Enbeenâ

Enbe'enâ:

“Bize haber verdi” manasına hadis rivayet metotlarından bir kısmıyla rivayette kullanılan eda lafızlarındandır.

el-Hatîbu'l-Bağdadî'nin naklettiği bir habere göre Ahmed b. Salih'e haddesenâ, ahberanâ ve enbe'enâ lafızları sorulduğunda şu cevabı vermiştir: “Haddesenâ en iyisidir. Ahberanâ, haddesenânin altındadır. Enbe'enâ ise ahberanâ gibidir.” 212Bu haber, bazı muhaddislerin enbe'enâ eda lafzını semâ veya arz yoluyla rivayette kullanılan ahberanâ lafzına denk tuttuklarını gösterir. Kadî İyad da şeyhinden işititerck hadis rivayet eden ravinin rivayetinde haddesenâ, ahberenâ, enbeenâ semi'tu fulânen yekûlu, kale lenâ fulânun eda lafızlarından birini kullanmasının caiz olduğunda ihtilaf bulunmadığını söylemiştir. 213İbnu's-Salâh, Kadı İyad'a itiraz etmiş ve bu lafızların bir kısmının özellikle semâ'dan başka yollarla alınan hadislerin edasında kullanılması yaygın hale geldiğinden karışıklığa yol açmamak için sadece sema'a ıtlak edilmemeleri gerektiğini söylemiştir. 214

en-Nevevî’nin de belirttiği gibi enbe'enâ, bazı muahhar muhaddisler nazarında sadece icazet yoluyla alınmış hadislerin edasında ıstılah olmuştur. el-Vicâze kitabının mü'ellifi de bunu tercih etmiştir.215 es-Suyûtî zamanındaki uygulama da o yoldadır; zira ilk devirlerde yaşamış âlimlere göre enbe'enâ, yukarıda da söylendiği gibi, ahberanâ menzilesindedir. Kadı İyad'ın naklettiği ne göre Şube icazetle rivayette bazen enbe'enâ bazen de ahberanâ lafızlarını kullanmıştır. 216
el-Irâkî ise, enbe'enâ lafzının icazet yoluyla alınan hadislerin edasında kullanılması meşhur olduktan sonra artık bu lafızla rivayet edilen hadisin hangi rivayet metoduyla alınırsa alınsın, icazetle alındığı zannını uyandıracağını ve onu ihticac edilemiyecek hadisler derekesine düşüreceğini söylemiştir. 217

Buna göre denilebilir ki enbe'enâ lafzı önceleri az da olsa ahberanâya denk bir eda lafzı olarak kullanılmış, sonraları daha çok icazet yoluyla alman hadislerin rivayetinde arada bir kullanılan rivayet sigası olmuştur.
Enbe'enâ, tekil zamiriyle enbe'enî şeklinde de kullanılır. Bu takdirde kullanan ravinin hadisi şeyhinden yalnızca kendisinin almış olduğu ifade edilmiş olur.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın