Oyun çocuğun dünyasını, oyuncaklar da karakterini oluşturur.

Oyun çocuğun dünyasını, oyuncaklar da karakterini oluşturur.

(-• İLK SÖZ
iyi seçilmiş oyun ve oyuncakların, bir anne-baba rolü oynadıklarını biliyor musunuz?
BU MEKTUBU OKUYUN
Saygı değer Hocam,
Sizi, problemlerimle, sorularımla ve isteklerimle bunalttığımı biliyorum. Bütün bu telaşım, çocukla¬rıma iyi bir anne olabilmek ve topluma faydalı ev¬latlar yetiştirmek için.
Küçük çocuklar için oyun ve oyuncakların, eğitimlerinde belirleyici bir rol oynadıklarını biliyorum. Bunların iyi seçilip kullanıldıkları zaman, bir anne ve baba kadar etkili olduklarının da farkındayım. Ama nasıl ve nereden başlayacağımı bilemiyorum. Bunu yaparken de nelere dikkat etmeliyim?
Engin saygı ve dualarım sizinle...
Güldane Ünlüdağ
NE YAPMALI?
Oyun ve oyuncakların çocuk açısından anlamı ve önemi gün geçtikçe daha iyi anlaşılmaktadır. Artık eğitimciler oyun ve oyun¬cakları bir ders kitabı gibi kullanmaya başlamışlardır. Çünkü çocu¬ğun dünyasına giren ve çocuğun dünyasında bu kadar etkili izler bırakan başka unsur gösterilemez.
Oyun, çocuğun gelişmesi ve kişilik kazanması için sevgiden sonra gelen ikinci en önemli ruhsal besindir. Sevgiden yoksun bir çocukluk gibi, oyunsuz bir çocukluk da düşünülemez.
Çocuk oyun ve oyuncakla, çevreyi tanır, karşılaştırma yapar, ön sezgisi gelişir ve değerlendirme alışkanlığı kazanır. Bu şekilde, bir¬lik, bütünlük, arkadaşlık, yardımlaşma ve kazanma üzerine kuru¬lan oyunları başarıyla oynayabilmenin yollarını öğrenir. Oyunlarda başarılı roller üstlenen çocukların, hayat oyunlarında da başarılı ol¬dukları görülmüştür.
Çocuğun oyun oynaması, onun gelişimi açısından çok önemli¬dir. Çocuk oynadıkça duyuları keskinleşir, yetenekleri serpilir, be¬cerisi artar. Çünkü oyun, çocuğun en doğal öğrenme ortamıdır. Oyun, çocuğun duyduklarını, gördüklerini sınayıp denediği, öğ¬rendiklerini pekiştirdiği bir deney odasıdır. Oyun; çocuğu hayata hazırlayan en etkin yoldur. Çocuğun en önemli eğitim araçları oyuncaklarıdır.
Oyun, okul öncesi yaşların tek uğraşıdır. Ancak okula başla¬makla oyun gereksinimi sona ermez. Oyun olgusu; çocuk büyü¬dükçe, gelişim düzeyine göre biçim değiştirerek sürer gider. Bu nedenle okulu, oyun çağının sonu gibi görmek yanlıştır. Bunun yerine oyunu, öğrenmenin yardımcısı ve aracısı kılmak gerekir. Oyuna doymamış bir çocuk okuldaki öğretime hazır değildir. (Ka¬ya, 2000:62)
BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ?
Gelişim basamakları boyunca, çocuğun hareketlerine düzen ge¬tiren, zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal gelişimlerinde yardımcı olan, hayal gücünü ve yaratıcı yeteneklerini geliştiren tüm oyun malzemesi oyuncak olarak tanımlanabilir. Su, kil, kum vb. gibi do¬ğal oyun malzemesiyle boş kibrit kutusu, makara gibi artık ürünler de oyuncak kapsamına girer.
Oyuncaklar, çocuğun doğal yeteneklerini geliştiren, böylelikle de büyük bir eğitimsel işlevi yerine getiren oyun malzemeleridir. Çocukta seçme ve değerlendirme duygusunu da geliştiren oyun¬caklar, bu işlevleriyle çocuğun kendi kendine karar verebilmesine ve belirli bir alanda beceri kazanmasına olanak hazırlarlar.
Oyuncaklara, bireyin toplum ve çevreyle olan ilişkilerini düzen¬leyen bir araçlar sistemi gözüyle bakılabilir.
Oyuncaklar, çocukların çeşitli renk, boyut ve şekil, sayısal ve ya¬zınsal kavramlardan haberdar olmalarına yardımcı olurlar. Gelişimin her kesimini uyarmaları açısından oyuncaklar, farklı yaş ve zihin düzeyindeki tüm çocuklar için önemlidir.
Oyunların; yaş ve cinsiyete göre farklılık gösterdiğini ileri süren uzmanlar, aynı ayrımın oyuncak için de çocuğa sağlanmasının, onun fiziksel olduğu kadar, zihinsel gelişimine ve güven kazanma¬sına yardımcı olacağını da söylemektedirler. (Yavuzer, 1999:175)
UNUTMAYIN
1 Çocuklar oyun yoluyla; çevrelerini, etraflarındaki eşyayı ve cisimleri tanır ve birikmiş olan enerjiyi kullanma imkânı bu¬lurlar.
2 Kişiliği geliştirme de oyun ve oyun arkadaşları vasıtası ile ol¬maktadır. Oyun, çocuğun sıkıntılar ve gerilimlerden sıyrıl¬masına da yardımcı olur.
3 İlk aylardaki çocuklar seslere ve renklere karşı duyarlıdırlar. Ses çıkaran oyuncaklar onların dikkatini çeker.
4 Bir buçuk ve iki yaşındaki çocuklar hareketli ve devamlı ola¬rak etraflarını araştıran bir karakter sergiledikleri için, birleş¬tirilerek yeni şekiller oluşturmaya elverişli oyuncaklarla, ha¬reket edebilen, itilebilen tekerlekli arabalar bu yaş dönemi için ideal oyuncaklardır.
5 Son yıllarda hızla gelişen elektronik oyuncakların, çocuk ge¬lişimine önemli ölçüde katkıda bulunmadığı ifade edilmek¬tedir. (Yüksel, 1997:61) Çünkü elektronik oyuncaklar, çocuğu grup oyuncaklarından uzaklaştırarak onu bireyselleştirmekte ve yalnızlığa itmektedir.
6 Toprak, su, kum, kil ve çamur yardımıyla oynanan oyunlar çocuğun tabiatla yakın ilgi kurmasını sağlar. Bunlar aynı za¬manda çocuktaki yetenekleri de geliştirir.
7 Oyuncakların en önemli tarafı da, çocuğun ilgi duyduğu ala¬nın belirmesinde yardımcı olmasıdır.
8 Oyuncaklar, çocuğun el becerilerinin de gelişmesini hızlan¬dırır.
9 Oyun, çocukların dikkatlerini toplamalarına ve bir proble¬me odaklaşmalarına yardımcı olur.
10 Oyun, çocuğa planlı hareket etmeyi öğretir.
11 Oyun, çocuğun vücudunu güçlendirir.
12 Oyun, çocuğa başkalarıyla işbirliği yapmayı öğretir.
13 Oyun, çocuğun merakını kamçılar ve çocuğa gerçeği tanıtır.
14 Oyun, çocuğu eğlendirir.
15 Oyun, çocuğun gelişmesi ve kişilik kazanması için sevgiden sonra gelen ikinci en önemli ruhsal besindir.
16 Oyun yoluyla çocuk, en derin duygu ve ihtiyaçlarını ifade etme imkânı bulur.
17 Çeşitli biçim ve boyuttaki oyuncaklarıyla oynayan çocuk, renk, boyut, tür ve tip gibi kavramları öğrenir ve tanır.
18 Arkadaşlarıyla oynamak, çocuğa işbirliğini ve toplu yaşam için gerekli kuralları öğretir.
19 Çocuğun toplum ve ahlâk kuralına uyum göstermesinde oyunun rolü büyüktür.
20 Çocuk, oyun dünyasında egemendir. Yaşıtları dışında kim¬senin bu dünyaya girmesini istemez.
21 Oyun, çocuğa konuşma ve dil zenginliğinin kazanılmasında yardımcı olur.
22 Çocuk, oyunla kendini, yaşamı, bazı ilişkileri keşfeder, ken¬dine özgü bir dünya oluşturur.
23 Oyun, çocuğun en güçlü ve doğal eğilimlerinden birisi olan, saldırganlık isteğinin zararsız bir şekilde boşaltılmasına yar¬dımcı olur. Bu engellenirse, bu eğilim daha zararlı bir şekil¬de ortaya çıkabilir. (Ertuğrul, 2000:99-100)
UYGULAYIN
Çocuklarınıza oyuncak alırken;
1 El işlevli oyuncaklar: Çıngıraklar, basınca öten oyuncaklar, toplar, yapbozlar, boncuklar ve kart oyunları çocukların el, göz koordinasyonunu geliştiriyor. Problem çözme ve işbirli¬ğini teşvik ediyor. Ayrıca aletlerin nasıl çalışması gerektiği konusunda fikir üretmeyi öğretiyor.
2 Kitap ve kasetler: Bebekler parlak resimlerden hoşlanır ve kısa sürede kitapların sayfalarını çevirebilirler. Daha büyük ço¬cuklar için hikâye ve şiirler eğlencelidir. Kitaplar ve kasetler çocuğa yeni bilgiler kazandırır, yerleri ve insanları anlaması¬na yardımcı olurlar. Bu tarz oyuncaklarla çocuğun dili gelişir.
3 Yapı-bina gereçleri: iş malzemeleri, inşaat takımları, bloklar (birleştirilebilir) gibi oyuncaklar çocukları bilime yaklaştırır, çocukların sayı kavramlarını geliştirir.
4 Deney malzemeleri: Kum, kil, su ve müzik aletleri gibi deney¬sel malzemeler öğrenme araçlarıdır. Çocuklar bunlarla oy¬narken malzemeyi kontrol etmeyi öğrenirler.
5 Aktif oyun gereçleri: Bunlar çocuğun fizikî saldırılara karşı ge¬rekli güveninin ve kararının gelişimini destekler. Onlarla oy¬narken, çocuğa aşırı koruyucu davranılmamalı, ona güvenil¬melidir. Parklarda gördüğümüz, bazılarının görüntüsünden etkilendiğimiz ve korktuğumuz eski oto lastikleri ile tırman¬ma kafesleri çocuğun dengesini sağlar. Bunlar çocuğun atla¬ması, tırmanması ve diğer oyuncaklarla oyun kurması için mükemmel oyuncaklardır.
6 Gerçeğin taklidi oyuncaklar: Oyuncak bebekler, doldurulmuş hayvanlar ve hareketli şekiller gibi nesneler çocukların hayal güçlerini kullanmalarına ve yeni davranış biçimlerini dene¬melerine fırsat verirler. Bunlar da çocukların hayatı tanımala¬rına yardımcı olurlar. (Dr. Özlem Ersoy)
Unutmayın ki, yanlış seçilen oyun ve oyuncaklar çocuğun dav¬ranışı üzerinde olumsuz etki yapar. Ama iyi seçilmiş oyun ve oyun¬caklar da onu bir öğretmen gibi eğitir.
SON SÖZ
Sevgi ve şefkatten sonra çocuğun en önemli ihtiyacı oyun ve oyuncaklardır.
BİR ANI )
Bir öğrencim sürekli bana gelip arkadaşlarından şikâyette bulunuyor¬du. Ben de arkadaşlarını çağırıp onlarla konuştuğumda, arkadaşla¬rının da ondan şikâyet ettiklerini gördüm. Arkadaşlarından birisi ay¬nen şunları söyledi: "Hocam, sürekli onun dediğini yapmamızı isti¬yor. Eğer yaparsak bir problem yok. Ama yapmazsak bize küsüyor, kızıyor. O da bir kez bizim dediğimizi yapsa ne olur." Çocuğun anne¬sini tanıyınca; çocuğun her istediğini yapan, onunla aşırı ilgilenen bir anne olduğunu gördüm. Çocuk annesinden gördüğü ilginin aynı¬sını arkadaşlarından da bekliyordu. Onlardan bu ilgiyi göremeyince hayal kırıklığı yaşıyordu. (Kaya, 2000:48)
Arkadaşın zararı, yılan zehirinden daha acıdır, Hz. Ali-
Çocuk, davranışlarının ve alışkanlıklarının büyük bir kısmını arkadaşından öğrenir.
İyi arkadaş ilmi ile, kötü arkadaş malı ile iftihar eder.
Çocuğu denetlemeyen anne ve babalar, gözyaşı dökmeye mahkum olur.
Ailede Bir Bütünlük Oluşturun

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın