Hadice
Tue 5 October 2010, 02:48 pm GMT +0200
Ümmü Seleme'nin Evliliğiyle İlgili İleri Sürülen Görüşe Cevap:
Ummu Seleme'nin evliliğiyle ilgili olarak yukarıda anlattıklarımız, bu meselede doğru olanı ortaya koymaktadır. Hadiste geçen Ömer'in, Ummu Seleme'nin oğlu olduğunu söylüyor ve buna dayanarak birtakım hükümler ileri sürüyorlar. Oysa hadiste sözkonusu edilen Ömer, Ummu Seleme'nin oğlu değil, Peygamber'in (s.a.v.) Ummu Se-leme'ye elçi olarak gönderdiği Hz. Ömer b. el-Hattab tır. Nikah akdini üstlenen ise, yukarıda belirttiğimiz gibi Ummu Seleme'nin büyük oğludur.
Bu konudaki delilimiz ise şudur: O zaman Ummu Seleme'nin oğlu olan Ömer iki yaşında idi. Bu sebeple Ummu Seleme'nin ona: Kalk ey Ömer, Peygamberi evlendir, demesi imkan dışıdır.
Nitekim hadis alimleri, oğlunun zikredildıği rivayetlerin sakat olduğunu söylemişlerdir.
Şevkânî şöyle demektedir [339]"Hadiste geçen Ömer'den dolayı hadis illetli kabul edilmiştir. Peygamber (s.a.v.), annesiyle evlendiğinde Ömer henüz çok küçüktü; iki yaşındaydı. Çünkü Habeşistan'da hicretin ikinci yılında doğmuştur. Peygamber'in (s.a.v.), annesiyle evlenmesi ise hicretin dördüncü yılında vukubulmuştur. Bu sebeple: "Kalk ey oğul, anneni evlendir" ifadesinin geçtiği rivayetlerin aslı yoktur.
Şevkânî, daha sonra şöyle demektedir: Oğulun velayeti yoktur, diyenlerin söyledikleri arasında bu hadisle ihticac olunamayacağı da vardır. Çünkü Peygamber (s.a.v.) evliliğinde veliye ihtiyacı yoktur.
Ebû Bekir b. Ebî Şeybe'nin, Ebû Hanife'ye cevabı:
İbnu Ebî Şeybe, Musannaf ta Ebu Hanife'ye cevap vermek için özel bir başlık açar. Başlık şöyle: "Ebû Hanife'nin, Rasûlullah'dan (s.a.v.) nakledilen hadise muhalefeti" sonra velinin şart olduğunu bildiren iki sahih hadisi nakleder. Bunların ilki: "Veli ya da yöneticilerin nikahını kıymadıkları kadının nikahı batıldır" şeklindeki Hz. Aişe'nin hadisidir.
ikincisi ise, Ebû Musa'nın rivayet ettiği "veli olmaksızın nikah yoktur" şeklindeki hadistir. ibnu Ebî Şeybe iki hadisin de senedlerini zikrettikten sonra şöyle devam eder: "Oysa Ebû Hanife: Eğer koca kadına denk ise, velisiz kadının kendi kendini evlendirmesi caizdir, diyor."
Velinin şart olduğu Rasûlullah'dan (s.a.v.) nakledilen hadislerde sabit olduğu halde Ebû Hanife nasıl böyle bir şey söyler!
Hiçbir dayanağı bulunmayan şüpheler ve onlara cevap:
Dediler ki: Hz. Aişe'nin rivayet ettiği: "Velisinin izni olmaksızın nikahlanan kadının nikahı batıldır. (Böyle bir nikahtan sonra koca) kadınla yatacak olursa, onunla yatması sebebiyle mehir kadınındır. Anlaşmazlığa düştüklerinde velisi bulunmayanın velisi sultandır) hadisi, ibnu Cüreyc, Süleyman b. Musa'dan, Zühri'den, Urve'den, tarikiyle Aişe'den rivayet edilmiştir.
ibnu Cüreyc, bu hadisi Zührî'ye sorduğunu fakat Zühri'nin onu bilmediğini zikretmektedir.
ibnu Hibban'ın cevabı:
ibnu Hibban, Sahih'inde (II-VI. 272 -yazma-) bu hadisi naklettikten sonra şöyle der: Hadis ilmini iyi bilmeyenler bu hadisin munkatı' veya asılsız olduğunu sanırlar. Böyle sanmaları, ibnu Illiyye'nin hadisi naklettikten sonra ibnu Cüreyc'in şu sözünü nakletmesidir: "Bilahere Zührî'yle karşılaştım, hadisi ona sordum fakat böyle bir hadis bilmiyordu." Oysa böyle bir durumdan dolayı hadis atılmaz. Çünkü fazıl ve hadisi iyi zapteden ilim ehlinden biri, hadisi anlattıktan sonra bazen onu unutabilir. Ona o hadis sorulduğunda da, onu bilmez. Unutmuş olması, daha önce anlatmış olduğu şeyin batıl ve asılsız olduğuna delalet etmez.
insanların en hayırlısı Rasûlullah (s.a.v.) bile kıldığı namazı unutmuştur. Kendisine: Ya Rasûlallah, namaz mı kısaldı yoksa unuttunuz mu? diye sorulmuş, "hiçbiri olmadı" demiştir.
ALLAH'ın risaleti için seçtiği ve kulları arasında koruduğu kişi, müslümanlann en önemli işi olan namazda unutabiliyorsa ve unutması, unuttuğu şeyin batıl olmasını gerektirmiyorsa masum olmayan ümmetinden şunu veya bunu unutanlar elbette olacaktır. Ama unutmuş olmaları unuttukları şeyin butlanına, unutmazdan önce söylediklerinin hükmünün kalkmasına sebep değildir. [340]
Ummu Seleme'nin evliliğiyle ilgili olarak yukarıda anlattıklarımız, bu meselede doğru olanı ortaya koymaktadır. Hadiste geçen Ömer'in, Ummu Seleme'nin oğlu olduğunu söylüyor ve buna dayanarak birtakım hükümler ileri sürüyorlar. Oysa hadiste sözkonusu edilen Ömer, Ummu Seleme'nin oğlu değil, Peygamber'in (s.a.v.) Ummu Se-leme'ye elçi olarak gönderdiği Hz. Ömer b. el-Hattab tır. Nikah akdini üstlenen ise, yukarıda belirttiğimiz gibi Ummu Seleme'nin büyük oğludur.
Bu konudaki delilimiz ise şudur: O zaman Ummu Seleme'nin oğlu olan Ömer iki yaşında idi. Bu sebeple Ummu Seleme'nin ona: Kalk ey Ömer, Peygamberi evlendir, demesi imkan dışıdır.
Nitekim hadis alimleri, oğlunun zikredildıği rivayetlerin sakat olduğunu söylemişlerdir.
Şevkânî şöyle demektedir [339]"Hadiste geçen Ömer'den dolayı hadis illetli kabul edilmiştir. Peygamber (s.a.v.), annesiyle evlendiğinde Ömer henüz çok küçüktü; iki yaşındaydı. Çünkü Habeşistan'da hicretin ikinci yılında doğmuştur. Peygamber'in (s.a.v.), annesiyle evlenmesi ise hicretin dördüncü yılında vukubulmuştur. Bu sebeple: "Kalk ey oğul, anneni evlendir" ifadesinin geçtiği rivayetlerin aslı yoktur.
Şevkânî, daha sonra şöyle demektedir: Oğulun velayeti yoktur, diyenlerin söyledikleri arasında bu hadisle ihticac olunamayacağı da vardır. Çünkü Peygamber (s.a.v.) evliliğinde veliye ihtiyacı yoktur.
Ebû Bekir b. Ebî Şeybe'nin, Ebû Hanife'ye cevabı:
İbnu Ebî Şeybe, Musannaf ta Ebu Hanife'ye cevap vermek için özel bir başlık açar. Başlık şöyle: "Ebû Hanife'nin, Rasûlullah'dan (s.a.v.) nakledilen hadise muhalefeti" sonra velinin şart olduğunu bildiren iki sahih hadisi nakleder. Bunların ilki: "Veli ya da yöneticilerin nikahını kıymadıkları kadının nikahı batıldır" şeklindeki Hz. Aişe'nin hadisidir.
ikincisi ise, Ebû Musa'nın rivayet ettiği "veli olmaksızın nikah yoktur" şeklindeki hadistir. ibnu Ebî Şeybe iki hadisin de senedlerini zikrettikten sonra şöyle devam eder: "Oysa Ebû Hanife: Eğer koca kadına denk ise, velisiz kadının kendi kendini evlendirmesi caizdir, diyor."
Velinin şart olduğu Rasûlullah'dan (s.a.v.) nakledilen hadislerde sabit olduğu halde Ebû Hanife nasıl böyle bir şey söyler!
Hiçbir dayanağı bulunmayan şüpheler ve onlara cevap:
Dediler ki: Hz. Aişe'nin rivayet ettiği: "Velisinin izni olmaksızın nikahlanan kadının nikahı batıldır. (Böyle bir nikahtan sonra koca) kadınla yatacak olursa, onunla yatması sebebiyle mehir kadınındır. Anlaşmazlığa düştüklerinde velisi bulunmayanın velisi sultandır) hadisi, ibnu Cüreyc, Süleyman b. Musa'dan, Zühri'den, Urve'den, tarikiyle Aişe'den rivayet edilmiştir.
ibnu Cüreyc, bu hadisi Zührî'ye sorduğunu fakat Zühri'nin onu bilmediğini zikretmektedir.
ibnu Hibban'ın cevabı:
ibnu Hibban, Sahih'inde (II-VI. 272 -yazma-) bu hadisi naklettikten sonra şöyle der: Hadis ilmini iyi bilmeyenler bu hadisin munkatı' veya asılsız olduğunu sanırlar. Böyle sanmaları, ibnu Illiyye'nin hadisi naklettikten sonra ibnu Cüreyc'in şu sözünü nakletmesidir: "Bilahere Zührî'yle karşılaştım, hadisi ona sordum fakat böyle bir hadis bilmiyordu." Oysa böyle bir durumdan dolayı hadis atılmaz. Çünkü fazıl ve hadisi iyi zapteden ilim ehlinden biri, hadisi anlattıktan sonra bazen onu unutabilir. Ona o hadis sorulduğunda da, onu bilmez. Unutmuş olması, daha önce anlatmış olduğu şeyin batıl ve asılsız olduğuna delalet etmez.
insanların en hayırlısı Rasûlullah (s.a.v.) bile kıldığı namazı unutmuştur. Kendisine: Ya Rasûlallah, namaz mı kısaldı yoksa unuttunuz mu? diye sorulmuş, "hiçbiri olmadı" demiştir.
ALLAH'ın risaleti için seçtiği ve kulları arasında koruduğu kişi, müslümanlann en önemli işi olan namazda unutabiliyorsa ve unutması, unuttuğu şeyin batıl olmasını gerektirmiyorsa masum olmayan ümmetinden şunu veya bunu unutanlar elbette olacaktır. Ama unutmuş olmaları unuttukları şeyin butlanına, unutmazdan önce söylediklerinin hükmünün kalkmasına sebep değildir. [340]