selsebil
Fri 11 September 2009, 03:56 pm GMT +0200
Ünite 7 Fail (Fiil Cümlesinde Özne)
İslamın ve Müslümanların Eğitim Öğretime Verdiği Önem
Peygamber-imiz- (Sallalahu Aleyhi ve selem)in üzerine vahiy indikten beri İslam Bilime önem verdi. Peygambere inen ilk ayet insanı yaratıp bilmediği şeyleri kalemle öğreten rabbisinin adıyla okumaya davet ediyor. Başka bir ayet bilen kişilerle bilmeyen kişiler arasındaki farkı vurguladı. Burada insanları bilimi ve onunla davranmayı (amel etmeyi) tavsiye eden birçok ayet var. Peygamber-imiz- (Sallalahu Aleyhi ve selem) Bedir esirlerinden Müslüman çocuklarına okuma ve yazmayı öğretenleri serbest bırakmıştır. Bu iki beceri (okuma-yazma) Müslümanların arasında gelişmiş ve Müslüman toplumda genelleşmiştir.
Peygamberden sonra hadisleri ve Kur’anı araştıran iki bilim ortaya çıkmıştır. Bunlar Hadis ve Tefsir bilimleridir. Müslümanlar Alimlerin halkalarında bir araya gelmişler ve camilerde onlardan dil ve din bilimleri edinmişlerdir. Selçuklular, Bağdat ve diğer İslam şehirlerinde Müslüman öğrencilerin ders gördükleri okullar kurmuşlardır. Müslüman kadınlar da camilerde ve okullarda ders görüp, ders vermişlerdir. Bu kadınlardan çeşitli bilim dallarından bayan alimler yetişmiştir.
Müslümanlarda doğa ve felsefe alanında da alimler çıkmıştır. Felsefecilerde iki tane büyük Türk felsefeci vardır. Bunlar Farabi ve İbn-i Sina’dır. Onlar Dünya üniversitelerinde 18. asra kadar meşhur olan ve okutulan kitaplar yazmışlardır.
Konu Anlatımı:
Fail Türkçe’siyle cümlede işi oluşu hareketi yapandır, yani cümlenin öznesidir.
Fail isim veya zamir olabilir. Hatta Türkçe’deki gibi Arapça’da da gizli özne gibi failler bulunur.
*Failler Cümlede merfu olarak gelirler.
كَتَبَ عمرُ صاحفةً cümlesinin Türkçe karşılığı “Ömer sayfayı yazdı” dır. Yazdı cümlenin fiilidir. Fiile kim? Veya ne? Soruları sorulduğunda verilen cevap bize özneyi verir.
Kim yazdı? Ömer
Yani bu cümlede Ömer öznedir. Yazma işini yapan kişidir.
Kimi? Veya Neyi Sorularının cevabı da bize nesneyi (meful) vermektedir.
Ömer neyi yazdı? Sayfayı
Bu ön bilgiyi verdikten sonra;
Arapçada genel olarak fiil içeren cümle kurulumu şu şekildedir.
Fiil + fail + meful + zarf.
شرب الولدُ الحليبَ صباحاً.
Yada
Fail + fiil + meful + zarf
الولدُ شرب الحليبَ صباحاً.
Anlam yönünden her iki cümle de aynı ve kural yönünden de doğrudur.
Burada bilinmesi gereken şudur. Eğer fiil cümlesinde özneyi gizli bir şekilde kullanacaksak fiil özneye uyar.
وصلوا إلى إستانبول.
İstanbul’a ulaştılar.
Burada özne ya daha önceki bir cümlede geçmiştir. Yada özne gizli gelmiştir. Bu cümlenin Arapça’sından en az üç kişinin İstanbul’a vardığını anlıyoruz.
هم وصلوا إلى إستانبول.
Onlar İstanbul’a ulaştılar.
Fail belli “onlar” önce fail geldiği için fiil faile uyar.
وصل الطلابُ إلى إستانبول.
Öğrenciler İstanbul’a ulaştılar.
Fiil Özneden önce geldiği için tekil ve müzekker geliyor. Özne müennes çoğul olsaydı, fiil müennes tekil gelirdir.
Alıştırmalar
1. Gelen cümlelerdeki failleri (özneleri) gösteriniz.
1- الأطفالُ
2- الطبيبات
3- العلماء
4- انا
5- علي
6- القطة
7- الطائرة
8- المرأتان
9- الرجلان
10- المهندسون
2. Gelen cümleleri parantezlerdeki uygun kelimelerle doldurunuz.
1- خالدٌ
2- عائشةُ
3- والدُك
4- الفلاحُ
5- السفنُ
6- أخُوك
7- الأطباءُ
8- الطالبةُ
9- العمالُ
10- المدرسة
11- معلمُنا
12- الأشجارُ
Not: Alıştırmadan anlaşılacağı gibi failler merfu ve marife (belirli) dir.
3. Gelen parçadaki failleri göstererek çeşitlerini açılayınız.
4. İki kerim ayetteki failleri göstererek çeşitlerini belirtiniz.
5. Failleri örnekte olduğu gibi gerekli değişiklikleri yaparak müennese çeviriniz.
1- تعمل المدرسة لخير تلامذها.
2- قالت الزوجة ازوجها.
3- درست الفتاة في مدرسة قريتها.
4- تؤمن المسلماتُ بالوحدانية.
5- سافرت الطالبات إلى بلادهن.
6- بنت المهندسة مصنعا كبيرا.
7- كتبت المديرة التقرير.
6. Bu cümleleri Arapça’ya naklediniz (çeviriniz).
1- الفاعل إسم مرفوع يفعل الامر.
2- علامة الرفع للفاعل ضمة.
3- يحل الخبراء المشاكيل الإقتصادية.
4- أمن النبي ما انزل إليه من ربه.
5- لا نفرق بين اللأساتذة (أحد من الأساتذة).
Ünite Soruları
1. E
2. C failler merfudur.
3. B “kediler” akılsız çoğul olduğundan müennestir.
4. B fiile baktığımızda cevabın müennes olduğunu, cümlenin sonundaki “eğitimini” ifadesine baktığımızda da tekil olduğunu anlıyoruz.
İslamın ve Müslümanların Eğitim Öğretime Verdiği Önem
Peygamber-imiz- (Sallalahu Aleyhi ve selem)in üzerine vahiy indikten beri İslam Bilime önem verdi. Peygambere inen ilk ayet insanı yaratıp bilmediği şeyleri kalemle öğreten rabbisinin adıyla okumaya davet ediyor. Başka bir ayet bilen kişilerle bilmeyen kişiler arasındaki farkı vurguladı. Burada insanları bilimi ve onunla davranmayı (amel etmeyi) tavsiye eden birçok ayet var. Peygamber-imiz- (Sallalahu Aleyhi ve selem) Bedir esirlerinden Müslüman çocuklarına okuma ve yazmayı öğretenleri serbest bırakmıştır. Bu iki beceri (okuma-yazma) Müslümanların arasında gelişmiş ve Müslüman toplumda genelleşmiştir.
Peygamberden sonra hadisleri ve Kur’anı araştıran iki bilim ortaya çıkmıştır. Bunlar Hadis ve Tefsir bilimleridir. Müslümanlar Alimlerin halkalarında bir araya gelmişler ve camilerde onlardan dil ve din bilimleri edinmişlerdir. Selçuklular, Bağdat ve diğer İslam şehirlerinde Müslüman öğrencilerin ders gördükleri okullar kurmuşlardır. Müslüman kadınlar da camilerde ve okullarda ders görüp, ders vermişlerdir. Bu kadınlardan çeşitli bilim dallarından bayan alimler yetişmiştir.
Müslümanlarda doğa ve felsefe alanında da alimler çıkmıştır. Felsefecilerde iki tane büyük Türk felsefeci vardır. Bunlar Farabi ve İbn-i Sina’dır. Onlar Dünya üniversitelerinde 18. asra kadar meşhur olan ve okutulan kitaplar yazmışlardır.
Konu Anlatımı:
Fail Türkçe’siyle cümlede işi oluşu hareketi yapandır, yani cümlenin öznesidir.
Fail isim veya zamir olabilir. Hatta Türkçe’deki gibi Arapça’da da gizli özne gibi failler bulunur.
*Failler Cümlede merfu olarak gelirler.
كَتَبَ عمرُ صاحفةً cümlesinin Türkçe karşılığı “Ömer sayfayı yazdı” dır. Yazdı cümlenin fiilidir. Fiile kim? Veya ne? Soruları sorulduğunda verilen cevap bize özneyi verir.
Kim yazdı? Ömer
Yani bu cümlede Ömer öznedir. Yazma işini yapan kişidir.
Kimi? Veya Neyi Sorularının cevabı da bize nesneyi (meful) vermektedir.
Ömer neyi yazdı? Sayfayı
Bu ön bilgiyi verdikten sonra;
Arapçada genel olarak fiil içeren cümle kurulumu şu şekildedir.
Fiil + fail + meful + zarf.
شرب الولدُ الحليبَ صباحاً.
Yada
Fail + fiil + meful + zarf
الولدُ شرب الحليبَ صباحاً.
Anlam yönünden her iki cümle de aynı ve kural yönünden de doğrudur.
Burada bilinmesi gereken şudur. Eğer fiil cümlesinde özneyi gizli bir şekilde kullanacaksak fiil özneye uyar.
وصلوا إلى إستانبول.
İstanbul’a ulaştılar.
Burada özne ya daha önceki bir cümlede geçmiştir. Yada özne gizli gelmiştir. Bu cümlenin Arapça’sından en az üç kişinin İstanbul’a vardığını anlıyoruz.
هم وصلوا إلى إستانبول.
Onlar İstanbul’a ulaştılar.
Fail belli “onlar” önce fail geldiği için fiil faile uyar.
وصل الطلابُ إلى إستانبول.
Öğrenciler İstanbul’a ulaştılar.
Fiil Özneden önce geldiği için tekil ve müzekker geliyor. Özne müennes çoğul olsaydı, fiil müennes tekil gelirdir.
Alıştırmalar
1. Gelen cümlelerdeki failleri (özneleri) gösteriniz.
1- الأطفالُ
2- الطبيبات
3- العلماء
4- انا
5- علي
6- القطة
7- الطائرة
8- المرأتان
9- الرجلان
10- المهندسون
2. Gelen cümleleri parantezlerdeki uygun kelimelerle doldurunuz.
1- خالدٌ
2- عائشةُ
3- والدُك
4- الفلاحُ
5- السفنُ
6- أخُوك
7- الأطباءُ
8- الطالبةُ
9- العمالُ
10- المدرسة
11- معلمُنا
12- الأشجارُ
Not: Alıştırmadan anlaşılacağı gibi failler merfu ve marife (belirli) dir.
3. Gelen parçadaki failleri göstererek çeşitlerini açılayınız.
4. İki kerim ayetteki failleri göstererek çeşitlerini belirtiniz.
5. Failleri örnekte olduğu gibi gerekli değişiklikleri yaparak müennese çeviriniz.
1- تعمل المدرسة لخير تلامذها.
2- قالت الزوجة ازوجها.
3- درست الفتاة في مدرسة قريتها.
4- تؤمن المسلماتُ بالوحدانية.
5- سافرت الطالبات إلى بلادهن.
6- بنت المهندسة مصنعا كبيرا.
7- كتبت المديرة التقرير.
6. Bu cümleleri Arapça’ya naklediniz (çeviriniz).
1- الفاعل إسم مرفوع يفعل الامر.
2- علامة الرفع للفاعل ضمة.
3- يحل الخبراء المشاكيل الإقتصادية.
4- أمن النبي ما انزل إليه من ربه.
5- لا نفرق بين اللأساتذة (أحد من الأساتذة).
Ünite Soruları
1. E
2. C failler merfudur.
3. B “kediler” akılsız çoğul olduğundan müennestir.
4. B fiile baktığımızda cevabın müennes olduğunu, cümlenin sonundaki “eğitimini” ifadesine baktığımızda da tekil olduğunu anlıyoruz.