|
Konu Başlığı: Leyse Bi Umde Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 28 Haziran 2011, 15:18:08 Leyse Bi-Umde: Bk. Leyse bi'l-Metin. Leyse Bi-Zâke: Leyse bi-zâke'l kavî ile aynıdır, ikisi de “o ravi aradığın gibi (kuvvetli) değil” demektir. Her iki lafız, el-Irâki'nin cerhin birinci mertebedeki en hafifine delâlet eden lafızlara eklediklerindendir. Kaide olarak cerhin ilk mertebesinde yer alan lafızlardan biriyle cerhedilen ravinin hadisleri itibar için yazılır. Buna göre hakkında leyse bi-zâke (veya Leyse bi -zâlik; yahut Leyse bi-zâke'l-kavî) denilerek cerh hükmü verilmiş olan ravinin hadisleri büsbütün reddedilmez. İ'tibar için yazılır. Leyse Bi-Zâke'l-Kavî: Bk. Leyse bi-zâk. Leyse Bi-Zalik: Bk. Leyse bi-zâk. Leyse Bihî Be'sun: Bk. La be'se bihî. Leyse Bi'l-Metîn: “Sağlam biri değil” demektir. Cerh lafızlarından olup cerhin birinci mertebesine delâlet eden lafızlara el-Iraki'nin ekledikleri arasında yer alır. Kaide olarak hakkında birinci mertebede yer alan lafızlardan biriyle cerh hükmü verilmiş bulunan ravi terkedilmez. Hadisleri i'tibar için yazılır. Bu itibarla Leyse bi'l-Metîn ve yanı derecede olan öteki lafızlarla cerhedilen râvinin hadisi metruk sayılmaz. Leyse bî-huccetin (sağlam değil), Leyse bi-umdetin (kuvvetli değil), Leyse bi-merdiyyin (razı olunan biri değil) Li'dda'fi mâ huve (zayıflıktan hali değil) lafızları da cerhin aynı mertebesine delâlet eden İrâkî tarafından eklenmiş lafızlardır. Dereceleri yanı bu lafızladan biri ile cerhedilen râvi hakkındaki hüküm de aynıdır. Leyse Bi's-Sika: Rical kaynaklarında Leyse bi-Sikatin şeklinde de rastlanır. Her ikisi de (sika değil) manasına gelir ve cerhin beşinci derecesine delalet eden lafızlardandır. Hakkında ister ma'rife olarak leyse bi-sikatin densin, ister nekire olarak leyse bi-sika densin her hangi bir ravi hakkında bu cerh hükmü verilmişse artık o ravinin hadisleri ne yazılır ne i'tibar için göz önünde tutulur, ne de istişhada yararlı addedilir. Leyse Lehu Aslun: Bk. Lâ Asle lehu. Leyyinu'l-Hadîs: Bk. Leyyinun. Leyyinun: Leyyinu'l-hadîs lafzı ile aynıdır. İkisi de “hadisde gevşektir” manasına cerh lafızlarındandır. Cerhin birinci mertebesine ve en hafifine delâlet eder. Rivayete göre Hamza b. Yusuf es-Sehmî, meşhur alim ed-Darekutnî'ye “Falan ravi leyyindir dediğin zaman neyi kasdediyorsun?” diye sorduğunda o, “Bir kimse hakkında Leyyinu'l-hadîs diyecek olursan onun adaletten düşürmeyecek bir kusurla mecruh olduğunu ifade etmek isterim” demiştir. 610Buna göre Leyyin, adalet vasfını kaybettirmeyen bir kusuru görülen ravinin cerhinde kullanılan bir cerh lafzı olmaktadır. Bu ve benzeri cerhin en hafifine delalet eden lafızlarla cerhedilen ravinin hadisleri terkedilmez. İ'tibar için yazılır. Şu da var. Cerh ve ta'dil âlimlerinin, sadece Leyyin cerh lafzı ile Leyyinu'l-Hadis lafzını kullanmalarında birlik yoktur. Bir kısım leyyin lafzı ile dini emirlerde gevşekliği, leyyinul-hadis derken de rivayette gevşek davranmayı rivayet kaidelerine önem vermemeyi kasdederler. Rivayette gevşek davranmayı dinî konulara rivayette kusur ederek gevşek davranmanın sonucu olarak kabul eden, dolayısıyla ikisini birbirinden ayırmayanlar da vardır. Gerek dinî emirlerde gerekse rivayette gevşekliği görülen ravi için ayrıca fihi lînun cerh lafzı da kullanılır. |