> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Tefsir Eserleri > Ahkam Ayetleri Tefsiri > Önsöz
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Önsöz  (Okunma Sayısı 2135 defa)
14 Nisan 2011, 00:25:08
Ekvan
Varlıklar, alemler, dünyalar. (Evren).
Tecrübeli Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 19.233


« : 14 Nisan 2011, 00:25:08 »



Mukâtil B. Süleyman El-Horasânî

 Çeviren: M. Beşir Eryarsoy/ İsaiah Golfeld

İşaret Yayınları


Önsöz


Bildiğim kadarıyla dünyada tek nüsha olan ve İngilte­re Yazma Eserler Kütübhânesi'nde "or. 06333 no"da ka­yıtlı bulunan bu fıkhî tefsir yazması,[1] David Fıtz tarafın­dan 15.4.1902 tarihinde British Museunı'a kazandırıl­mış,[2] fakat -göründüğü kadarıyla- oryantalistlerin gö­zünden kaçmış, yahut da dikkatlerini çekmemiştir. Bri­tish Museum Arabça Yazmalar Katalogu'nda böyle bir eser gözükmediği gibi, Brockelman da GAL adlı eserinde bunun numarasını yanlış vermiştir.[3] Prof. Dr. Fuad Sez­gin ise GAS adlı eserinde bu kaynaktan yararlanma im­kânını biraz daha kolaylaştırmış bulunmaktadır.[4]

Tefsîru Hamsi Mieti Ayetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Kerîm'den Beşyüz Âyetin Tefsiri] adlı bu eser 103 varak olup her sahifede 17 satır bulunmaktadır. Bu nüshayı, iri harflerle istinsah eden Muhammed b. Harun el-Cuneynî, 4 Cumâde'1-Ulâ 792 hicrî'de yazımını tamamla­mıştır.[5] Başında tefsir kelimesi bulunan başlıkların büyük çoğunluğu kırmızı mürekkeble yazıldığı gibi, bundan son­raki bir ya da iki kelime de kırmızı mürekkeble yazılmış­tır. Aynı şekilde Kur'ân âyetinden önceki qavl kelimesi de kırmızı mürekkeble yazılmıştır. Müstensih lehak (gösteri­len yere ilave) rumuzu ile atlanmış birtakım kelimeleri de sahife kenarlarına kaydetmiştir. Müstensihin hattından farklı bir hat ile bazı konular için matlab başlığıyla göste­rilen birtakım konular için kenarda, cüz'î bazı başlıklar da eklenmiş bulunmaktadır. [6]Yazma nüshada herhangi bir başlık (ve paragraf başı) bulunmamakta, fakat lugavî olmamakla birlikte zaman zaman bazı dairevî rumuzlarla birtakım duraklara işaret edilmektedir. Müstensih, bazan Kur'ân âyetlerini iktibas ederken, bazan da birtakım keli­meleri yazmamak suretiyle hata etmiştir. Eserde bulunan gramer hatalarının sorumluluğu müstensihe ait gibi görü­nüyor. Eserin imlasında fetha, damme ve kesre gibi hareke tercihlerinde belli bir istikrar göstermemektedir. Müsten­sih, elif-i maksureyi [7] bilmezden gelerek bunu memdud elif [8] olarak yazdığı gibi, ortadaki ve sondaki hemzeyi de görmezden gelmiştir. Ben ise bu eserin tahkikini yapar­ken, alışılagelmiş imlanın dışına çıktığı pek çok yerde onun yazdığı şekli muhafaza ettim; bununla birlikte mu­hakkik rolünü aşarak kitabın üslubunu tashih etmeye kalkışmış olmamak için buna sadece işaret etmekle yetin­dim. Kitabın metni çerçevesinde bir harf, bir kelime ya da bir mülahaza eklemek zorunda kaldığım hallerde bunu köşeli parantez arasında kaydettim.[9]

Kitabın adının, yazma nüshanın birinci sahifesinde kaydedilmesinin yamsıra, kitabın isnadının ardından ge­len birinci bab başlığından sonraki ifadeler de kitabın Mukâtil b. Süleyman'dan nakledildiği kanaatini pekiştir­mektedir.[10] Yani bu eser; ilim adamlarının, Öğrencilerinin ya da onlara uyanların, müellifin öğrettiklerinden oldu­ğunu bildiklerine, sandıklarına ya da iddia ettiklerine uy­gun bir tür te'lif olduğu anlamına gelir. Fakat İbnu'n-Ne-dim (v. 386 H.) [11] Tefsîru Hamsi Mieti Âyetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm [Beşyüz Ayetin Tefsiri] adlı eseri Mukâtil b. Süleyman'a ait olarak göstermektedir.[12] Bu durum ise kitabın, miladî X. asnn sona erişinden çok önce te'lif edil­miş olduğunu ve isnadın sonlarında isimleri verilen üç ilim adamının, sadece kitabın râvileri olup onun müellif­leri arasında yer almadıklarını gösterir. Bu bir bakıma böyledir. Diğer bir açıdan bakılacak olursa şunu söyleye­biliriz: İbnu'n-Nedim, bir âlime tâbi olanların teliflerini, bizzat o âlimin te'liflerindenmiş gibi değerlendirmiştir. Böyle bir durum ise İbnu'n-Nedim döneminde alışılagel­miş bir husustur.[13]

Tefsîru Hamsi Mieti Âyetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm'in [Kur'ân-ı Kerîm'den Beşyüz Âyetin Tefsirinin] başında bulunan rivayet zinciri, miladî XI. asrın ilk yarısına [hicrî 391-441 yılma] kadar ulaşmaktadır.

Rivayet zincirindeki zatlara gelince: Kitabın son râvi-si olup ismi belirtilmeyen şahıs -ki tercihen, Kadı Ebû Bekr b. Muhammed b. Akîl b. Zeyd eş-Şehrezûrî-[14] Kadı Ebû 'Abdullah Muhammed b. 'Ali b. Zâdelec'ten [15] rivayet

etmektedir. O da Ebû Muhammed 'Abdu'l-Hâlık b. el-Hasen'den [16] (v. 351 ya da 357-358 H.) rivayette bulunmakta­dır. O da Kadı Ebû Muhammed 'Abdullah [Ubeydullah] b. Sâbit'ten [17] (309 H.), o da babası Sabit b. Ya'kûb'tan (243 H.), o da Ebû Salih el-Huzeyl b. Habîb ed-Dendânî'den ri­vayet etmektedir. ed-Dendânî de et-Tefsiru'l-Kebîri, Mu-kâtil b. Süleyman'dan rivayet etmiştir. Mukâtil, hicrî 150 yılında vefat etmiştir.[18]

Tefsîru Hamsi Mieti Âyetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Kerîm'den Beşyüz Âyetin Tefsiri] kitabının sene­di, Mukâtil'in Tefsiri'nin senedine benzemektedir. Ubey­dullah b. Sabit bu kitabın sözü edilen son muharriri rolü­nü temsil etmektedir. O Mukâtil'den nakledilen birtakım Hadisler ve daha başka hususlarla birlikte, kendi çağdaş­larından bazılarının birtakım lugavî açıklamalarını da eklemiştir. Böylelikle biz onun [Ubeydullah b. Sâbit'in] fıkhı meselelerdeki görüşünün, oi.unki [Mukâtil'inki] gibi olduğunu kabul edebiliriz. Mukâtil'in Tefsiri'nin isnadı, bu konuyla ilgili olarak gayet açıktır. Orada şunları soylemektedir: 'Abdu'l-Hâlık b. Hasen .edi ki: "Ben Ubeydul-lah b. Sâbit'in kitabının arka tffafmda şunları gör­düm..."[19] Böylelikle bizler Mukâtü'n Tefsirine .son şekli­ni veren 'Abdullah b. Sabit'in, Tefsîu Hamsi Mieti Ayetin mine'l-Çur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Keîm'den Beşyüz Âyetin Tefsiri kitabını da te'lif ettiği gömünü tercih edebiliriz. el-Eşbâh ve'n-Nezâir adlı eserini deonun te'lif ettiği ihti­mali kuvvetli görünmektedir.[20] 'AHu'l-Hâlık'm kitabı,[21] 'Ubeydullah'm te'lifî olan ve et-Tefs'ru'l-Kebîr/Mukâtil'in Tefsiri denen eserden başkası değildir. Bu da 'Abdu'1-Hâ-lık'm ders olarak okuttuğu ve rivâjît ettiği kitabtır. Ter­cih edilen görüş şu ki: Senedte zkredilen 'Abdu'1-Hâ-lık'tan sonrakiler sadece Tefsîru Htmsi Mieti Âyetin mi­ne'l-Çur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Kerîn'den Beşyüz Âyetin Tefsiri] adlı eserin râvilerinden ibarıttirler.[22]

Kuşku yok ki, bu kitab [Tefsîru Hamsi Mieti Âyetin mine'l-Çur'âni'l-Kerîm] belli bir mezhebin fikhî telifidir. Bu kadılık yapmış birisinin te'lif ettiği ve yine kadılar ta­rafından rivayet edilmiş bir fıkıh kitabıdır. Bunların bazı­ları hakkında elimizde bilgi bulunmamaktadır. Bu kita­bın senedinde adı geçen ilim adamlarının dinî ve siyasî bakımdan neye müntesib olduklarına dair sorulacak su­ale Mukâtil'in tefsirinin senedleri henüz açıklıkla cevab verememektedir. Görüldüğü kadarıyla gerçek kaynaklan örtmeyi hedefleyen tedlis yöntemini ve el-Eşbâh ve'n-Ne­zâir adlı eserinde de izlediği yolu, Tefsîru Hamsi Mieti Âyetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm\n [Kur'ân-ı Kerim'den Beş-yüz Âyetin Tefsirinin] rivayetinde de izlemiştir. Hatta Sa­lebinin, el-Keşf ve'l-Beyân adlı eserinde sözü edilen bütün senedlerde bu böyledir.[23] Mukâtil'den nakledilen bu üç eserin ve eserde gözetilen fılıhî sistemin, Mukâtil Tb. Sü­leyman'ın öğretilerini takib eden kesimleri açığa çıkarta­cak şekilde incelemelerinin yapılacağını ümit ederiz.

Tefsîru Hamsi Mieti Âyetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Kerimden Beşyüz /yetin Tefsiri] adlı eser, Mu-kâtil'in Tefsirinin bir özetidir Nitekim dipnotlarda işaret olunan Topkapı III. Ahmed Hütübhânesi'nde bulunan [24] no'da kayıtlı 1 ve 2. ciltleriyleyapılacak bir mukayese bu­nu ortaya çıkaracaktır. Mukstü'in elinizdeki bu eseriyle, et-Tefsiru'l-Kebîr'i arasındaki ilişki, özel yazma üsîubla-nnda bile açıkça görülmektedir. Fakat et-Tefsiru'l-Kebîr, bazı âyetlerin tefsirinin bulunmadığı eski bir nüshadan istinsah edilmiştir. Nitekim nüstensih de bunu ifade et­miş bulunmaktadır.24 Bundan dolayı görüldüğü kadarıyla Tefsîru Hamsi Mieti Ayetiz mine'l-Qur'âni'l-K.erîm [Kur'ân-ı Kerîm'den Beşyüz Âyetin Tefsiri] adlı eser bazı hallerde bazı karışıklıkları bulunan Mukâtil'in Tefsiri'nin nüshasını tamamlayabilmektedir. Müellifin, bu eserinde çoğunlukla et-Tefsiru'l-Kebîr'i özetlemiş olmasına rağmen bu böyledir. Eserimizin senedinde yer alan isimler listesi, açıkça şunu ortaya koymaktadır ki: Birçok sened, miladî 10. asırda [hicri 288-390'da] te'lif edilmiş eserlerin sened-leri ile ilgili derinlemesine açıklamalarda bulunan büyük Hadis tenkidçilerinin öngördükleri şartlarla uyum arzet-memektedir. Bu da bizim Tefsîru Hamsi Mieti Ayetin mi-ne'l-Qur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Kerimden Beşyüz Ayetin Tefsiri] adlı eserin, miladî 900 [hicrî 288-89] dolaylarında te'lif edilmiş olduğu kanaatimizi desteklemektedir. Aksi takdirde bu eserin senedleri, Hadis tenkidi nazariyesinin gereklerine daha uygun bir konumda olurdu. Buna ek olarak biz, Tefsîru Hamsi Mieti Ayetin mine'l-Qur'âni'l-Kerîm [Kur'ân-ı Kerîm'den Beşyüz Ayetin Tefsiri] adlı eserde ashâb ve tabiînin görüşleriyle, Peygamber'in Ha­dislerini birbirinden ayırdedebilmekteyiz. Nitekim ilgili notlarda buna işaret etmiş bulunuyoruz. Bu ise, eserin ol­dukça eski olduğuna dâir kanaatimi desteklemektedir. Şayet böyle olmasaydı, eserdeki Hadislerin çoğunluğu­nun Peygambere ait olması gerekirdi.[25]

Ben burada bu eseri tahkik etme fırsatını sunduğu için Bar-Ilan Üniversitesi'ne teşekkürlerimi sunmak isterim.[26]


[1] İngiltere Kütübhâne Müdürlüğü bu yazma eseri 27.4.1978 ta­rihli OMPB/GEM/IJ referanslı yazısı ile yayımlamama İzin verme lütfunda bulunmuştur.

[2] Bu kayıt birinci sahifeden önceki sahife üzerinde kaydedilmiş­tir. Bu yazma eser aşağıdaki şekilde kayıt altına alınmış bu­lunmaktadır: A.G. Ellis and E. Edwards. A. Destcriptive List of the Arabic Manuscripts Acquired by the Trustes of th...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
« Son Düzenleme: 14 Nisan 2011, 00:27:32 Gönderen: Eslemnur »
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Önsöz
« Posted on: 29 Mart 2024, 08:40:57 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Önsöz rüya tabiri,Önsöz mekke canlı, Önsöz kabe canlı yayın, Önsöz Üç boyutlu kuran oku Önsöz kuran ı kerim, Önsöz peygamber kıssaları,Önsöz ilitam ders soruları, Önsözönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes