Sünnet namazlarına imamlık

D- SÜNNET NAMAZLARINA İMAMLIK

Cemaatle kılınan sünnet namazlarına imamlık 5 yerdedir, a) İki bayram namazları, b) Ay ve Güneş tutulması namazları (Salât-ı Husufeyn), c) Yağmur Duası namazı (Salât-ı İstiska).

Bu namazlar cemâatle kılınabileceğinden imam tâyini men-duptur. Tek başına da kılınabilir. Sünnet namazlara imamlık hükmünde ihtilâf olmuştur. Bazı Şâfîîlere göre, bu namazlara imamlık sünnet-i müekkededir. Bir kısım Şâfîîlere göre de, İmamlık, farz-ı kifâyedir. Yalnız 5 vakit namaza, yalnız Cuma namazına imam tayin edilen şahıs, sözü geçen sünnet namazlara imam olamaz. Ancak bütün namazları kıldırmaya imam tâyin edilmişse sünnet namazlarına da imam olur.

a) Bayram namazı vakti, güneşin doğuşundan zeval vaktine (öğle namazı vakti yakınma) kadardır. Kurban bayramı namazını acele, Ramazan bayramı namazım geç kılmak tercih edilir. İki bayramın arefesinde güneşin batışı ânından itibaren tekbîr getirilir, bu tekbirler bayram namazına kadar olan namazlardan sonra okunur. Kurban bayramında getirilecek tekbirler birinci bayram günü öğle namazından itibaren dördüncü bayramın ikindi vaktine kadar farzlardan sonra okunur. Bayram namazları hutbeden Önce, cuma namazı da hutbeden sonra kılınır. Peygamberin sünneti de böyledir.

Özellikle iki bayram namazında fazla tekbirler alınır. Bunlann miktarında hukukçular farklı görüştedirler. İmam Şafiî'ye göre, birinci rekatta iftitah tekbirinden başka 7 tekbir, ikinci rekatta da ayağa kalkış tekbirinden başka 5 tekbir alınır. Tekbirler her iki rek'atta da kıraattan öncedir. İmâm Mâlik'e göre, birinci rek'atta iftitah tekbirinden başka 6, ikinci rek'atta ayağa kalkış tekbirinden başka 5 tekbir alınır. Her iki rek'atta da kıraattan Öncedir. Ebû Hanîfe'ye göre, birinci rek'atta iftitah tekbirinden başka ve kıraattan önce 3, ikinci rek'atta kıraattan sonra 4 tekbir alınır.

İmam olacak şahıs kendi mezhep ve içtihadına göre, amel eder. Bayram namazına imam tâyin eden şahıs, tâyin ettiği şahsa tekbirler hususunda bir sınırlama koyamaz. Cuma namazında cemaat adedini belirtmesi ve bu adedle sınırlaması idareciliğinden doğan bir özelliktir. Tekbirleri sınırlama idareciliğine âit bir şey değildir. Bu bakımdan cuma ile bayram namazlarında bu farklılık vardır.

a) Husuf ve Küsûf (Ay ve Güneş tutulması) namazlarına gelince, Sultanın tâyin ettiği veya imamlığa âit yetkisi genel olan ve bu namazlar da yetkisi içerisine giren şahıslar Ay ve Güneş tutulması namazlarını kıldırır.

Bu namazlar iki rek'attır. Her iki rek'atta da kıraat uzatılır. Birinci rek'atta kıyamda (ayakta durmada) Fatihadan sonra gizliden Bakara sûresini veya o miktar tutacak âyetleri okur. Rükûa varır, 100 âyet okuyacak miktarca rükûda teşbihte bulunur. Sonra rükûdan kalkar, gizlice Fatihadan sonra Al-i İmrân sûresini veya o miktar tutacak kadar başka sûreler okur, rükûa varır, 80 âyet okuyacak kadar teşbihte bulunur. Sonra diğer namazlardaki gibi iki secde yapar. İkinci rek'ata kalkar. Birinci rekatın her bir kıyamında (ayakta duruşunda) okuduğu âyetlerin, rükûlarda yapmış olduğu teşbihlerin üçte ikisi kadar okur, kıyam ve rükûları tamamlar, sonra secdeye gider, oturur, namazı bitirir. Namazdan sonra hutH okur, Ebû Hanîfe'ye göre, diğer namazlar gibi iki rek'at kıraıır. I./ tutulmasında, güneş tutulmasında olduğu gibi kıraat açıktan yapılır. Çünkü gece namazına benzer. İmam Mâlike göre, ay tutulmasında, güneş tutulmasında kılman namaz kılınmaz. Güneş tutulmasında kılman namazda kıraat açıktan yapılmaz.

c) Yağmur duası namazı (İstiska namazı): Yağmur yağmadığında ve kıtlık tehlikesi belirdiğinde kılınır. Namaz kılmadan önce 3 gün oruç tutulur. Kötülüklerden, düşmanlıklardan ka-çmıhr. Aralarında ayrılık, husûmet, dargınlık olanlar anlaştırılır, barıştırılır. Bayram namazı vaktinde kılınır.

Bir sene bayram namazına imam tâyin edilen kimse her yıl bayram namazına imam olur. Aksine bir emir verilmez, imamlığından vaz geçümezse. Ay ve güneş tutulması namazları ile yağmur duası namazına bir sene imam tâyin edilen şahıs, her yıl bu namazları kıldırmaya yetkili sayılamaz. Tekraren tâyin edilirse bunda bir mahzur yoktur, muteber sayılır. Çünkü bayram namazları periyodik olarak her yıl gelir. Ay ve güneş tutulmaları namazları ile yağmur duası namazları geçicidir, periyodik bir durum yoktur.

Yağmur duası namazında iken yağmur yağarsa namazı tamamlarlar. Şükre vesile için namazdan sonra hutbe okunur. Namaza durmadan yağmur yağarsa namazı kılmazlar, hutbe de okunmaz. Allah'a bol bol şükredilir. Ay tutulmasında da ay aydınlanınca durum yine böyledir. Namaz kılınmaksızın yağmur duasında bulunulması, duanın namazdan ayrı müstakil oluşundan-dır,

Ebû Müslim'in Enes b. Mâlik'ten rivayetine göre, bir Arâbî Peygambere (s.a.v) gelir ve:

- Ey Allah'ın Resulü, biz sana şunun, için geldik: Develerimiz süt vermiyor, çocuklarımız olmuyor. Sonra bu şahıs şu şiiri okudu:

"Ya Resûlallah, sana derdimizi anlatıyoruz. Develerimiz kısır, sütlerine kan karışıyor. Çocuklarımızın anneleri çocuksuz kaldı.

Açlıktan korunmak için çocuklarımız ellerini açıyor. Açlıktan gezip bir şeyler de araştıramıyorlar, takatsiz kaldılar.

İnsanın yiyebileceği hiçbir şeyimiz yok. Yalnız yabanî karga kozalağı ve yıkanmış deve tüyleri, kan pıhtıları var.

Derdimizi anlatacağımız, sığınabileceğimiz ancak senin makamındır. Esasen insanların baş vuracağı yer ancak Peygamberlerdir."

Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v) Örtülerinin eteklerini toplayarak ayağa kalktı, minbere çıktı. Allah'a hamd ve senadan sonra şöyle buyurdu:

"Ey Allah'ım, bize münbit, zarar getirmeyen, nebatatı bitiren, kıtlığı gideren, ölü toprağı canlandıran ve buna benzer herşeyi bitiren bol bol, kat kat yağmurlar ver.[100] Peygamber (s.a.v) duasını daha bitirir bitirmez semânın yüzünde bulutlar belirdi, yağmurlar yağmaya başladı. Bıtâne halkı bağırarak,

- Ey Resûlullah (s.a.v), boğulacağız. Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v),

- Bizim bölgemize, iyiliğimiz için yağıyor. Zararımıza bir şey yok, buyurdular. Bulutlar şehirden dışarıya bol bol yağdı. Resûlullah (s.a.v), otlar yeşerince ferahladı. Bunun üzerine buyurmuştur ki:

"Ebû Talib'in hazîneleri Allah için olsun, Ebû Tâlib sağ olsaydı yukarıdaki şiiri okuyan Arabînin bu hâline ağlardı." Hz. Ali ayağa kalktı ve şu şiiri okudu:

"Yetimlerin yakarışı, dul kadınların iffetlilîği ve Resûluilah (s.a.v)ın safiyeti yüzünden bulutlar yer yüzünü suladı.

Her türlü nimetler, bolluklar, faziletler bulunan o Resule (s.a.v), Hâşimî sülâlesi bu kuraklıkta sığındı, müracaatta bulundu.

Halbuki onu yalanlamıştınız, Beytullah'ın sahibini. Yemin ederim ki o Resulü (s.a.v) biz yalnız bıraktık, döneklik ettik. Ne zaman düşmanla savaşırsak bu "hatâmız afvolur.

Oğullarımızı, dostlarımızı unutarak onun etrafında bütün gün savaşıncaya ve ona tam teslim oluncaya kadar günahımız af-volmaz."

Bu şiirden sonra Kinâne Kabilesinden bir adam kalktı, Pey-gamber'e (s.a.v) şu şiiri okudu:

"Sana teşekkürler olsun, Resulün (s:a.v) şükrettiğine, Resulün (s.a.v) duası sayesinde bizlere yağmurlar yağdırana şükürler olsun.

O Nebî, yaratanına yağmur için duâ etti, gözleri de onunla birlikte bu duaya iştirak etti.

Henüz örtüsünü tutmuş, toparlamış ve hemen duaya başlamıştı. Ta ki yağmur yağana kadar duasının devam ettiğini gördük.

Su kaplarımızın ağzı açıldı, bol yağmuclu bulutlar yağdı da yağdı. Allah (c.c) bu yağmurla Mudar oğullarının tepelerine kadar olan yerleri suladı.

Resûlullah'ın (s.a.v) amcası Ebû Tâlib'in dediği gibi, o bir atm alnındaki beyazdan daha beyazdır.

Allah, onun safiyeti hürmetine güvercin sürülerinin yere inişi gibi, yağmurlar indirdi, durum açıktır, işareti de şu olaydır."

Bu şiir üzerine Resûluilah (s.a.v), Kinaneli o şahsa:

"Şâir olsaydın güzel şiir söylerdin. Ama şimdi daha güzel söyledin.”[101] buyurmuştur.

5 vakit namazda sultanın arzusuna uyularak siyah giyilir. Muhalefet etmek mekruhtur. Her ne kadar şerîatte böyle bir şey vârid değilse de, halîfeye zıtlaşmamak için böyle hareket edilir.

Namaz kılman, devlet emirleri yerine getirilen köylerde namazlarda muhakkak bir imamın bulunması, şart değildir. Köylülerin işi ve sâiresi düşünülerek, dinî hükümler uygulanmıyan yerlerde bir muhalefetin çıkmaması için cemâatle namaz terk edilir. Cemâatle namaz kılmaya engel olmak da mekruhtur. Cemâatle namaz kılmaya engel olanlar çoksa bu bir özür sayılır ve açıktan okunması gereken namazlarda gizliden okunulur.

Kötü inancına rağmen, zorba biri namaz kıldırırsa ona uyularak namaz kılınır. Namaza bir değişiklik, bid'at, uydurma şey getirmişse ona uyulmaz.[102]

[101] İbn Mace, ikâme 154. Müsned-i Ahmed, 4/235, 236.

[102] El-Ahkâmu’s-Sultaniyye, Ebu’l-Hasan Habib, Bedir Yayınevi, 1/ 202-207.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın