Dâhili huzura temin iç isyanlara kumandanlar tâyini

BEŞİNCİ BÖLÜM
Dâhili Huzura Temin, İç İsyanlara Kumandanlar Tâyini

A- İÇ İSYANLARIN ÇEŞİTLERİ, DİNDEN ÇIKANLARLA SAVAŞ

Müşriklerle yapılan savaşların haricindeki savaşlar 3 gruba ayrılır.

a) Dinden çıkanlarla savaş,

b) Kanuna karşı gelen, taşkınlık çıkaranlarla (bâğî-lerle) savaş,

c) İç isyanda bulunan, savaşa teşebbüs edenlerle savaş.

a) DİNDEN ÇIKANLARLA SAVAŞ: İster müslüman doğup büyüsün, ister kâfir iken müslüman olsun, İslâm dîninde olup da sonradan bu dinden çıkanlarla savaştır. Yeni seçilen din semavî olsun, gayr-ı semavî olsun hiçbir farkı yoktur. Hakikat olan, dini kabul, bütün hükümlerine uymayı gerektirir. Ondan çıkan için de o dinin bu konudaki hükümleri aynen uygulanır. Peygamber (s.a.v) de: "Kim dînini değiştirirse onu öldürünüz."[63] buyurmuştur. Hak dîn olan İslâmiyetten çıkıp da başka dinlere girenlerin, öldürülmesi gerekenin hâli iki durumdan birine girer.

aa) Müslümanlardan ayrı bir ülkeye gidemeden tek veya toplu dinden çıkanlar. Müslüman devletin idaresi altında böyle bir durumda öldürülmezler. Önce dinden çıkış sebepleri aranır. Şüphe ettikleri hususlar varsa açıklanır, deliller getirilir, hakikat olan ne ise anlatılır. Bâtıl yoldan hak yola girmeleri teklif edilir. Bu hususta İmam Mâlik der ki: Kitabî dinlerin haricinde bir dine girenlerin tevbe etmesi istenmez. Ancak kendi kendine hemen dönüve-rirse kabul edilir. Kitabî dinlere girenlerin tevbe etmesi istenir, tevbeleri kabul edilir.

Dinden çıkanlar, çıkmadan önce namazın, orucun, farz olduklarını bildiklerinden, dinden çıktıkları süre içinde geçirdikleri namazı, orucu kaza ederler. Ebû Hanîfe'ye göre kaza etmeleri gerekmez. Tıpkı kâfirken müslüman olma gibidir. Müslüman iken haccetmiş, sonra dinden çıkmış, sonra yine tevbe edip müslünanlığa dönmüşse haccı bâtıl olmaz, kazası gerekmez. Ebû Hanîfe'ye göre yeniden haccetmesi gerekir. Her türlü telkine rağmen dinden çıkmada ısrar eden, kadın olsun erkek olsun öldürülür. Ebû Hanîfe'ye göre dinden çıkan kadın öldürülmez.

Dinden çıkanın cizye vermesi, anlaşma teklifi kabul edilmez, kestiği hayvan yenilmez müslüman bir kadın onunla evlenemez. Hukukçular dinden çıkanın derhal öldürülüp öldürülmeyeceği hususunda ikiye ayrılmışlardır. Bir gruba göre: Allah'ın, hakkının yerine getirilmesi için derhal öldürülür. Gecikmeye mahal yoktur. İkinci görüşe göre: Belki tevbe etmeyi düşünür diye üç gün bekletilir. Hz. Ali de Müstevridu'l^İclî'yi tevbe eder diye üç gün Öldürmedi. Üç günden sonra öldürdü. Öldürülecek olan şahıs güçlük çekmesin diye kılıçla Öldürülür. Şafiî hukukçusu İbn Süreyc'e göre, mürted ölünceye kadar odunla dövülür. Çünkü kılıçla Öİdürmeden daha ağır bir Ölümdür. Belki bu arada tevbe de edebilir. Ölünce yıkanmaz, namazı kılınmaz, bir çukura atılır. Dinden çıktığından müslüman mezarlığına da gömülmez. Müşrik mezarlığına da gömülmez. Malları hazîneye kalır, ganimet alacak olanlara harcanır, Müslüman veya kâfir mirasçısı olamaz. Ebû Hanîfe'ye göre dinden çıkmadan önce kazandığı mallara mirasçı olunur. Dinden çıktıktan sonra kazandığı mallar ganimettir. Ebû Yusuf a göre de her iki hâlde kazandığı mallara mirasçı olunur. Dinden çıkan, harp ülkesine gitmişse, malları bekletilir, İslâm ülkesine dönerse malları geri verilir. Dönmez de orada Ölürse ganimet olarak kalır. Ebû Hanîfe'ye göre düşman ülkesine gidene ölmüş nazarı ile bakılır, malları mirasçılarına taksim edilir. İslâm ülkesine dönerse, mirasçılarının elinde kalan mallan geriye alır, harcadıkları miktar için ona borçlu olmazlar. Buraya kadar anlatılanlar müs-lümanlar arasında bulunan, ayrı bir yeri ve ülkesi olmayan dinden çıkan şahıslar içindir.

bb) İkinci durum; dinden çıkanlar müslümanlardan ayrı bir yerde toplanır, tutulurlar. Verilen müddete, her türlü delillere rağmen dinden çıkma işinde İsrar ederlerse öldürülürler. Bunları korkutma, cezalandırıldıktan sonra öldürülmeleri, geceleyin, gündüzün, ansızın öldürülmeleri müşriklerle yapılan harplerdeki gibidir. Takdir bu işle görevlendirilene aittir. Tevbe etmezlerse hemen kılıçla öldürülür. Şafiî'ye göre bir yerde yalnızca bekletme münâsib olmaz. Dinden çıkanlar esir de olmazlar. Çocukları da velilerinin dinden çıkışından sonra esir olmaz, kendileriyle ayırt edilemezler. Bir görüşe göre: Dinden çıktıktan sonra çocuk doğarsa köle olur. Ebû Hanife'ye göre: Düşman ülkesine giden dinden çıkmış kadınlar esir olurlar. Dinden çıkanların malı ganimet olarak paylaşılmaz. Hazînenin geliri olur, ganimet ehlinin ihracına harcanır. Sağ olanların malı bekletilir. Müslüman olurlarsa geriye verilir. Dinden çıkmış olarak Ölürlerse hazineye kalır.

Güç olan husus: Askerlerin durumu bilme ihtimali varsa ganimet malları Feyy olur. Müslümanların harb esnasında tükettikle-

*NOT:124-125. Sayfalasr eksik.*

3- Bütün müslümanlar için, savaşa katılsın katılmasın malları ganimettir, hazîneye kalır.

4- Dinden çıktıktan ve bekleme müddeti geçtikten sonra, dinden çıkanların nikâhı bâtıl olur. Ebû Hanîfe'ye göre de: Karı-Ko-cadan birinin dinden çıkması ile nikâh bâtıl olur. îkisi birden çıkarsa nikâhları bakîdir.

Bir şahsa dinden çıkmıştır denilse, fakat kendisi de bunu inkâr etse yeminsiz bu inkârı kabul edilir. Ama dinden çıktığına delil getirilir, isbât edilirse, mücerred dinden çıkma iddiasını inkâr, müslüman olduğunu kabul ettirmeye yeterli değildir. İki defa kelime-i şehâdet getirmesi gereklidir. Devlete, zekatı inkâr suretiyle zekât vermekten kaçınanlar, zekâtın asıl hükmünü inkâr etmiş sayılırlar. Haklarında dinden çıkanlar hakkındaki hüküm uygulanır. Zekâtı ödemeden kaçınırlarsa, farz olduğunu kabul etmelerine rağmen, taşkınlık çıkarmış sayılacaklarından, zekât vermeleri uğruna kendileriyle savaşılır. Ebû Hanîfe'ye göre savaşılmaz. Hz. Ebû Bekir, müslümanlıklarını muhafaza ve zekâtı inkâr etmelerine rağmen, zekât vermeyenlere savaş açmıştır.[64] Bunun üzerine Hz. Ömer, Hz. Ebû Bekir'e:

- Ne sebeple onlara savaş açıyorsun? Zira Resûlullah fs.a.v): "insanlar Allah'dan başka ilâh yoktur deyinceye kadar savaşmakla emrolundum. Eğer onlar bu sözleri söylerse, benim yönümden kanları, canları, çocukları masun ve emindirler. Çünkü o sözlerin hakkı bunu gerektirir."[65] buyurmuştur. Bu söz üzerine Hz. Ebû Bekir de:

- Zekât vermek de Kelime-i Tevhidin bir hakkı bir icâbıdır.

Şayet senin dediğin gibi olsa namazı terketmeyi, orucu bırakmayı, haccı yerine getirmemeyi isterlerse ne yapabilirsin? Bu takdirde yapayalnız, sözden ibaret bir müslümanlık kalır. Yemîn ederim ki Peygambere (s.a.v) verdikleri şeyi benden esirgerler, güçlükler çıkarırlarsa onlarla sonuna kadar zekât için savaşırım. Bu sözler üzerine Hz. Ömer:

- Allah, Ebû Bekrin kalbim açık ettiği hususta benim de kalbimi aydınlatmıştır.

Onların bu hareketleri, zekâttan kaçınmaları İslâmiyetten kaçınma kabul edilmiştir. Zekâttan kaçınan Harise b. Sürâkâ da şiirinde şöyle demiştir:

"Ortalık ağarmadan dikkat buyurun ey dostlarım, iyilikler çok yakındır, fakat bilmeyiz.

Aramızda cereyan eden hususlarda Allah'ın Resulüne itaat etmiştik. Hz. Ebû Bekrin bu tarz bir idaresi acaba nereden geliyor?

Şüphesiz sizlerden istediler, sizler men ettiniz. Oysa onların hurmaları, ziynet eşyaları sizler içindir.

Bizde kalan az bir şeyi, sizden esirgedik. Zira sene kıtlıklar, güçlükler getirmiştir."[66]

[63] Buhari, cihad 149, i'tisam 28, istitâbe 2. Ebû Davud, hudud 1 vs.

[64] Farz olduğunu kabul edip de zekât vermekten kaçınanlar Hz. Ebû Bekir'e şöyle demişlerdir: "Allah'a yemin olsun ki biz imân ettikten sonra küfr etmedik. Sadece cimrilik yaptık."

[65] Buharı, iman 17, 28. Müslim, iman 32, 36. îbn Mace, fıten 1-3 vs.

[66] El-Ahkâmu’s-Sultaniyye, Ebu’l-Hasan Habib, Bedir Yayınevi, 1/ 121-127.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın