๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Ahkam Hadisleri => Konuyu başlatan: Zehibe üzerinde 17 Ağustos 2010, 06:19:35



Konu Başlığı: Tahakkuk Eden Zekati Vermekte Acele Etmek
Gönderen: Zehibe üzerinde 17 Ağustos 2010, 06:19:35
Tahakkuk Eden Zekati Vermekte Acele Etmek
 

Zekat, Cenab-ı Hakk'ın zengin müslümanın malında belir­leyip vermesini farz kıldığı belirli bir nisbettir ve fakirin hakkıdır. O bakımdan zekatla geçinen fakirleri bekletmek doğru değildir. Hatta bir kısım ilim adamlarına göre, zekatı geciktirmekte vebal vardır.

Bu konuda bizi aydınlatan üç rivayet söz konusudur:

Ukbe b. Haris (r.a.) den yapılan rivayette, deniliyor ki:

"Rasulüllah (s.a.v.) Efendimiz ikindi namazını kıldırıp ta­mamlayınca yerinden süratle kalkıp evine gitti ve çok geçmeden çıkıp geldi. Ben veya başka biri bunun sebebini sorduğumuzda, buyurdu ki:

"Evde zekat olarak medrup ol­mayan bir miktar altın bırakmıştım. Onu (fakir ve muh­taçlara vermeden) gecelemeyi hoş görmedim ve o sebeple (muhtaçlara) dağıttım."[66]

Hz. Aişe (r.a.) dan yapılan rivayette, Rasulüllah'ın (s.a.v.) şöyle buyurduğunu işittiğini haber vermektedir:

"Zekat bir mala karışmaya görsün, mutlaka onu yok eder."[67]

Hz. Ali (r.a.) den yapılan rivayette, adı geçen şöyle demiştir:

"Abdulmuttalib oğlu Abbas (r.a.), Rasulüllah (s.a.v.) Efendimizden, henüz senesi dolmamış malın zekatını vermek için ruhsat istedi. Rasulüllah (s.a.v.) bu hususta ona ruhsat verdi."[68]

 

Hadislerin Işığında Müctehid İmamların İstidlal Ve İhticacları
 

a) Hanefilere göre: Senenin sonunda zekatı vermek gere­kir. Geciktirilmesi doğru olmaz. Nitekim el-Kerhi zekatı ödemenin fevri (yani senesi dolunca hemen çıkarılıp verilmesinin gerekli) olduğunu belirtmiştir. Hatta İmam Muhammed: "Vakti geldiği halde zekatını ödemeyenin şahitliği kabul olunmaz" demiştir. Ebu Bekir el-Cessas ise geciktirmenin caiz olduğuna kaildir.[69]

Senesi henüz dolmadan zekatı çıkarıp muhtaçlara vermek caizdir. Ancak bu suretle sene sonunda elde kalan nakit veya tica­ret malı nisaba ulaşmazsa, verilen zekat, tatavvu’ olur, sadaka ye­rine geçer. Verilen zekatla birlikte kalan nisbet nisaba erişse bile hüküm değişmez. İmam Şafii'ye göre, bu durumda zekat yerine geçer.[70]

b) Şafii ve Hanbeli mezhebine göre: Eldeki nakit para, altın ve gümüşün, aynı zamanda ticaret malının henüz senesi dol­madan zekatını çıkartıp vermek caizdir.

c) İmam Malik'e göre: Senesi dolmadan yermek zekat ye­rine geçmez. Süfyan es-Sevri, Davud ez-Zahiri ve Ebu Ubeyd b. el-Hars'in ictihadı bu doğrultudadır.[71]

 

Tahliller Ve Diğer Rivayetler
 

836 nolu Ukbe hadisi sahihtir ve ihticaca elverişlidir. Aynı zamanda zekatın senesi dolunca hemen verilmesinin vücubuna delalet etmektedir.

837 nolu Hz. Aişe hadisi de birinci hadisi desteklemektedir.

838 nolu Hz. Ali hadisini aynı zamanda Hakim, Beyhaki, ve Darekutni tahric etmiştir. Ancak bu hadis hakkında ihtilaf vaki olmuştur. Darekutni onun mursel olduğunu (senedinde bir sahabinin düştüğünü) belirtmiş, Ebu Davud da bu tesbiti tercih etmiştir. İmam Şafii ise, bunun sabit olup olmadığını bilemediğini belirt­miştir.

Bununla beraber Beyhaki'nin yine Hz. Ali'den tahric ettiği bir diğer hadis buna şahitlik etmektedir. Şöyle ki: Peygamber (s.a.v.) buyurdu:

"Doğrusu biz, ihtiyaç vaki oldu da Abbas'dan iki yılın zekatını (vakti girmeden) aldık."

Yapılan tesbitlere göre, bu rivayetin ricali sıkat (güvenilir) dir. Ancak hadiste bir inkita' söz konusudur.

Bu konuda Taberani ve Bezzar'ın İbn Mes'ud (r.a.) den rivay­et ettikleri bir hadis daha var. Deniliyor ki:

"Peygamber (s.a.v.) Efendimiz Abbas'tan iki yılın zekatını (henüz yıllanmadan peşin) aldı."

Ancak bunun isnadında Muhammed b. Zekvan bulunuyor ki, bu zat zayıftır.[72]

Bezzar ise bu hadisi Musa b. Talha'dan, o da babasından ri­vayet etmiştir ki, onun da isnadında zayıf kabul edilen Hasan b. Umare bulunuyor. Araştırıcıların çoğu onun metruk olduğunu be­lirtmiştir.[73]

Diğer yandan aynı rivayeti Darekutni İbn Abbas'dan (r.a.) nakletmiştir ki, onun da isnadında Mendel b. Ali ve el-Arzemi bulunuyor ki, hadis alimlerine göre ikisi de zayıftır.[74] Ne var ki bu rivayet üzerinde en doğru tesbit, onun mursel olduğudur. Özellikle Ahmed b. Hanbel, Mendel'in zayıf olduğuna dikkat çekmiştir.

Hz. Ali'nin hadisi, henüz senesi dolmayan bir malın zekatını önceden verebilmenin cevazına delalet etmektir ki, İmam Şafii, İmam Ahmed ve İmam Ebu Hanife'nin de ictihadları bu doğrultudadır.

 

Çıkarılan Hükümler:
 

1- Nisaba eren malın zekatını sene sonunda vermek vaciptir. Geciktirilmesi doğru değildir. Diğer üç imama göre, caizdir.

2- İmam Muhammed'e göre, geciktirilmesi caiz değildir. Böyle yapanın şahitliği kabul olunmaz.

3- Hanefilerden Ebu Bekir el-Cessas'a göre, geciktirilmesi caizdir.

4- İmam Malik'e göre, zekatın senesi dolunca verilmesi gere­kir.

5- Senesi dolmadan nisaba erişen mal ve nakdin zekatını vermek caizdir. Ancak İmam Malik'e göre, bir, iki gün kala ver­mekte bir beis yoktur. Daha önce vermek zekat yerine geçmez. Zira senesi dolmadan vermek, vakti girmeden farzı yerine getir­mek olur; nasıl öğle vakti girmeden öğle farzını kılmak caiz değilse, zekat da öyle..[75]

6- Diğer üç mezhebe göre, senesi dolmadan malın zekatını vermek caizdir.


Konu Başlığı: Ynt: Tahakkuk Eden Zekati Vermekte Acele Etmek
Gönderen: Zeynep 8D üzerinde 14 Aralık 2014, 00:44:17
Esselamu Aleykum;
Zekati Imam Malik'e gore ,suresi dolmadan vermek caiz değıldir. Mesela ogle namazi vakti girmeden farzini kilmak gibi...Imam Muhammed 'e gore zekati geciktiren kisinin sahitligi kabul olmaz.