derya
Wed 30 December 2009, 04:17 pm GMT +0200
Adem (as)´ın Zühdü İle İlgili Haberler
255. Selmân-ı Fârisî´den (ra) şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Allah (cc) Adem´i (as) yarattığı vakit ona ´Bir şey var ki, yalnızca bana aittir. Birşey vardır ki, o da yalnız sana hastır. Bir başka şey de vardır ki, o ikimizin arasında ortaktır. Bana ait olan, senin Bana perestiş edip, başkasını Bana ortak koşmamandır. Sana ait olan ise, amelinin karşılığını sana vermemdir. Ben bağışlarım, ben çok bağışlayan ve çok merhamet edenim. İkimizin arasında ortak olana gelince, senden dua ve niyaz etmek, benden ise duana icabet edip, istediğini vermektir´ demiştir."
256. Bekr diyor ki: "Adem´e (as) zürriyeti gösterildiği vakit, bakmış ki bir kısmı diğerine üstün kılınmış. Hemen: ´Yâ Rabbi! Hepsini eşit kılsaydın?´ demiş. Cenab-ı Hak da, ´(Ben böylece) insanların bana şükretmelerini arzuladım´ buyurmuştur."
257. İbrahim en-Nehaî diyor ki: "Allah´a şükretmek, yemek yediğin vakit Besmele ile başlaman, bitirdiğin vakit de O´na hamd etmendir."
258. Alkame b. Mersed´den şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Eğer bütün yeryüzü halkı, hepsi ağlayacak olsalar, (onların göz yaşları) Dâvud (as)´un işlediği hatadan dolayı döktüğü gözyaşlarına müsavi olamaz. Eğer bütün yeryüzü halkının gözyaşı ile Davud´un gözyaşları, birleştirilse (yine de) Âdem´in (as) cennetten çıkarıldığı zaman döktüğü gözyaşlarına müsavi olamaz."
259. Hasan diyor ki: "Âdem (as) cennette gündüz saatlerinden bir saat kalmıştır ki, bu dünya günleri hesabı ile yüz otuz seneye tekabül eder."
260. Ma´bed el-Cühenî diyor ki: "Adem´i (as) (yasak) ağaçtan yemeye, cimrilikten başka birşey sevk etmemiştir."
261. Saîd b. Cübeyr diyor ki: "Âdem (as) cennette öğle ile ikindi arası kadar bir vakit kalmıştır."
262. Hasan diyor ki: "Âdem (as) ma´lûm hatayı işlemeden önce ecelini daima gözünün önünde tutar, emelini ise sırtının arkasına atardı (uzun emeller taşımazdı) Hata ettikten sonra ise emelini gözünün önüne dikmiş, ecelini sırtının arkasına atmıştır. (Artık hatırlamaz olmuştur)."
263. Şuayb el-Cübbâî´den şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Allah Teâlâ´nın Âdem (as) ile eşi Havva´ya (ra) yaklaşmalarını men ettiği ağaç, buğdaya benzemekteydi, adı ise ´ed-dea* idi. O vakit elbiseleri ise nurdandı."
264. Enes b. Mâlik (ra) Resûlullah (sav)´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Allah Tebâreke ve Teâlâ, Adem (as)´e şeklini verince onu (bir müddet) bıraktı. İblis ona bakmaya ve etrafını dolaşmaya başladı. İçinin boş olduğunu görünce, ´Ele avuca sığmaz bir yaratık buldum.[189]
265. Ubey b. Ka´b, Resûlullah (as)´tan şöyle bir rivayette bulunmuştur: ´Adem (as) sık saçlı, uzun bir adamdı. Adeta uzun bir hurma ağacı gibiydi. Kendisine yasaklanan fiili yapınca avret mahalli açılıverdi. Daha önceleri hiç görmemişti. Hemen koşarak kaçmaya başladı. Cennet ağaçlarından bir ağaç kafasından tutuverdi. Adem (as) ona ´Bırak beni!´ dedi. Ağaç ´Seni bırakmam!´ cevabını verdi. Rabbi ona nida ederek, ´Ne zamana kadar kaçacaksın?´ dedi. O Tâ Rabbi, senden haya etmeyeyim mi?´ dedi. Rabbi ´Mü´min işlediği günahtan dolayı Azız ve Celîl olan Rabbinden haya eder. Sonra Allah´a hamd ederek işlediği günahtan kurtuluşun nasıl olacağını bilir. Bilir ki, kurtuluş Allah Teâlâ´ya tevbe ve bağışlanma dilemesidir´[190] dedi."
[1] İmam Ahmed b. Hanbel, Kitabu’z-Zühd, İz Yayıncılık: 9-12.
[2] Buhârî 1/168; Müslim el-Mesâcid, 285.
[3] Birkaç rekat namaz kılmak için gece kalkmamasını kasdediyor. "[Muhakkikin bu notu yanlıştır. Rivayeti iyi anlayamamasından kaynaklanmıştır mütercimler]
[4] Müsned-i Ahmed 1. 427, Beyhâkî 3/15, et-Tergib ve´t-terhîb 11445.
[5] Buhârî 3/55, 8/122, Müslim; Salâtü´l-musâfirîn 217.
[6] Buhârî 1/207, 6/220, Müslim; Salât 217.
[7] Müsned-i Ahmed 6/42: Fethıı´l-Bâri bi-Şerh-i Sahîhi´l-Buhârî 4/320, Müslim; Müsâkat 124; Nesâî, Buyu´ 83.
[8] Müsned-i Ahmed 6/236; Buhârî 8/55.
[9] Müsned-i Ahmed, 6242;Abdurrezzâk^fusanree/)no:20492.
[10] Buhârî, Fethu´l-Bârî, 5/356, 8/148; Müslim, el-Vasıyye, 18; Ebû Dâvud, el-Vasâyâ,bâb 1; Nesâî, Ahbâs, bâb 1; İbn Mâce, 2695.
[11] Müslim,Eşribe,no:87,188; Tirmizî, 2031.
[12] Müsned-i Ahmed 3/238.
[13] Fethü´l-Bâri, 9/547; Müslim, Eşribe; no 187, 188; Müsned-i Ahmed, 2/427, 474, 479, 481, 495; Ebû Dâvud, Et´ime bâb 13; Tirmizî, 2031 ve bkz. Zühd no 11.
[14] Müsned-i Ahmed, 3/133, 180, 208, 211, 222, 228, 252, 270, 288, 290; Fethu´l-bârî, 4/302; Tirmizî, 1215.
[15] Müsned-i Ahmed, 4/19.
[16] Fethu´l-bârî, 9/549.
[17] Müsned-i Ahmed, 6/50, 182.
[18] ez-Zühd, Ibn Mübarek s.353; Ihyâu ulûmi´d-dîn 2/4 İsnad,zayıf. i.îbnMâce, 4150.
[19] ez-Zühd, İbn Mübarek, 2/55.
[20] Hılyetü´l-evliyâ, 5/155. Mecmau´z-zevâid, 10/250: Ahmed, 2/243 de rivayet etmiş, ricali sikadır, demiştir.
[21] Tirmizî, Bedîl´den rivayet etmiştir.
[22] Müsned-i Ahmed 4/442; Ebû Dâvud, Libâs, bâb 11; Müstedrek 4/191; Beyhakî 3/271.
[23] Müsned-i Ahmed, 5/221.
[24] Müstedrek 1/9. İbn Mâce 4118; el-îhyâ 3/345; Ebû Davud, Tereccül; bâb,l. et-Terğlb ve´t-terhîb, 3/108, Munzirî, Ebû Amr en-Nemîrî´nin bu hadis hakkında ileri geri söz ettiğini söylemiştir. Taberânî, Mu´cemu´7-kebîr 1/246-247. Bezâze, giyimde tevâzudur, süsü püsü terkedip orta hallisine razı olmaktır.
[25] Müsned-i Ahmed 6/263.
[26] Buhârî 4/42. Müslim, Sıyâm 100, 101. Fetku´l-bârî, 4/184. Nesâî 21.
[27] Müsned-i Ahmed 2/450; Fethu´l-Bâri 11/101 Ibn Hacer: Onun istiğfarı ümmeti için teşrî´dir. Yani onların günahları için şefaat gibidir, demiştir. Gazalî, îhyâ´da; O daima terakki halinde ilerlediği durumda daha öncesini az görür ve hali için istiğfar ederdi diyor
[28] Müsned-i Ahmed 1/441.
[29] qge, 2/267,312,418, 502.´
[30] age, 3/198.
[31] Kitabın orjinalinde 35. rivayetten sonra 37. rivayet gelmektedir.
[32] Müsned4 Ahmed 2/168, 173.
[33] age, 6/19.
[34] age, 2/24.
[35] age, 10/415. Heysemî, Tabaranî (el Evsat´t&),ve Bezzâr´m (aynı haberi) rivayet ettiklerini ve Bezzâr´m ricalinin Sahîh ricali olduğunu demiştir. Hılyetü´l-euliyâ´da (7/90) Ebû Nuaym, hadîsin ´garîb´ olduğunu söylemiştir.
[36] Mecmau´z-zevâid 3/126, 10/241. Hılyetü´l-euliyâ 2/280, 6/274. îhyâ 4/270 Tabarânî, el-Keblr, 1/344; et-Terğlb, 2/51.
[37] Tirmizî, 3297. Şerhu´s-sünne 14/372. Müstedrek 2/343Hılyetü´l-evliyâ 4/350.
[38] ez-Zühd, İbnü´l-Mübarek s.165; Hılyetü´l-evliyâ 2/196. îthâfu´s-sâdeti´l-müttekln 9/214.
[39] Tefsîru îbn Kesîr 5/321 thyâ 4/239.
[40] Kenzii´l´Ummâl, no.3678.
[41] Mecma´u´z-zevâid 10/286. et-Tergtb 41,157
[42] age, 10/255, 286. et-Terğîb 4/160, 241. Fethu´l-bârî 11/237 Târîhu Bağdâd 7/186.
[43] Mîzânü´l-i´üdâl 1333. Târîhu Bağdâd 7/111, Kenzu´l-umnıâl 6788.
[44] Müsned-i Ahmed, 4/385.
[45] Z.age, 1/172, 180, 187, et-Terğib 4/161. Mevâridü´z-zam´ân 2323. Mecmau´z-zeuâid 10/81.
[46] age, 5/252-255.
[47] Müsned-i Ahmed, 5/428.
[48] Mecmau´z-zevâid 10/285, Tabarânî el-Kebîr 4/298, Tirniizî 2036, et-Terğib 4/132.
[49] Müsned-i Ahmed 4/24.26, Hılyetü´l-evliyâ 2/211, 6/28, Müstedrek 2/534, Tirmizî 3354, et-Terğîb 4/172. Nesâî, el-Vasaya, bâb 1. Beyhakî 4/61.
[50] Hılyetü´l-euliyâ 1/105.
[51] Kenzii´l-ummâl 6066.
[52] Müsned-i Ahmed 4/145. ´
[53] En´âm 6/44.
[54] Müsned-i Ahmed 1/391, 441. Mecmau´z-zevâid 10/326.
[55] ed-Durru´l-mensûr 6/391.
[56] Mecmau´z-zevâid 10/264. Heysemî "Bunu Tabarânî el-Evsat´ta Sevbân´dan daha sağlam bir senedle rivayet etmiştir." İhya 3/270.
[57] Hılyetü´l-evliyâ 2/84.
[58] Buhârî, Fethu´l-bârî 11/541. Tabaranî, el-Kebîr 5111 A. Beyhakî 10/194.
[59] Hılyetü´levliyâ 3/80. ibn Mâce 4224.
[60] Müsned-i Ahmed 6/73.
[61] 63 nolu rivayet.
[62] et-Terğîb 3/110; Beyhakî 2/239; Şerhu´s-sünne 2/131.
[63] age, 4/202; Târîhu Bağdâd 11/102; Fethu´l-bârî 11/292.
[64] İbn Mâce, 4243, et-Terglb 3/312, Meuâridü´z-zam´ân 2497, Hılyetü´l-evliyâ 3/168, Fethu´l-bârî 11/329, Müsned-i Ahmed 6/70,151.
[65] Şerhü´s-sünne 14/399, Müsned-i Ahmed 1/402, Mecmau´z-zevâid 10/189.
[66] Müsned-i Ahmed 2/533.
[67] age, 3/469.
[68] age, 4/148,155.
[69] age, 5/97,100, 105, Tirmizî 585, Nesâî Sehv, bâb, 98.
[70] Hadis mercii olarak Kitâbu fethi´l-mecîd Şerku kitâbi´t-tevkîdde rivayet edilmiştir.
[71] Mecmau´z-zevâid 2/252.
[72] Müsned-i Ahmed 3/197, Fethu´l-bârî 8/145 Nesâî, Cenâiz. bâb. 13. tbn Mâce 1630.
[73] Hılyetü´l-evliyâ 3/347, Tirmizî 1213.
[74] Hılyetü´l-evliyâ 2/159, 202, 474, 502. 3/46, 56.
[75] 3.age, 2/293.
[76] Hılyetü´l-euliyâ 7/299, ez-Zühd, Îbnü´l-Mübarek s.90.
[77] Mâide 5/118.
[78] Müsned-i Ahmed 4/252, 255, Buhârî 2/63, 6/69, 8/124, Hılyelü´l-evliyâ 7/205, 8/289, Tirmizî 412, Şerhü´s-sünne 4145.
[79] Müsned-i Ahmed 6/13,176, 241, Nesâî, Kıyâmü´1-leyl, bab!9. Tirmizî, 2856.
[80] age, 6/51, Buhârî 2/68, Beyhakî 3/17, Nesâî, İmân, bab 29, İbn Mâce 4238.
[81] age, 1/30, 52, Tirmizî 2344, İbn Mâee 4164, Hılyetü´l-evliyâ 10/69, Mevâridü´z-zaman 2548.
[82] age, 2/254, 482, Hılyetü´l-evliyâ 5/60. Fethu´l-bârî 11/322, Şerhü´s-sünne 14/293.
[83] age, 2/390, 443, 509, 540. Buhârî 8/118. Müslim, Zekat, 120. Tirmizî 2373, İbn Mâce 4137. Hılyetü´l-evliyâ 4/99.
[84] Mecmau´z-zevâid 10/420, Ahmed 2/173.
[85] Müslim, el-Birru ve´s-sıla, 59; Tirmizî 2418, Beyhakî 6/97, Felhu´l-bârî 4/105 5/102
[86] Hılyetü´l-evliyâ 1/226 2/233; 9/60, Mecmau´z-zevâid 3/122, 10/255, Ahmed 5/197.
[87] Müsned-i Ahmed 5/366. Tefsîruİbn Kesîr 4/181
[88] et-Terğîb, 4/473. Ahmed 2/197. Tirmizî, 2588, İbnü´l-Mübarek ez-Zühd 2/84.
[89] Mu´minûn 23/104.
[90] et-Terğîb 4/486. Ahmed 3/88. Tirmizî 2587, 3176. Şerhü´s-sünne 15/252, Hılye-tüî-evliyâ 8/182, Tefsîru îbn Kesîr 5/451.
[91] age, 4/477. Tirmizî 3582,, İbnü´l-Mübarek, ez-Zühd 2/87, Müsned-i Ahmed 2/374; el-Hıîye 8/182.
[92] İbrahim sûresi 14/16
[93] Muhammed sûresi 47/5.
[94] Kehf sûresi 18/25.
[95].et-Terğlb 4/678. Ahmed 5/265. Tirmizî 2583. Hâkim 2/351. el-Hılye 8/182. Dârimî 2189.
[96] Buhârî 4/20, 8/110; Müslim, İmâre 112
[97] Müsned-i Afımed 4/299
[98] Beyhakî 3/38. Dârimî 1/338 Mecmau´z-zevâid 6/451.
[99] Fethu´l-bârî 1/538. Müslim, Mescid 273. Nesâî, Mesâcid, bab 43. Beyhaki 2/185
[100] Müsned-i Ahmed 5/250, 265.İbn Mübarek, ez-Zühd s.230. Hılye, 8/179, Fet-hu´l-bârî, 11/151. Taberânî, Kebîr, 8/284 zayıf demiştir.
[101] Müsned 1/62. Hılye, 1/61.
[102] Mecmau´z-zevâid 2/187 et-Tergîb 4/452. Hâkim 1/287. Müsned 4/268 Dârimî 2/330.
[103] age, 10/203, Ahmed 3/332.
[104] Mecmau´z-zeuâid 10/415. Tirmizî 1648, 1664. İbn Mâce 4330. Beyhakî 9/158. Fethu´lbârî 11/202. Tefsîru İbn Kesir 2/155, 8/50.
[105] et-Tergîb 4/133. Hâkim 4/328. İbn Mâce 1406.
[106] .age, 3/185. Müslim el-Birru ve´s-sıla 61. Tirmizî 311. İbn Mâce 18.
[107] Hûd 11/102.
[108] Müslim, Eşribe 72. Beyhakî 2/2, 23/326, Mevâridu´z-zam´ân 1378.
[109] Tirmizî, 2321. Nesâî, Ezan bab 22; Ibn Mâce 3111. Mecmau´z-zevâid 10/287. Ahmed 2/338. 3/229.
[110] Tirmizî2412./^dl/70.
[111] Nisa sûresi 4/114.
[112] Asr sûresi 103/3.
[113] Enbiyâ sûresi 21/28.
[114] Nebe´ sûresi 78/38.
[115] Müslim, Sıyâm 202,203. Tirmizî 38. Ebû Davud, Sıyâm bab 55. Nesâî, Kıyâmu´1-leyl bab Müsned 2/342.
[116] Müsned 2/407.
[117] Buhârî 6/167. Müslim, Istiskâ lQ.Mu.sned G/66. Müstedrek 2/456.
[118] Müsned 3/203. Müslim, Sıfâtü´l-münâfikîn. 55.
[119] Mecmauz-zevâid 3/100.
[120] Müsned 4/431.Hılye 2/308.
[121] et-Terğîb 4/268. Tİrmizî 983. îbn Mâce 4261. Fethu´l-bârt 11/301.
[122] Tİrmizî 3444. Ihyâ 1/247. Ibnü´s-Sünnî 500, 527.
[123] et-Terğîb 3/113. Tirmizî 3854.
[124] Mecmau´z-zevâid 10/311. Ahmed 5/331, Taberânî, el-Kebîr 2/227, 6/216.
[125] Müsledrek 4/549. Ibnü´l-Mübarek, ez-Zühd s.173.
[126] Mutaffifîn sûresi 83/27.
[127] Târîhu Bağdâd 3/155.
[128] Tevbe sûresi 9/34.
[129] et-Terğîb, 3/41. Tirmizî 3094. Müsned 5/278.
[130] et-Tergîb, 4/93.
[131] Mecmau´z-zevâid 10/79. Ahmed 2/463.
[132] et-Tergîb 4/111. Ahmed 5/169, Mecmau´z-zevâid, 10/81.
[133] el-Habâil fVl-melâil, s.22.
[134] Müzzemmil sûresi 73/12,13.
[135] Buhârî 2/43, 6/68, 7/45, 8/127,161,162. Müslim, Fadâil 134; et-Terğtb 4/460.
[136] et-Terğîb 4/149. Ahmed 5/157.
[137] Telhîsu´l-habîr 2/240. Beyhakî 7/48. Müsned 3/216
[138] İbn Mübarek, ez-Zühd 212. Müsned 2/197. Mecmau´z-zevâid 10/288, Taberânî, el-Kebîr 6/289. Tirmizî, 2324. İbn Mâce 4113.
[139] Mecmau´z-zevâid 10/237. Ahmed 1/98. et-Terğîb 4/183.
[140] Mecmau´z-zevâid 10/222. Hılye 3/57, 7/90. Tirmizî 2323. Ibn Mâce 4112. Şer-hu´S´Sünne 14/230.
[141] Müsned 1/377,443. Fethu´l-bârî 4/5. Müstedrek 4/322. el-Mişkât 5178.
[142] Ebû Davud, Edeb bab 170. İbn Mâce 4160. Tirmizî 2335. et-Terğib 4/244
[143] Müsned, 1/255, 374, Ibn Mâce 3347, Tirmizî 2360, Ihyâ 3/216. et-Terğîb 4/187.
[144] bkz. no.15
[145] Secde sûresi 32/16.
[146] Mecmau´z-zevâid 7/190. Ahmed 5/242.
[147] Tekâsür sûresi 102/
[148] ed-Dürru´l-mensûr 6/388.
[149] Tefsîru îbn Kesîr 7/497.İbn Kesîr "Tirmizî, bunu Tuhfetu´l-ahvazî´ deki Tekâsur sûresi tefsiri no.341, 9/290; 291.
[150] bkz. no. 57.
[151] ed-Dürrü´l-mensûr 6/390.
[152] Müslim, Eşribe 140, Mişkât 4253; Tefsîr-i ibn Kesîr 8/495. Müşkilü´l- âsâr 1/197.
[153] Hılye 8/131. Ahlâku´n-nübüvve s.64.
[154] Şerhu´s-sünne 14/335. Ahmed 5/134. İbn Hıbbân 2501. Hâkim 4/311.
[155] Müsned 5/183. Kenzu´l-ummâl 6270.
[156] Kenzu´l-ummâl 6105.
[157] Müsned 5/183.
[158] Saffât sûresi 37/143-144.
[159] Tirmizî 2304. îbn Mâce 4170. Fethu´l-bârî 11/229. Müsned 1/344. Müstedrek 4/406. Beyhakî 3/370.
[160] Müsned 4/3. Müstedrek 1/339. Beyhakî 3/371. Tirmizî 2329; 2330. Dârimî. 2/308. İbn Kesîr 6/427.
[161] Müsned 4/188. Fethu´l-bârî 11/210. Târîhu´l-Buhârî 1/416. Müstedrek 1/495. Beyhakî 3/371. Tirmizî 3375. İbn Mâce 3797. îbn Hıbbân 2317.
[162] Müstedrek, 2/441; ed-Dürrü´l-mensûr 5/5/366. Tirmizî, 2922. Cem´u´l-cevâmi´ 7572.
[163]ed-Dürril´l-mensûr 6/116. Suyûtî; AhmedjTirmizî ve İbn Mâce´nin rivayet ettiğini söylemiştir.
[164] Tefsîru´l-Bağavî 2/138 7/62.
[165] bkz. no 137.
[166] Hılye 8/213. İsbahânî, Hasan´ın Ebû Hureyre´den bu rivayeti garibtir. Zira ondan yalnızca Cübeyr rivayet etmiştir. Semmâk´tan da sadece Ibn Sandel rivayet etmiştir, demiştir.
[167] Fethu´l-bârî 11/340. Müslim, Ahlâk 153. Buhârî 8/131. Nesâî, Hayl bab 14. Ebû Dâvud bab 9. Müsned 3/103 253. Şerhu´s-sünne 10/393.
[168] Fethu´l-bârî 9/342. Müsned 4/124. Taberânî 7/338 (7141). Müstedrek 1/57 4/251. Şerku´s-süııne 14/308. Taberânî, Sağtr 2/30. Beyhakî 3/369.
[169] İhya 3/366.
[170] Müsned 6/264. Beyhakî 7/91. Mevâridu´z-zam´ân 852. ed-Durru´l-mensûr 2/74. İbn Huzeyme 1699. îbn Kesîr 3/380, 4/189, 5/134. Cem´u´l-cevâmi´ 5474. el-Ahâdîsü´s-sahîka 911.
[171] Müsned 3/439. Müstedrek 1/61, 4/183. Tirmizî 2481. Beyhakî 3/273. el-Ahâdîsu´s-sahîha 718. Hılye 8/48. Kenzu´l-ummâl 5733.
[172] Mecmau´z-zevâid 10/312. Ahlâku´n-nübüvve 264.
[173] Müsned 6/129. İbn Mâce 3820. ed-Durru´l-mensûr 2/77. Cem´u´l-cevami1 9808. Mişkâtu´l-mesâbih 2357. Kernu´l-unımâl 3744-3626.
[174] Fethu´l-bârî 11/101. Müslim, ez-Zikr ve´d-duâ, bab 12, no.42. İbn Mâce 78, 1081. Şerhu´s-sünne 5/71; Bağavî, sahih olduğunu söylemiştir, s.40.
[175] Enbiyâ sûresi, 83.
[176] Müslim, ez-Zühd, bab 5, no. 48, Tirmizî 2381. İbn Mâce 4206. Müsned 4/313. Taberânî 183 (3196) 2/184
(1698) İbn Kesîr 5/203. Eeyhakî 7/260. Hılye 10/51.
[177] Müsned 2/441. Dârimî 1/301. Mişkâtu´l-mesâbih 2014. thyâ 1/236.
[178] Ebû Dâvud, Sıyâm, bab 25. Fethu´l-bârî 10/473. Müslim, Savm bab 7. Edeb 15. tbn Mâce 1689. Tirmizî 707.
[179] Müsned 2/301. İbn Huzeyme 938.
[180] Talâk sûresi 2.
[181] Müstedrek 2/492. tbn Kesîr 8/182. İbn Hıbbân 1547.
[182] et-Tergtb 2/57. Mecmau´z-zavâid 10/326. Dârimî 2/315. Şerhu´s-sünne 1/99. İbn Kesîr 4/84. Fethu´l-bârî
11/268. Buharı 8/117 el-Feth 11/264.
[183] Mecmau´z-zevâid 10/284. Taberânî Kebir 6/85. .
[184] Ebû Dâvud, Edeb, bab 87. Müstedrek 1/112.
[185] Buhârî 8/75. Tirmizî 2020. Müsned 5/34-362. Mişkât 5104. Şerhu´s-sünne 13/159. et-Terğîb 3/445-446.
Beyhakî 10/105. Hılye 6/234. Taberânî Kebîr 2/293. 7/79.
[186] Mecmau´z-zevâid 10/147. Müsned 3/193 210. et-Terğib 2/490.
[187] Müslim, Fiten 130. Tirmizî 2201. İbn Mâce 3985. Şerhu´s-sünne 15/25. Fethu´l-bârî 13/18,19.
[188] Müsned 2/185. Fethu´l-bârî 7/214 13/373. Şerhu´s-sünne 14/341. İbn Mâce 4143. Hılye 4/98. 7/124. Müslim, el-Birru ve´s-sila 3.34. Fethu´l-bârî 10/483.
[189] Müsned 3/229.
255. Selmân-ı Fârisî´den (ra) şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Allah (cc) Adem´i (as) yarattığı vakit ona ´Bir şey var ki, yalnızca bana aittir. Birşey vardır ki, o da yalnız sana hastır. Bir başka şey de vardır ki, o ikimizin arasında ortaktır. Bana ait olan, senin Bana perestiş edip, başkasını Bana ortak koşmamandır. Sana ait olan ise, amelinin karşılığını sana vermemdir. Ben bağışlarım, ben çok bağışlayan ve çok merhamet edenim. İkimizin arasında ortak olana gelince, senden dua ve niyaz etmek, benden ise duana icabet edip, istediğini vermektir´ demiştir."
256. Bekr diyor ki: "Adem´e (as) zürriyeti gösterildiği vakit, bakmış ki bir kısmı diğerine üstün kılınmış. Hemen: ´Yâ Rabbi! Hepsini eşit kılsaydın?´ demiş. Cenab-ı Hak da, ´(Ben böylece) insanların bana şükretmelerini arzuladım´ buyurmuştur."
257. İbrahim en-Nehaî diyor ki: "Allah´a şükretmek, yemek yediğin vakit Besmele ile başlaman, bitirdiğin vakit de O´na hamd etmendir."
258. Alkame b. Mersed´den şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Eğer bütün yeryüzü halkı, hepsi ağlayacak olsalar, (onların göz yaşları) Dâvud (as)´un işlediği hatadan dolayı döktüğü gözyaşlarına müsavi olamaz. Eğer bütün yeryüzü halkının gözyaşı ile Davud´un gözyaşları, birleştirilse (yine de) Âdem´in (as) cennetten çıkarıldığı zaman döktüğü gözyaşlarına müsavi olamaz."
259. Hasan diyor ki: "Âdem (as) cennette gündüz saatlerinden bir saat kalmıştır ki, bu dünya günleri hesabı ile yüz otuz seneye tekabül eder."
260. Ma´bed el-Cühenî diyor ki: "Adem´i (as) (yasak) ağaçtan yemeye, cimrilikten başka birşey sevk etmemiştir."
261. Saîd b. Cübeyr diyor ki: "Âdem (as) cennette öğle ile ikindi arası kadar bir vakit kalmıştır."
262. Hasan diyor ki: "Âdem (as) ma´lûm hatayı işlemeden önce ecelini daima gözünün önünde tutar, emelini ise sırtının arkasına atardı (uzun emeller taşımazdı) Hata ettikten sonra ise emelini gözünün önüne dikmiş, ecelini sırtının arkasına atmıştır. (Artık hatırlamaz olmuştur)."
263. Şuayb el-Cübbâî´den şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Allah Teâlâ´nın Âdem (as) ile eşi Havva´ya (ra) yaklaşmalarını men ettiği ağaç, buğdaya benzemekteydi, adı ise ´ed-dea* idi. O vakit elbiseleri ise nurdandı."
264. Enes b. Mâlik (ra) Resûlullah (sav)´ın şöyle dediğini rivayet etmiştir: "Allah Tebâreke ve Teâlâ, Adem (as)´e şeklini verince onu (bir müddet) bıraktı. İblis ona bakmaya ve etrafını dolaşmaya başladı. İçinin boş olduğunu görünce, ´Ele avuca sığmaz bir yaratık buldum.[189]
265. Ubey b. Ka´b, Resûlullah (as)´tan şöyle bir rivayette bulunmuştur: ´Adem (as) sık saçlı, uzun bir adamdı. Adeta uzun bir hurma ağacı gibiydi. Kendisine yasaklanan fiili yapınca avret mahalli açılıverdi. Daha önceleri hiç görmemişti. Hemen koşarak kaçmaya başladı. Cennet ağaçlarından bir ağaç kafasından tutuverdi. Adem (as) ona ´Bırak beni!´ dedi. Ağaç ´Seni bırakmam!´ cevabını verdi. Rabbi ona nida ederek, ´Ne zamana kadar kaçacaksın?´ dedi. O Tâ Rabbi, senden haya etmeyeyim mi?´ dedi. Rabbi ´Mü´min işlediği günahtan dolayı Azız ve Celîl olan Rabbinden haya eder. Sonra Allah´a hamd ederek işlediği günahtan kurtuluşun nasıl olacağını bilir. Bilir ki, kurtuluş Allah Teâlâ´ya tevbe ve bağışlanma dilemesidir´[190] dedi."
[1] İmam Ahmed b. Hanbel, Kitabu’z-Zühd, İz Yayıncılık: 9-12.
[2] Buhârî 1/168; Müslim el-Mesâcid, 285.
[3] Birkaç rekat namaz kılmak için gece kalkmamasını kasdediyor. "[Muhakkikin bu notu yanlıştır. Rivayeti iyi anlayamamasından kaynaklanmıştır mütercimler]
[4] Müsned-i Ahmed 1. 427, Beyhâkî 3/15, et-Tergib ve´t-terhîb 11445.
[5] Buhârî 3/55, 8/122, Müslim; Salâtü´l-musâfirîn 217.
[6] Buhârî 1/207, 6/220, Müslim; Salât 217.
[7] Müsned-i Ahmed 6/42: Fethıı´l-Bâri bi-Şerh-i Sahîhi´l-Buhârî 4/320, Müslim; Müsâkat 124; Nesâî, Buyu´ 83.
[8] Müsned-i Ahmed 6/236; Buhârî 8/55.
[9] Müsned-i Ahmed, 6242;Abdurrezzâk^fusanree/)no:20492.
[10] Buhârî, Fethu´l-Bârî, 5/356, 8/148; Müslim, el-Vasıyye, 18; Ebû Dâvud, el-Vasâyâ,bâb 1; Nesâî, Ahbâs, bâb 1; İbn Mâce, 2695.
[11] Müslim,Eşribe,no:87,188; Tirmizî, 2031.
[12] Müsned-i Ahmed 3/238.
[13] Fethü´l-Bâri, 9/547; Müslim, Eşribe; no 187, 188; Müsned-i Ahmed, 2/427, 474, 479, 481, 495; Ebû Dâvud, Et´ime bâb 13; Tirmizî, 2031 ve bkz. Zühd no 11.
[14] Müsned-i Ahmed, 3/133, 180, 208, 211, 222, 228, 252, 270, 288, 290; Fethu´l-bârî, 4/302; Tirmizî, 1215.
[15] Müsned-i Ahmed, 4/19.
[16] Fethu´l-bârî, 9/549.
[17] Müsned-i Ahmed, 6/50, 182.
[18] ez-Zühd, Ibn Mübarek s.353; Ihyâu ulûmi´d-dîn 2/4 İsnad,zayıf. i.îbnMâce, 4150.
[19] ez-Zühd, İbn Mübarek, 2/55.
[20] Hılyetü´l-evliyâ, 5/155. Mecmau´z-zevâid, 10/250: Ahmed, 2/243 de rivayet etmiş, ricali sikadır, demiştir.
[21] Tirmizî, Bedîl´den rivayet etmiştir.
[22] Müsned-i Ahmed 4/442; Ebû Dâvud, Libâs, bâb 11; Müstedrek 4/191; Beyhakî 3/271.
[23] Müsned-i Ahmed, 5/221.
[24] Müstedrek 1/9. İbn Mâce 4118; el-îhyâ 3/345; Ebû Davud, Tereccül; bâb,l. et-Terğlb ve´t-terhîb, 3/108, Munzirî, Ebû Amr en-Nemîrî´nin bu hadis hakkında ileri geri söz ettiğini söylemiştir. Taberânî, Mu´cemu´7-kebîr 1/246-247. Bezâze, giyimde tevâzudur, süsü püsü terkedip orta hallisine razı olmaktır.
[25] Müsned-i Ahmed 6/263.
[26] Buhârî 4/42. Müslim, Sıyâm 100, 101. Fetku´l-bârî, 4/184. Nesâî 21.
[27] Müsned-i Ahmed 2/450; Fethu´l-Bâri 11/101 Ibn Hacer: Onun istiğfarı ümmeti için teşrî´dir. Yani onların günahları için şefaat gibidir, demiştir. Gazalî, îhyâ´da; O daima terakki halinde ilerlediği durumda daha öncesini az görür ve hali için istiğfar ederdi diyor
[28] Müsned-i Ahmed 1/441.
[29] qge, 2/267,312,418, 502.´
[30] age, 3/198.
[31] Kitabın orjinalinde 35. rivayetten sonra 37. rivayet gelmektedir.
[32] Müsned4 Ahmed 2/168, 173.
[33] age, 6/19.
[34] age, 2/24.
[35] age, 10/415. Heysemî, Tabaranî (el Evsat´t&),ve Bezzâr´m (aynı haberi) rivayet ettiklerini ve Bezzâr´m ricalinin Sahîh ricali olduğunu demiştir. Hılyetü´l-euliyâ´da (7/90) Ebû Nuaym, hadîsin ´garîb´ olduğunu söylemiştir.
[36] Mecmau´z-zevâid 3/126, 10/241. Hılyetü´l-euliyâ 2/280, 6/274. îhyâ 4/270 Tabarânî, el-Keblr, 1/344; et-Terğlb, 2/51.
[37] Tirmizî, 3297. Şerhu´s-sünne 14/372. Müstedrek 2/343Hılyetü´l-evliyâ 4/350.
[38] ez-Zühd, İbnü´l-Mübarek s.165; Hılyetü´l-evliyâ 2/196. îthâfu´s-sâdeti´l-müttekln 9/214.
[39] Tefsîru îbn Kesîr 5/321 thyâ 4/239.
[40] Kenzii´l´Ummâl, no.3678.
[41] Mecma´u´z-zevâid 10/286. et-Tergtb 41,157
[42] age, 10/255, 286. et-Terğîb 4/160, 241. Fethu´l-bârî 11/237 Târîhu Bağdâd 7/186.
[43] Mîzânü´l-i´üdâl 1333. Târîhu Bağdâd 7/111, Kenzu´l-umnıâl 6788.
[44] Müsned-i Ahmed, 4/385.
[45] Z.age, 1/172, 180, 187, et-Terğib 4/161. Mevâridü´z-zam´ân 2323. Mecmau´z-zeuâid 10/81.
[46] age, 5/252-255.
[47] Müsned-i Ahmed, 5/428.
[48] Mecmau´z-zevâid 10/285, Tabarânî el-Kebîr 4/298, Tirniizî 2036, et-Terğib 4/132.
[49] Müsned-i Ahmed 4/24.26, Hılyetü´l-evliyâ 2/211, 6/28, Müstedrek 2/534, Tirmizî 3354, et-Terğîb 4/172. Nesâî, el-Vasaya, bâb 1. Beyhakî 4/61.
[50] Hılyetü´l-euliyâ 1/105.
[51] Kenzii´l-ummâl 6066.
[52] Müsned-i Ahmed 4/145. ´
[53] En´âm 6/44.
[54] Müsned-i Ahmed 1/391, 441. Mecmau´z-zevâid 10/326.
[55] ed-Durru´l-mensûr 6/391.
[56] Mecmau´z-zevâid 10/264. Heysemî "Bunu Tabarânî el-Evsat´ta Sevbân´dan daha sağlam bir senedle rivayet etmiştir." İhya 3/270.
[57] Hılyetü´l-evliyâ 2/84.
[58] Buhârî, Fethu´l-bârî 11/541. Tabaranî, el-Kebîr 5111 A. Beyhakî 10/194.
[59] Hılyetü´levliyâ 3/80. ibn Mâce 4224.
[60] Müsned-i Ahmed 6/73.
[61] 63 nolu rivayet.
[62] et-Terğîb 3/110; Beyhakî 2/239; Şerhu´s-sünne 2/131.
[63] age, 4/202; Târîhu Bağdâd 11/102; Fethu´l-bârî 11/292.
[64] İbn Mâce, 4243, et-Terglb 3/312, Meuâridü´z-zam´ân 2497, Hılyetü´l-evliyâ 3/168, Fethu´l-bârî 11/329, Müsned-i Ahmed 6/70,151.
[65] Şerhü´s-sünne 14/399, Müsned-i Ahmed 1/402, Mecmau´z-zevâid 10/189.
[66] Müsned-i Ahmed 2/533.
[67] age, 3/469.
[68] age, 4/148,155.
[69] age, 5/97,100, 105, Tirmizî 585, Nesâî Sehv, bâb, 98.
[70] Hadis mercii olarak Kitâbu fethi´l-mecîd Şerku kitâbi´t-tevkîdde rivayet edilmiştir.
[71] Mecmau´z-zevâid 2/252.
[72] Müsned-i Ahmed 3/197, Fethu´l-bârî 8/145 Nesâî, Cenâiz. bâb. 13. tbn Mâce 1630.
[73] Hılyetü´l-evliyâ 3/347, Tirmizî 1213.
[74] Hılyetü´l-evliyâ 2/159, 202, 474, 502. 3/46, 56.
[75] 3.age, 2/293.
[76] Hılyetü´l-euliyâ 7/299, ez-Zühd, Îbnü´l-Mübarek s.90.
[77] Mâide 5/118.
[78] Müsned-i Ahmed 4/252, 255, Buhârî 2/63, 6/69, 8/124, Hılyelü´l-evliyâ 7/205, 8/289, Tirmizî 412, Şerhü´s-sünne 4145.
[79] Müsned-i Ahmed 6/13,176, 241, Nesâî, Kıyâmü´1-leyl, bab!9. Tirmizî, 2856.
[80] age, 6/51, Buhârî 2/68, Beyhakî 3/17, Nesâî, İmân, bab 29, İbn Mâce 4238.
[81] age, 1/30, 52, Tirmizî 2344, İbn Mâee 4164, Hılyetü´l-evliyâ 10/69, Mevâridü´z-zaman 2548.
[82] age, 2/254, 482, Hılyetü´l-evliyâ 5/60. Fethu´l-bârî 11/322, Şerhü´s-sünne 14/293.
[83] age, 2/390, 443, 509, 540. Buhârî 8/118. Müslim, Zekat, 120. Tirmizî 2373, İbn Mâce 4137. Hılyetü´l-evliyâ 4/99.
[84] Mecmau´z-zevâid 10/420, Ahmed 2/173.
[85] Müslim, el-Birru ve´s-sıla, 59; Tirmizî 2418, Beyhakî 6/97, Felhu´l-bârî 4/105 5/102
[86] Hılyetü´l-evliyâ 1/226 2/233; 9/60, Mecmau´z-zevâid 3/122, 10/255, Ahmed 5/197.
[87] Müsned-i Ahmed 5/366. Tefsîruİbn Kesîr 4/181
[88] et-Terğîb, 4/473. Ahmed 2/197. Tirmizî, 2588, İbnü´l-Mübarek ez-Zühd 2/84.
[89] Mu´minûn 23/104.
[90] et-Terğîb 4/486. Ahmed 3/88. Tirmizî 2587, 3176. Şerhü´s-sünne 15/252, Hılye-tüî-evliyâ 8/182, Tefsîru îbn Kesîr 5/451.
[91] age, 4/477. Tirmizî 3582,, İbnü´l-Mübarek, ez-Zühd 2/87, Müsned-i Ahmed 2/374; el-Hıîye 8/182.
[92] İbrahim sûresi 14/16
[93] Muhammed sûresi 47/5.
[94] Kehf sûresi 18/25.
[95].et-Terğlb 4/678. Ahmed 5/265. Tirmizî 2583. Hâkim 2/351. el-Hılye 8/182. Dârimî 2189.
[96] Buhârî 4/20, 8/110; Müslim, İmâre 112
[97] Müsned-i Afımed 4/299
[98] Beyhakî 3/38. Dârimî 1/338 Mecmau´z-zevâid 6/451.
[99] Fethu´l-bârî 1/538. Müslim, Mescid 273. Nesâî, Mesâcid, bab 43. Beyhaki 2/185
[100] Müsned-i Ahmed 5/250, 265.İbn Mübarek, ez-Zühd s.230. Hılye, 8/179, Fet-hu´l-bârî, 11/151. Taberânî, Kebîr, 8/284 zayıf demiştir.
[101] Müsned 1/62. Hılye, 1/61.
[102] Mecmau´z-zevâid 2/187 et-Tergîb 4/452. Hâkim 1/287. Müsned 4/268 Dârimî 2/330.
[103] age, 10/203, Ahmed 3/332.
[104] Mecmau´z-zeuâid 10/415. Tirmizî 1648, 1664. İbn Mâce 4330. Beyhakî 9/158. Fethu´lbârî 11/202. Tefsîru İbn Kesir 2/155, 8/50.
[105] et-Tergîb 4/133. Hâkim 4/328. İbn Mâce 1406.
[106] .age, 3/185. Müslim el-Birru ve´s-sıla 61. Tirmizî 311. İbn Mâce 18.
[107] Hûd 11/102.
[108] Müslim, Eşribe 72. Beyhakî 2/2, 23/326, Mevâridu´z-zam´ân 1378.
[109] Tirmizî, 2321. Nesâî, Ezan bab 22; Ibn Mâce 3111. Mecmau´z-zevâid 10/287. Ahmed 2/338. 3/229.
[110] Tirmizî2412./^dl/70.
[111] Nisa sûresi 4/114.
[112] Asr sûresi 103/3.
[113] Enbiyâ sûresi 21/28.
[114] Nebe´ sûresi 78/38.
[115] Müslim, Sıyâm 202,203. Tirmizî 38. Ebû Davud, Sıyâm bab 55. Nesâî, Kıyâmu´1-leyl bab Müsned 2/342.
[116] Müsned 2/407.
[117] Buhârî 6/167. Müslim, Istiskâ lQ.Mu.sned G/66. Müstedrek 2/456.
[118] Müsned 3/203. Müslim, Sıfâtü´l-münâfikîn. 55.
[119] Mecmauz-zevâid 3/100.
[120] Müsned 4/431.Hılye 2/308.
[121] et-Terğîb 4/268. Tİrmizî 983. îbn Mâce 4261. Fethu´l-bârt 11/301.
[122] Tİrmizî 3444. Ihyâ 1/247. Ibnü´s-Sünnî 500, 527.
[123] et-Terğîb 3/113. Tirmizî 3854.
[124] Mecmau´z-zevâid 10/311. Ahmed 5/331, Taberânî, el-Kebîr 2/227, 6/216.
[125] Müsledrek 4/549. Ibnü´l-Mübarek, ez-Zühd s.173.
[126] Mutaffifîn sûresi 83/27.
[127] Târîhu Bağdâd 3/155.
[128] Tevbe sûresi 9/34.
[129] et-Terğîb, 3/41. Tirmizî 3094. Müsned 5/278.
[130] et-Tergîb, 4/93.
[131] Mecmau´z-zevâid 10/79. Ahmed 2/463.
[132] et-Tergîb 4/111. Ahmed 5/169, Mecmau´z-zevâid, 10/81.
[133] el-Habâil fVl-melâil, s.22.
[134] Müzzemmil sûresi 73/12,13.
[135] Buhârî 2/43, 6/68, 7/45, 8/127,161,162. Müslim, Fadâil 134; et-Terğtb 4/460.
[136] et-Terğîb 4/149. Ahmed 5/157.
[137] Telhîsu´l-habîr 2/240. Beyhakî 7/48. Müsned 3/216
[138] İbn Mübarek, ez-Zühd 212. Müsned 2/197. Mecmau´z-zevâid 10/288, Taberânî, el-Kebîr 6/289. Tirmizî, 2324. İbn Mâce 4113.
[139] Mecmau´z-zevâid 10/237. Ahmed 1/98. et-Terğîb 4/183.
[140] Mecmau´z-zevâid 10/222. Hılye 3/57, 7/90. Tirmizî 2323. Ibn Mâce 4112. Şer-hu´S´Sünne 14/230.
[141] Müsned 1/377,443. Fethu´l-bârî 4/5. Müstedrek 4/322. el-Mişkât 5178.
[142] Ebû Davud, Edeb bab 170. İbn Mâce 4160. Tirmizî 2335. et-Terğib 4/244
[143] Müsned, 1/255, 374, Ibn Mâce 3347, Tirmizî 2360, Ihyâ 3/216. et-Terğîb 4/187.
[144] bkz. no.15
[145] Secde sûresi 32/16.
[146] Mecmau´z-zevâid 7/190. Ahmed 5/242.
[147] Tekâsür sûresi 102/
[148] ed-Dürru´l-mensûr 6/388.
[149] Tefsîru îbn Kesîr 7/497.İbn Kesîr "Tirmizî, bunu Tuhfetu´l-ahvazî´ deki Tekâsur sûresi tefsiri no.341, 9/290; 291.
[150] bkz. no. 57.
[151] ed-Dürrü´l-mensûr 6/390.
[152] Müslim, Eşribe 140, Mişkât 4253; Tefsîr-i ibn Kesîr 8/495. Müşkilü´l- âsâr 1/197.
[153] Hılye 8/131. Ahlâku´n-nübüvve s.64.
[154] Şerhu´s-sünne 14/335. Ahmed 5/134. İbn Hıbbân 2501. Hâkim 4/311.
[155] Müsned 5/183. Kenzu´l-ummâl 6270.
[156] Kenzu´l-ummâl 6105.
[157] Müsned 5/183.
[158] Saffât sûresi 37/143-144.
[159] Tirmizî 2304. îbn Mâce 4170. Fethu´l-bârî 11/229. Müsned 1/344. Müstedrek 4/406. Beyhakî 3/370.
[160] Müsned 4/3. Müstedrek 1/339. Beyhakî 3/371. Tirmizî 2329; 2330. Dârimî. 2/308. İbn Kesîr 6/427.
[161] Müsned 4/188. Fethu´l-bârî 11/210. Târîhu´l-Buhârî 1/416. Müstedrek 1/495. Beyhakî 3/371. Tirmizî 3375. İbn Mâce 3797. îbn Hıbbân 2317.
[162] Müstedrek, 2/441; ed-Dürrü´l-mensûr 5/5/366. Tirmizî, 2922. Cem´u´l-cevâmi´ 7572.
[163]ed-Dürril´l-mensûr 6/116. Suyûtî; AhmedjTirmizî ve İbn Mâce´nin rivayet ettiğini söylemiştir.
[164] Tefsîru´l-Bağavî 2/138 7/62.
[165] bkz. no 137.
[166] Hılye 8/213. İsbahânî, Hasan´ın Ebû Hureyre´den bu rivayeti garibtir. Zira ondan yalnızca Cübeyr rivayet etmiştir. Semmâk´tan da sadece Ibn Sandel rivayet etmiştir, demiştir.
[167] Fethu´l-bârî 11/340. Müslim, Ahlâk 153. Buhârî 8/131. Nesâî, Hayl bab 14. Ebû Dâvud bab 9. Müsned 3/103 253. Şerhu´s-sünne 10/393.
[168] Fethu´l-bârî 9/342. Müsned 4/124. Taberânî 7/338 (7141). Müstedrek 1/57 4/251. Şerku´s-süııne 14/308. Taberânî, Sağtr 2/30. Beyhakî 3/369.
[169] İhya 3/366.
[170] Müsned 6/264. Beyhakî 7/91. Mevâridu´z-zam´ân 852. ed-Durru´l-mensûr 2/74. İbn Huzeyme 1699. îbn Kesîr 3/380, 4/189, 5/134. Cem´u´l-cevâmi´ 5474. el-Ahâdîsü´s-sahîka 911.
[171] Müsned 3/439. Müstedrek 1/61, 4/183. Tirmizî 2481. Beyhakî 3/273. el-Ahâdîsu´s-sahîha 718. Hılye 8/48. Kenzu´l-ummâl 5733.
[172] Mecmau´z-zevâid 10/312. Ahlâku´n-nübüvve 264.
[173] Müsned 6/129. İbn Mâce 3820. ed-Durru´l-mensûr 2/77. Cem´u´l-cevami1 9808. Mişkâtu´l-mesâbih 2357. Kernu´l-unımâl 3744-3626.
[174] Fethu´l-bârî 11/101. Müslim, ez-Zikr ve´d-duâ, bab 12, no.42. İbn Mâce 78, 1081. Şerhu´s-sünne 5/71; Bağavî, sahih olduğunu söylemiştir, s.40.
[175] Enbiyâ sûresi, 83.
[176] Müslim, ez-Zühd, bab 5, no. 48, Tirmizî 2381. İbn Mâce 4206. Müsned 4/313. Taberânî 183 (3196) 2/184
(1698) İbn Kesîr 5/203. Eeyhakî 7/260. Hılye 10/51.
[177] Müsned 2/441. Dârimî 1/301. Mişkâtu´l-mesâbih 2014. thyâ 1/236.
[178] Ebû Dâvud, Sıyâm, bab 25. Fethu´l-bârî 10/473. Müslim, Savm bab 7. Edeb 15. tbn Mâce 1689. Tirmizî 707.
[179] Müsned 2/301. İbn Huzeyme 938.
[180] Talâk sûresi 2.
[181] Müstedrek 2/492. tbn Kesîr 8/182. İbn Hıbbân 1547.
[182] et-Tergtb 2/57. Mecmau´z-zavâid 10/326. Dârimî 2/315. Şerhu´s-sünne 1/99. İbn Kesîr 4/84. Fethu´l-bârî
11/268. Buharı 8/117 el-Feth 11/264.
[183] Mecmau´z-zevâid 10/284. Taberânî Kebir 6/85. .
[184] Ebû Dâvud, Edeb, bab 87. Müstedrek 1/112.
[185] Buhârî 8/75. Tirmizî 2020. Müsned 5/34-362. Mişkât 5104. Şerhu´s-sünne 13/159. et-Terğîb 3/445-446.
Beyhakî 10/105. Hılye 6/234. Taberânî Kebîr 2/293. 7/79.
[186] Mecmau´z-zevâid 10/147. Müsned 3/193 210. et-Terğib 2/490.
[187] Müslim, Fiten 130. Tirmizî 2201. İbn Mâce 3985. Şerhu´s-sünne 15/25. Fethu´l-bârî 13/18,19.
[188] Müsned 2/185. Fethu´l-bârî 7/214 13/373. Şerhu´s-sünne 14/341. İbn Mâce 4143. Hılye 4/98. 7/124. Müslim, el-Birru ve´s-sila 3.34. Fethu´l-bârî 10/483.
[189] Müsned 3/229.