Hadice
Thu 9 June 2011, 01:35 pm GMT +0200
2. Öteki Mu'cemler
et-Taberânî'nin üç mu'ceminden başka, birçok İslâm bilginine ait, [142] sahabe, şuyûh ve beldeleri konu alan mu'cem adıyla te'lif edilmiş eserler bulunmaktadır.
Ulemânın, kendi hocalarına («şuyûh») karşı besledikleri derin saygının bir çeşit göstergesi olarak da yorumlanabilecek olan MU'CEM türü genellikle alfabetik bir sisteme sahiptir. Çünkü, mu'cemlerin te'lifinde Ahmed-Muhammed isimlerini öne almak, sonra öteki hocaları alfabetik sıraya göre sıralamak muhaddislerin usûlüdür. [143]
Mu'cemler ile müsnedler aynı sisteme sahip olmalarına rağmen, uygulamaya esas aldıkları nokta açısından aralarında bir fark gözükmektedir. O da şudur: Müsnedler, sahâbîleri alfabetik sıraya koyup rivayetlerini verirken; mu'cemler, buna ilaveten, müellifin, kendi hocalarını alfabetik sıraya koyması («mu'cemu'ş-şuyûh») ile de oluşurlar. Yani birincisi senedin müntehâsını esas alırken, öteki ibtidâsını esas alabilmektedir.
Bu sebeple mu'cemlerden yararlanırken, belirtilen bu Özellik göz önünde bulundurulmalıdır.[144]
[142] Hadis Edebiyatı İçinde söz konusu edilen mu'cemler hakkında bilgi için bk. K. Çelebi, Keşf, II, 1733-1737; Kettânî, Risale, s. 112-114.
[143] bk. A. Dihlevi, Bustan, s. 77.
[144] Doç. Dr. İsmail Lütfi Çakar, Hadis Edebiyâtı, İfav Yayınları: 43.