vermezdi:
'Eûzü bikelimâtillâhittâmmâti min şerri mâ halaka" (Allah'ın Kıır'anına sığınırım, yarattığı şeyin kötülüğünden).[13]
İbni Sünnî'nin kitabında rivayet edildiğine göre, orada ravi demiştir ki, Peygamber şöyle buyurdu:
"Eûzü bikelimâtillâhittâmmâti min şerri mâ halaka (Allah'ın Kur'amna sığınırım, yarattığı şeyin kötülüğünden...) Bunu
üç defa söylemiş olsaydı, ona hiç bir şey zarar vermezdi."
Sabahleyin, Geceleyin Ve Yatarken Okunacak Dualar
193- Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) Sahîh bir isnadla rivayet edildiğine göre, Ebû Bakir Es Sıddîk (Radıyallahu Anh) dedi ki: Ya Resûlallah!
Sabahladığım ve gecelediğim vakitlerde söyleyeceğim bir takım sözler (teşbihler) bana emret.
Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu ki, sabahladığın zaman, gecelediğin zaman ve yatağına girdiğin zaman şunları şöyle:
"Aîlâhümme fâtınssemâvâti ve'î-arzı, âlime'l-gaybi ve'ş-şehâdeti, rabbe külli şey'in ve melîkehu. Eşhedü en lâ ilahe illâ ente. Eûzü bike min şerri nefsî ve şerri*ş'-şeytâni ve şirkihi."
(Ey gökleri ve arzı yaratan, gaybi ve hazin bilen, her şeyin Rabbi ve maliki olan yüce Allah'ım! Şahidlik ederim ki, Senden başka ilâh yoktur. Nefsimin şerrinden, şeytanın şerrinden ve şirkinden Sana sığınırım"[14]
194- Geçen hadisin benzerini Ebû Malik EI-Eş'arî'nin rivayetinden (radıyallahu Anh) naklettik. Şöyle ki, ashab sordular: Ya Resûlallah! Bize bir duâ öğret ki, onu sabahladığımız zaman, akşamladığımız zaman, yattığımız zaman söyleyelim. Bunun üzerine Peygamber o duayı söyledi. Aynı zamanda ravi, "Ve şirkihi" kelimesinden sonra şu sözü de ilâve etti:
"Ve en nakterife sûen ala enfüsinâ ev necürrehu ala müsîimin." (Nefsimize kötülük kazanmaktan yahud kötülüğü bir müslümana çekmekten (Ya Rab, Sana sığınırız). .."[15]
Metinde geçen "şirk" kelimesi, şirk ve şerek diye iki şekilde okunur. Birinci şekilde "şirk" olarak okununca, Allah'a ortak koşmaya götüren her şeyden Allah'a sığınma manasını taşır. îkinci şekilde "Şerek" olarak okunursa, şeytanın tuzaklarından Allah'a sığınma manasında olur.
Zararlı Şeylerden Korunmak İçin Okunacak Duâ
195- Osman ibni Affan'dan rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Her günün sabahında ve her gecenin akşamında, üç kez şunları söyleyen bir kula hiç bir şey zarar vermez:
"Bismillâhillezîlâ yedurru ma'a ismihîşey'un ÎVl-arzı velâ fissemâi ( ve hüve's-semî'ul'alîm."
(İsmini anmakla, ne yerde ve ne de gökte hiç bir şey zarar vermeyen . Allah'ın adı ile korunurum. O, her şeyi işitir, her şeyi bilir)[16]
Akşamleyin Okunacak Duâ
196- Sevban'dan (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: '(Kim akşamladığı zaman şu sözleri söylerse, Allah' Teaîâ'nın onu razı kılması, Allah üzerine bir hak olur:
"Razîtü billahi rabben ve bi'1-isîâmi dînen ve bi muhammedin (Sal-lallahu Aleyhi ve Sellem) nebiyyen."
(Rabb olarak Allah'a, din olarak İslama ve Peygamber olarak Mu-hamraed'e (SaUallahu Aleyhi ve Sellem) razı oldum)"[17]
Sabahları Ve Akşamları Okunacak Diğer Dualar
197- Enes'den (Radıyallahu Anh) sağlam bir isnadla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim ki, sabahladığı zaman yahud akşamladığı zaman:
"AlIâhümme innî ashabtü üşhidüke ve üşhidü hameîete arşike ve meî'a-tikete ve cemi'a haîkıke enneke ente lâ ilahe illâ ente ve enne muhammeden abdüke ve resûlüke."
(Allah'ım! Seni şah id tutar olduğum halde, Arş'mı taşıyanları, meleklerini ve bütün mahlûkâtını da şahid tutar olduğum halde sabahladım ki, Sen Allah'sın; Senden başka ilâh yoktur. Mu ham m e d de Senin kulundur ve Resulündür) derse, Allah onun dörtte birini ateşten âzâd eder. Bunları iki defa söyleyenin Allah yarısını ateşten âzâd eder. Bunları üç defa söyleyenin, Allah Tealâ dörtte üçünü âzad eder. Eğer bunları dört defa söylerse, Allah Tealâ onun (tümünü) ateşten âzâd eder."[18]
198- Sahabî Abdullah ibni Gannâm'dan sağlam bir isnadla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim sabahladığı zaman şu sözleri söylerse, o günün şükrünü yapmış olur, akşamladığı zaman söylerse, o gecenin şükrünü yapmış olur:
"AlIâhümme mâ şsbaha bî min ni'metin feminke vahdeke, lâ şerike leke. Leke'l-hamdü ve leke'ş-şükrü."
(Allah'ım! Bende bulunan her nimet yalnız Sendendir, Senin ortağın yoktur. Yalnız Sanadır hamd, yalnız Sanadır şükür...)"[19]
199- îbni Ömer'den (Radıyallahu Anhüma) sahih isnadlarla rivayet edildiğine göre şöyle demiştir: "Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem, akşam ve sabah şu duaları bırakmazdı:
"AİIâhümme innî es'elüke'i-fiddünyâ ve fi'1-âhirati. AİIâhümme innî ve es'elüke'l-afve'l-âfiyete fî dîni ve dünyâye ve ehlî ve mâlî. Alîâhüm-me'stür avrâtî ve âmin rev'âti. Alîâhümme'hfaznî min beyni yedcyye ve min halfî ve an yemîni ve an şimalî ve min fevkî. Ve eûzü biazametike en uğtâle min tahtî."
(Allah'ım! Ben, dünya ve ahirette Senden afiyet isterim. Allah'ım! Dinim, dünyam, ehlim ve malım hakkında Senden afiyet isterim. Allah'ım! Ayıblanmı ört, korktuğum şeylerden beni emin kıl. Allah'ım! Önümden, arkamdan, sağımdan, solumdan ve üstümden (gelecek musibetlerden) beni koru. Alt tarafımdan gelecek ânî felâketten Senin azametine sığınırım)"[20] Veki' demiştir ki, "alt taraftan gelecek felâketle" Hazreti Peygamber yere göçmeyi kasdetmiştir.
Yatarken Okunacak Diğer Bir Duâ
200- Hazreti Ali'den (radıyallahu Anh) sahih isnadla rivayet edildiğine göre demiştir ki, Resûlüllah Salİallahu Aleyhi ve Sellem yatacağı zaman şöyle derdi:
"AlIâhümme innî ve eûzü bivechike'lkerîmi ve bikelimâtike'ttâmmeti min şerri mâ ente âhizun binâsıyetihî. AİIâhümme ente tekşifu'l-mağreme velme'seme. AİIâhümme lâ yühzemu cündüke ve lâ yuhlefu va'düke ve lâ yenfa'u zelceddi minke'l-ceddü. Sübhâneke ve bihamdike."
(Allah'ım! Senin tasarrufun altında bulunan şeyin şerrinden, Kerîm olan zâtına ve her yönü ile mükemmel ki tabla rma sığınırım. Allah'ım! Borcu ve günahı Sen dağıtırsın. Allah'ım! Senin ordun mağlub olmaz, va'dın da bozulmaz.Güçlüye gücü fayda vermez; güç ve azamet ancak Sendendir. Sana hamd ederek Seni (noksanlıklardan tenzih ederim)"[21]
Sabahleyin Ve Akşamleyin Okunacak Duâ Ve Zikirler
201- Ebû Ayyaş'dan (Radıyallahu Anh) sağlam isnadlarla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim ki, sabahladığı zaman:
"Lâ ilahe ilîâllâhu vahdehû la şerîke lehu, lehu'l-mülkü velehu'l-hamdü ve hüve ala külli şey'in kadîr."
(Allah'dan başka ilâh yoktur; yalnız O vardır, O'nun ortağı yoktur. Mülk O'nundur, ha m d O'nundur ve O, her şeye kadirdir); derse, Hazreti İsmail (Aleyhisselâm) evladından bir köle âzâd etmek kadar sevab alır, ona on hasene yazılır, ondan on günah düşürülür, on derece yükseltilir ve akşama girinceye kadar şeytandan korunmuş olur. Bu kelimeleri gecelediği zaman söylerse, sabahlayıncaya kadar aynen bu mükâfatı alır."[22]
202- Ebû Malik El-Eş'arf den (Radıyallahu Anh) sağlam isnadla rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Sizden biriniz sabahlayınca şöyle desin:
"Asbahnâ ve asbaha'l-mülkü lillâhirabbi'l-âlemîn. Allâhümme es'-elüke hayre haze'l-yevmi fethahu venasrahu venûrahu ve bereketehu ve hüdâhu ve eûzü bike min şerri mâ fîhî ve şerri mâ bâdehû."
(Mülk, âlemlerin Rabbı Allah'ın olduğu halde sabahladı, biz de sabahladık. Allah'ım! Bugünün hayrını Senden isterim: Bugünün zaferim isterim, galibiyetini isterim; nurunu, bereketim ve hidâyetini isterim. Bugünde olan ve bundan sonraki günlerde olan kötülükten Sana sığınırım... Sonra gecelediği zaman aynen böyle söylesin. "[23]
203- Abdurrahman ibni Ebî Bekre'den rivayet edildiğine göre, Abdur-rahman babasına şöyle dedi: Babacığım! Hep senden işitiyorum, şöyle duâ ediyorsun:
"Allâhümme âtinî fî bedeni allâhümme afinîil sem% Allâhümme afim ît basarı. AUâhümme innî eûzü bike mine'l-küfri ve'l-fakri. Allâhümme eûzü bike min azâbi'l-kabri. Lâ ilahe illâ ente."
(Allah'ım, bedenime afiyet ver. Allah'ım kulağıma (işitmeme) afiyet ver. Allah'ım, gözüme afiyet ver. Allah'ım, küfürden ve fakirlikten Sana sığınırım. Allah'ım, kabir azabından Sana sığınırım. Senden başka İlâh ' yoktur." Bu sözleri, sabahladığın zaman üç kez ve akşamladığın zaman da üç kez tekrar ediyorsun? Bunun üzerine babası cevab verdi: Ben, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in bu sözlerle duâ ettiğini işittim. Ben de, onun sünneti ile sünnetlenmeyi seviyorum.[24]
204- İbni Abbas'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Fesübhânellâhi hîne tümsûne ve hîne tüsbihûn. Ve lehulhamdü fis-semâvâti vel-arzı veaşiyyen ve hine tuzhirün. Yuhriculhayye minelmeyyiti ve yuhricülmeyyite minelhayyi ve yuhyiî-arze ba'de mevtiha ve kezalike
tuhrecûn."
(Akşamladığınız vakit, sabaha kavuştuğunuz vakit, Allah'ı teşbih edin. Göklerde ve yerde hamd O'nundur. İkindi ve öğle vakitlerinde de (teşbih edin). O, ölüden diri çıkarır ve diriden de ölü çıkarır. Toprağa kuruduktan sonra hayat verir. Siz de kabirlerden böyle çıkarılacaksınız.(Rûm/17-19) Kim, sabahladığı zaman bunu okursa, o günde kaybettiği şeylere (yapamadığı sevab ve zikirlere) kavuşur. Gecelediği zaman bunları söyleyen kimse de, o gecesinde kaybettiği şeylere nail olur."[25]
205- Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in kızlarından (Radıyallahu Anhünne) birinden rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem, ona şöyle demesini öğretmişti:
"Sabaha çıkınca şöyle söyle:
"Sübhâneliâhi ve bihamdihîlâ kuvvete illâ billahi. Mâşâallâhu kâne ve mâ lem yese' lem yekûn. A 'îemu ennellâhe alâ külli şey'in kadîrun ve enneüâhe kad ehâta bikülli şey'in ilmen."
(Allah'a ha m d ederek O'nu (noksanlıklardan) tenzih ederim. Kuvvet ancak Allah'ındır. Allah'ın dilediği olur, dilemediği şey olmaz. Biliyorum ki, gerçekten Allah her şeye kadirdir ve Allah, her şeyi ilmi ile kuşatmıştır.) Kim bunları sabahleyin söylerse, akşamlayıncaya kadar korunmuş olur. Kim de akşamlayınca bunları söylerse, sabahlayıncaya kadar korunmuş olur."[26]
Üzüntü, Keder Ve Borçtan Kurtulmak İçin Okunacak Duâ
206- Ebû SaidEl-Hudrî'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
"Bir gün, Resûltillah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Mescide girdi. Bir de orada Ebû Ümâme adında ensardan bir adam bulunuyordu. Peygamber ona: Ey Ebû Ümâme, böyle namaz vakti olmadığı bir zamanda seni burada oturuyor görmekteyim, (nedir bu halin)? dedi. Ebû Umâme:
- Üzerime çöken üzüntüler ve borçlar, ya Resûlallah!... Peygamber efendimiz buyurdu:
- Sana bir takım sözler öğreteyim mi ki, onları söylediğin zaman, Allah senin üzüntünü gidersin ve senden borcunu ödesin? Ben, evet (öğret) ya Resûlallah, dedim. Peygamber efendimiz buyurdu:
Sabahladığın ve akşamladığın vakitlerde şunları söyle:
"Allâhümme innî eûzü bike mine'l-hemmi ve'1-hezeni ve eûzü bike mine'i-aczi ve'1-ke'seîi. Ve eûzü bike mine '1-cünbi ve'1-buhli. Ve eûzü bike min ğalebeti'd-deyni ve kahrirricâli."
(Allah'ım! Üzüntü ve kederden Sana sığınırım. Acziyetden ve ten bellikten Sana sığınırım. Korkaklıktan ve cimrilikten Sana sığınırım. Borç altına düşmekten ve düşmanların üstün gelmesinden Sana sığınırım." Ebû Ümâme der ki, ben bunu yaptım. Allah Tealâ, üzüntü ve kederimi giderdi ve borcumu benden kaldırdı.[27]
Sabahleyin Okunacak Diğer Dualar
207- Abdullah ibni Ebza'dan (Radıyallahu Anh) sahîh bir isnad ile rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, sabah vaktine girince şöyle derdi:
"Asbehnâ alâ fıtrati'l-isîâmi ve kelimeti'l-ihlâsi ve dini nebiyyinâ mu~ hammedin (sallallahu aleyhi ve sellem) ve milleti ibrâhîme (aleyhisselâm) hanîfen müslimen ve mâ ene mine'l-müşrikîn.
(İslâm ahlâkı ve ihlâs (tevhîd) kelimesi üzere sabahladık. Yine Peygamberimiz Muhammed'in (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) dini ve hakdan şaşmayan, islâm olan İbrahim'in (Sallallahu Aleyh) dinî üzere sabahladık. Ben asla müşriklerden olmadım.[28]
208- Abdullah ibni Ebî Evfa'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre, şöyle demiştir:
"Asbehnâ ve asbaha'l-mülkü îillâhiazze ve celle. Ve'1-hamdü lillâhi, ve'1-kibriyâu ve'1-azametü Jillâh, ve'1-halku ve'1-emru velleylü vennehâru ve mâ sekene fîhimâ lillâhi teâlâ, Allahümtne'c'al evvele hazennehâri salâ-hen ve evsetehû necâhan ve âhirahu fe'lâhan, yâ erhame'r-râhimîn.'*
(Biz ve bütün mülk, Allah Azze ve Celle'nin olarak sabahladık. Hamd Allah'a mahsustur, azamet ve yücelik Allah'ındır. Bütün yaratıklar, bütün işler, gece ve gündüz ve bunlarda bulunan her şey, Allah Teâlâ'ya aittir. Allah'ım! Bu sabahın evvelini düzen, ortasını basan ve sonunu da kurtuluş yap, ey merhamet edenlerin en merhametlisi..."[29]
Sabah Ve Akşam Okunacak Haşr Sûresi'nin Fazileti
209- Ma'kıl ibni Yesar'dan (radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu: "Kim sabahladığı zaman üç kez
"Eûzü billâhissemî'il-alîmi mineşşeytâni'r-racîm."
(Kovulmuş Şeytandan, her şeyi işiten ve bilen Allah'a sığınırım), der
de sonra Haşir sûresinin sonundan üç ayet okursa, Allah o kimseye yetmiş-bin melek vazifeli kılar da ona akşamlayıncaya kadar rahmet dileğinde bulunurlar. O gün ölürse, şehid olarak ölür. Bunları akşamleyin söylerse, aynı durumda olur."[30]
Düşmanla Karşılaşmada Okunacak Duâ
210- İbrahim'in oğlu Muhammed (Radıyallahu Anh), babasından rivayet ettiğine göre, babası demiştir ki:
"Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Selem, bir savaş müfrezesinde bize görev verdi ve sabah-akşam şu ayeti okumamızı bize emretti:
"Efehasibtüm ennemâ halaknâhüm abesen." (Sizi boşuna yere yarattığımızı mı sandınız?)[31] Biz bunu okuduk da ganimet elde ettik ve selâmet bulduk."[32]
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Bir Duâ
211- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre: "Resûlül-lah Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabahladığı ve akşamladığı vakitlerde şu duayı okurdu:
"Allâhiimme es*elüke min fec'eti*I-hayri ve eûzü bike min fec'etişşerri." (Allah'ım! Ansızın gelecek hayırdan isterim Senden. Kötülüğün ansı-zın geleninden de Sana sığınırım"[33]
Peygamberimizin Hz. Fatıma'ya Sabahları Okumasını Öğrettiği Duâ
212- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem Hazreti Fatıma'ya (Radıyallahu Anha) şöyle buyurdu:
"Sana öğüt olarak vereceğimi dinlemekten seni alıkoyan nedir? Sen sabahladığın ve akşamladığın vakit şöyle demelisin:
"Ya hayyu ya kayyûmu bike esteğîsü feasîih Ii şe'nî külîehû ve lâ te-kilnî ilâ nefsî tarfete aynin."
(Ey Hayy ve Kayyüm Ancak Senden yardım isterim. Benim bütün hallerimi düzelt ve bir lâhza beni nefsime bırakma."[34]
Musibetlerden Korunmak İçin Sabahları Okunacak Dua
213- İbni Abbas'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Bir adam, başına felâketler geldiğinden Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'e şikâyet etti. Buna karşılık Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem ona dedi: Sabahladığın zaman şunu söyle; sana hiç bir şey (musibet, geçmez.
"Bismiîlâhi ala nefsî ve ehlî ve mâlı."
(Kendimi, ehlimi ve malımı Allah'ın adıyla korurum) Adam bunları söyledi de, bütün felaketler ondan gitti."[35]
Sabahleyin Okunacak Başka Bir Duâ
214- Ümmü Seleme'den (Radıyallahu Anha) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem sabahladığı zaman şöyle söylerdi:
"AUâhümme innî es'elüke ilmen nâfi'an ve rızkan tayyiben ve amelen mütekabbelen"
(Allah'ım, Senden faydalı ilim, helâl rızık ve makbul amel istiyorum."[36]
Sabah Ve Akşam Okunacak Diğer Dualar
215- îbni Abbas'dan (Radıyallahu Anhüma) rivayet edildiğine göre demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim ki, sabahladığı ve akşamladığı vakit üçer kez şunları söylerse, o dilemiş olduğu şeyleri tamamlamak Allah üzerine gerekli olur:
"Allâhümme innîasbahtü minke fîni'metin ve afiyetin ve setrin, fee-timme ni'meteke aleyye ve âfiyeteke ve setreke fiddünya ve'1-ahireti."
(Allah'ım! Ben Senin nimetlerin içinde, afiyet ve örtün içinde sabahladım. Dünya ve âhirette üzerime nimetlerini, afiyet ve örtünü tamamla)[37] (insan gecelediği zaman bu duayı okurken "Asbahtü" yerine, "Emseytü" sözünü kullanır.)
216- Zübeyr ibni Avvam'dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kulların sabahladığı hiç bir sabah yoktur ki, bir münadî (çağına) şöyle çağırmış olmasın:
' 'Sübhânelmelikül-kuddûsü"
(Noksanlıklardan münezzeh olup kemal sıfatlan ile vasıflanan Allah her şeye maliktir)
İbni Sünnî'nin rivayetinde ise şöyledir: "Bir çağına şöyle çağırır: "Eyyühelhalâiku, sebbihul-melikel-kuddüse"
(Ey yaratıklar! Her şeyin sahib ve idarecisi olan, her noksanlıktan münezzeh bulunan varlığı teşbih edin.,.)"[38]
217- Büreyde'den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim, sabah ve akşam şunları söyler de sonra ölürse, Cennete girer:
"Rabbiyellâhu tevekkeltü aleyhi, lâ ilahe illâ hüve aleyhi tevekkeltü ve hüve rabbü'l-arşi'l-azîmi, lâ ilahe illâllâhu'1-aliyyi'l-âzîm. Mâşâ ellâ-hu kâne ve mâ lem yeşe'lem yekûn. A 'îemu ennellâhe ala külli şey'in ka-dîr. Ve ennellâhe kad ehâta bikülli şey'in ilmen."
(Rabb'ım Allah'dır. O'na tevekkül ettim. O'ndan başka İlâh yoktur. O'na tevekkül ettim; O, büyük Arş'ın Rabbıdır. Yüce ve büyük olan Al-lah'dan başka ilâh yoktur. Allah'ın dilediği olur, dilemediği şey olmaz.
Biliyorum ki, Allah her şeye kadirdir ve Allah ilmi île her şeyi kuşatmıştır)"[39]
218- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Sizden herhangi biriniz, Ebû Zamzam gibi okumaktan aciz misiniz? Ashab sordu: Ey Allah'ın Resulü, Ebû Zamzam kimdir? Peygamber efendimiz buyurdu:
O adam, sabahlayınca şöyle derdi:
"Allâhümme innî kad vehebtü nefsî ve ırzîleke. Felâ yeştümü men şe-temehû ve lâ yezlimu men zalemehu ve lâ yedribu men dambehû."
(Allah'ım! Gerçekten ben nefsimi ve şerefimi Sana hibe ettim. Artık ona kötü söyleyen, kötü söylemiş olmaz (çünkü benim bir varlığım kalmamıştır). Ona zulmeden zulüm yapmış olmaz, onu d öğen de doğmuş olmaz."[40]
Dünya Ve Âhiret Üzüntülerini Gidermek İçin Okunacak Duâ
219- Ebu'd-Derdâ'dan (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim sabah ve akşam yedi kez şu sözleri söylerse, dünya ve ahiret işlerinden kendisine üzüntü veren şeyleri Allah giderir:
(tHasbiye'llâhu lâ ilahe illâ hüve aleyhi tevekkeltü ve hüve rabbü'l-arşi'l-azîmi."
(Allah bana kâfidir; O'ndan başka ilâh yoktur. O'na tevekkül ettim; O, büyük Arş'ın Rabbıdır."[41]
Belâ Ve Tehlikelerden Korunmak İçin Okunacak Dualar
220- Ebû Hüreyre'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Kim Sabahladığı zaman Mü'min sûresinin başından üç âyetle (Hâ-Mim) den (İleykel-mesir)e kadar, Âyete'I-Kürsiyyi okursa, bunları okumakla akşama kadar korunmuş olur. Bunları gecelediği zaman okursa, sabahla-yıncaya kadar bunlarla korunmuş olur."[42]
Bunlar, anlatmak istediğimiz hadîslerden bir kısımdır. Allah Tealâ'nın başarı sağladığı kimseye bunlar yeter. Bunlarla ve diğer hayır yollan ile amel etmeye muvaffakiyet vermesini Yüce Allah'dan dileriz.
221- Talk ibni Hubeyb'den rivayet edildiğine göre demiştir: Bir adam, Ebû'd-Derdâ Hazretlerine gelip dedi ki, evin yandı? O, yanmadı; çünkü Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem'den işittiğim kelimelerle Allah Azze ve Celle bunu yapmaz. Kim ki, gündüzünün evvelinde bu sözleri söylerse, akşamlayıncaya kadar ona musîbet değmez. Gündüzün sonunda bunları kim söylerse, sabahlayıncaya kadar ona musîbet değmez. O sözler şunlardır, dedi:
"Allâhümme ente rabbî, lâ ilahe illâ ente aleyke tevekkeltü ve ente rabbü'l-arşi'i-azîmi. Mâ şâcllâhu kâne, vemâ lem yeşe'lem yekûn. Lâ havle ve lâ kuvvete illâ billahi'-aliyyi'1-azîm, A'İemu ennellâhe alâ külli şey'in kadir ve ennellâhe kad ehâta bikülli şey'in ilmâ. Allâhümme innî eûzü bi~ ke min şerri nefsî ve min şerri külli dâbbeün ente âhizun binâsiyetihâ. İn-ne rabbî alâ sıratın müstakim,"
(Allah'ım, Sen benim Rabbimsin. Senden başka ilâh yoktur. Sana tevekkül ettim, Sen büyük Arş'm Rabbısın. Allah'ın dilediği olur; dilemediği olmaz. İbâdetlere güç yetirmek ve kötülüklerden korunmak, ancak yüce olan büyük Allah'ın kuvvet ve kudreti iledir. Biliyorum ki, Allah her şeye kadirdir. Allah ilmi ile her şeyi kuşatmıştır. Allah'ım! Nefsimin kötülüğünden ve kudret elinle tuttuğun her canlının kötülüğünden Sana sığınırım. Benim Rabbım doğru (hak) yol üzeredir)"[43]
îbni Sünnî, bu hadisi başka bir yolla, Peygamber Salllalahu Aleyhi ve Sellem'in ashabından bir adamdan rivayet etti ve "Ebu'd-Derdâ'dan" rivayet, demedi. Bu rivayette, Ebû'd-Derdâ Hazretlerine adamın gelmesi tekerrür edip ona şöyle demiştir: Yangın evine ulaştı, evin yandı. Ebû'd-Derdâ, cevab verir: Yanmamıştır; çünkü ben, Peyamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem'in şöyle dediğini işittim:
"Kim sabahladığı zaman, bu sözleri söylerse (yani yukarda anlatılanları okursa), ona, nefsi, ehli ve malı hakkında hoşlanmayacağı bir şey isabet etmez." Gerçekten ben, bugün bu sözleri söyledim (benim evim yanmamıştır). Sonra dedi ki, kalkın beraber gidelim. Kendisi ile beraber yanındaki adamlar kalktılar ve evine kadar gittiler. Gerçekten onun evinin çevresi hep yanmış; fakat onun evine bir şey değmemişti.
Cuma Sabahında Okunacak Dualar Ve Zikirler
Bil ki, cuma günü dışında ne söylenir (zikir yapılırsa) cuma günü de söylenir. Cuma gününde, diğer günlerden daha ziyade zikir yapmak müsta-hab olduğu gibi, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem üzerine "Salât" getirmek daha çok yapılır.
222- Enes'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Peygamber Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu:
"Cuma günü sabah namazından önce kim üç defa şu zikri yaparsa, günahları deniz köpüğü kadar bile olsa, Allah onun günahlarını bağışIar:
"Estağfiruiîâhellezî lâ ilahe illâ huve'l-hayyu'î-kayyûme ve etûbü iieyh." (Kendisinden başka ilâh olmayan Allah'dan mağfiret dilerim. O, Hayy'dır (hayat sahibidir), Kayyûm'dur (her şeyi idare ve tasarruf edendir) O'na yönelir tevbe ederim).[44]
Cuma günü içinde şüphesiz duaların kabul edildiği (icabet saatim) zamanı bulabilmek için, cuma günü fecrin doğuşundan itibaren güneş batın-caya kadar bütün gün çok duâ yapmak müstahabdır. Bu vakit üzerinde çok çeşitli sözler söylenmiştir: Bu icabet vakti, fecir doğduktan sonra güneş doğmadan önceye kadar olan zamandır, güneş doğduktan sonradır. Zeval vaktinden sonradır. İkindiden sonradır. Bir kısmı da, bu zamanlardan başkasidır, demiştir. Doğrusu ve sahih olanı, Müslim'in Sahîh'inde sabit olup Ebû Musa El-Eş'arî'nin Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sel-lem'den rivayet ettiği şu hadîstir: "İcabet saati, imamın minber üzerine oturuşu ile namazdan selâm verme arasındaki vakittir."
Güneş Doğunca Okunacak Dualar
223- Ebû Sa'id El-Hudri'den (R.Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, güneş doğduğu zaman Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle derdi:
"Elhamdü lillâhilîezî cellelenâ elyevme âfiyetehû ve câebişşemsi min matla'ihâ. Allâhümme esbahtü eşhedü leke bimâ şehidte bihîlinefsike ve şehidet bihî melâiketü ve hameletü arşike ve cemîu halkıke enneke entel-îâhu. Lâ ilahe illâ ente'l-kâimü bilkısti. Lâ ilahe illâ ente'l-azîzu'l-hakîm. Üktüb şehâdetîba'deşehâdetimelâiketi ve uli'1-ılmi, Allâhümme ente's-selâmü ve minke's-selâm ve ileyke's-selâm. Es'elüke yâ ze'1-celâli ve'l-ikrâmi en testecîbe lenâ da'vetenâ ve en tu'hyenâ rağbetenâ ve en tuğni-yenâ ammen ağneytehû annâ min halkıke. Allâhümme aslih lîdîniyellezî huve ısmetü emrî. Ve aslih lî dünyâyelletî fîhâ maîşetî. Ve aslih lî âhireti-yelletî ileyhâ münkalebî. '*
(Bugün üzerimize afiyeti bürüyen ve güneşi doğudan getiren Allah'a ha m d olsun... Allah'ım. Kendine şahid kıldığın şeylerle Senin varlığına şahidlik ederim; meleklerinin, Arş'ını taşıyanların ve bütün yaratıklarının şehâdeti ile şahidlik ederim ki, Sen Allah'sın, Senden başka adaleti ayakta tutan ilâh yoktur. Azîz ve Hakîm olan ilâh, ancak Sensin. Meleklerinin ve ilim sahihlerinin şehâdetinden sonra benim şehadetimi kabul et. Allah'ım, Sen her türlü noksanlıktan selâmet üzeresin, selâmet Sendendir ve selâmet bulmak da Sanadır. Ey Celâl ve İkram sahibi,duamızınkabulünüSendenistiyorum;isteğimizin verilmesini, yaratıklarından bize muhtaç bırakmadıklarına, bizi muhtaç bırakmamanı Senden isterim. İşimin selâmeti olan dinimi bana düzelt. Geçimim kendisinde olan dünyamı da düzelt ve dönüp varacağım yer olan âhiretimi de düzelt."[45]
224- Abdullah ibni Mes'ud'dan (Radıyallahu Anh) mevkuf olarak rivayet edildiğine göre, kendisi, güneşin doğmasını gözetleyip ona haber verecek birini görevlendirirdi. Güneşin doğuşunu ona haber verince (Abdullah ibni Mes'ud) şöyle derdi:
"Elhamdü lillâhilîezî vehebe lenâ hâze'l-yevme ve ekâlenâ fihi aserâtinâ." (Bugünü bize bağışlayan ve bugünde bizden engelleri kaldıran Allah'a hamd olsun.."[46]
Güneş Yükselince Okunacak Duâ
225- Amr ibni Abese'den (Radıyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem buyurdu: "Güneş yükselir de, Allah Teâlâ'mn yaratıklarından mevcut bulunan her şey, Aziz ve Yüce olan Allah'ı teşbih eder; ancak şeytandan olanlarla insanların kötüleri yapmaz."[47]
Güneşin Zevalinden İkindiye Kadar Okunacak Duâ
Daha önce, insan elbisesini giydiği ve çıkardığı zaman, helaya girdiği ve çıktığı zaman, abdest aldığı zaman, mescide giderken ve kapısına vardığı zaman, mescide girince, müezzini ve ikâmet getireni işittiği zaman, ikâmetle ezan arasında, namaza duracağı zaman, namazın başından sonuna kadar olan ibâdet zamanında ve namazdan sonra ne okuyacağını anlatmıştık. Namazla ilgili bütün dualarda, her türlü namaz müşterektir, onlarda da aynen uygulanır.
Zevalden (güneşin öğle vaktinden batıya kaymaya başlamasından) sonra zikir ve diğer ibâdetleri çok yapmak, şu bize rivayet edilen hadisten dolayı müstahabdır:
226- Abdullah ibni's-Saib'den rivayet edildiğine göre demiştir ki: "Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem, güneşin zevalinden sonra ve öğle namazından (farzından) önce dört rekât namaz kılardı ve buyururdu: Bu öyle bir vakittir ki, bu zamanda gök kapıları (rahmet kapıları) açılır; isterim ki, benim salih amelim oraya yükselsin. "[48]
Öğle vazifelerini yaptıktan sonra, çok zikir yapmak müstahabdır; çünkü bu hususta Allah Tealâ "Akşam ve sabah, Rabbine hamd ederek onu teşbih et." buyurduğundan zevalden akşama kadar olan geniş zamanda zikir yapılmasını istemiştir. Âyeti kerimenin metninde geçen "EI-Aşiyyu" sözü, güneşin zevalinden batışına kadar olan zamandır.
İmam Ebû Mansûr El-Ezherî, demiştir ki, Arab'larda "EI-Aşiyyu", güneşin zevali ile batışı arasındaki zamandır.
İkindiden Sonra Güneşin Batışına Kadar Okunacak Dua
Öğleden sonra ve ikindiden sonra ne söyleneceği daha önce geçmişti. tkindi vaktinde zikirleri çok yapmak, tekidli olarak müstahabdır; çünkü ikindi namazının (Kur'an-ı Kerim'de ihtimam gösterilen) orta namaz olduğu, selef ve daha sonraki alimlerin çoğunluğu tarafından söylenmektedir. Bir de sabah vaktinde zikirlere daha çok itina göstermek müstahabdır. Çünkü bu iki namaz, "Orta namaz" olarak söylenenlerin en sahihleridir.
İkindiden sonra ve gündüzün sonunda zikri daha fazla çoğaltmak müs-tahabdır. Allah Teâlâ Hazretleri buyuruyor:
"Güneş doğmadan önce ve güneş batmadan önce Rabbine hamd ederek tesbîh et (Rabbını noksanlıklardan tenzih et "Sübhanellahi ve bihamdihi" söyle yahud sabah ve ikindi namazını kıl.[49]
Yine buyuruyor:
"Akşam ve sabah Rabbine hamd ederek teşbih et."[50]
Yine buyurur:
"İçinden yalvararak ve korkarak ve gizlice, sabah ve akşam vakitlerinde Rabbını An (teşbih et)."[51]
Yine buyurmuştur:
"Sabah ve akşam vakitlerinde, o ibâdet yerlerinde Allah'ı teşbih ederler. Nice erkek vardır ki, ne bir kazanç, ne de bir alış-veriş, Allah'ı anmaktan onları meşgul etmez. "[52]
227- Enes'den (Radiyallahu Anh) rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurmuştur:
"İkindi namazından itibaren güneş batıncaya kadar zikreden bir toplum ile oturmam, Hazreti İsmail'in (şerefli soyundan) sekiz köle azad etmemden bana daha sevimlidir. "[53]
Akşam Ezanı İşitilince Okunacak Duâ
228- Ümmü Seleme'den (Radıyallahu Anha) rivayet edildiğine göre şöyle demiştir:
"Akşam ezanı zamanında, şöyle söylememi, Resûlüllah Sallallahu Aleyhi ve Sellem bana öğretti:
"Allâhümme hazâ ikbâlü leylike ve idbârü nehârike ve esvâtü düâtike
feğfirti."
(Allah'ım! Bu an, gecenin gelmesi ve gündüzünün gitmesidir. Sana dua edenlerin de sesleridir, beni bağışla.)"[54]
Akşam Namazından Sonra Okunacak Dualar
Az önce geçti ki, her namazın sonunda daha evvel anlattığımız zikirler söylenir. Bununla beraber akşam namazının sünnetini kıldıktan sonra, Ibni Sünnî'nin Kitabında rivayet ettiğimiz şu duayı okumak suretiyle ziyade yapmak müstahabdır:
229- Ümmü Seleme'den rivayet edildiğine göre demiştir ki: "Resûlullah Sallallahu Aleyhi ve Sellem akşam namazından (farzından) dönünce eve girip iki rekât (sünnet namaz) kılardı. Sonra yapmış olduğu duada şöyle buyururdu:
"Yâ mukallibe'î-kulûbi ve'1-ebsâri sebbit kulûbenâ alâ dînike." (Ey kalbleri ve görüşleri çeviren (Allah), kalblerimizi Senin dinin üzere
sabit kıl)”[55]
230- Umâre ibni Şebib'den rivayet edildiğine göre, demiştir ki, Resûlül-
lah Sallahu Aleyhi ve Sellem şöyle buyurdu: "Kim akşam namazının arasın-
dan on defa
"Lâ ilahe iUâllâhu vahdehû lâ şerike lehû. Lehu 'I-mülkü ve lehu 'l-ham-dü yuhyî ve yumîtü ve hüve alâ külli şey'in kadîr."
(Allah Man başka ilâh yoktur; yalnız O vardır, ortağı yoktur. Mülk O'nundur, hamd O'nundur. Öldürür ve diriltir; O, her şeye kadirdir."[56]
söylerse, Allah ona mücehhez bir birlik (melek) gönderir de, onu sabah-laymcaya kadar şeytandan korurlar. Yine bu sözler sebebiyle Allah ona kurtarıcı on hasene yazar ve ondan, helak edici on günahı siler. Bir de, on mümin köle âzâdı kadar sevabı olur.