Lokman sûresinde şöyle buyurulmaktadır

Ey oğulcuğum! Allah'a şirk koşma! Doğrusu şirk büyük bir zulümdür. (Lokmân/13)

Ey oğulcuğum! Salâtı ikame et (yani, namazı eksiksiz kıl}, ma'rûfu {yani, tevhidi} emret, münkerden {yani, şirkten} nehyet ve sana isabet edene {ya­ni, ma'rûfu emr, münkerden nehy ederken karşıla­şacağın eziyet ve sıkıntılara} sabret. Doğrusu şu {yani, ma'rûfu emr, münkerden nehy ederken kar­şılaşacağın eziyet ve sıkıntılara sabretmek} azmo-lunacak işlerdendir {yani, Yüce Allah'ın emrettiği işlerin hakkı çerçevesindedir}. İnsanlara böbürlen­me (yani, büyüklenerek fakir kimselerden yüz çevirme}, yeryüzünde çalımla {yani, kibirlenerek ve büyüklük taslayarak azametle} yürüme. Kuşkusuz Allah böbürlenen ve şımaran {yani, Allah'ın nimetlerine şükretmeyen} kimseleri sevmez. (Lok-tı'ımân/17-18)

Yüce Allah İsrâ sûresinde de şöyle buyurmaktadır:

Yeryüzünde çalımla {yani, böbürlenerek azametle} yü­rüme! Doğrusu sen ne yeri yırtabilirsin, ne de boyca dağ­lara erişebilirsin. (Isrâ/37) Lokman da oğluna şöyle demişti:

Yürüyüşünde mutedil ol {yani, böbürlenme ve gerekmeyen yere bakma}, sesini alçalt (yani, başkalarmın bulunduğu yerde sesini alçalt}! Kuşkusuz seslerin en çirkini eşeklerin sesidir. (Lokmân/19)

Mâide sûresinde de Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

Birr {yani, itaat) ve takva {yani, ma'siyeti terketmek} üzere yardımlasın. İsm {yani, ma'siyet} ve düşmanlık {yani, zulüm} üzere yardımlaşmayın ve Allah'a ittika edin! Kuşkusuz Allah'ın ikabı şid­detlidir. (Mâide/2)

Mukâtil dedi ki: Münkeri reddet; gücün yeterse fiilen, yoksa söz ile. Buna da gücün yetmezse, kalbin ile reddet.

Bu ise îmânın en zayıf halidir. 

Dedi: 'Abdullah b. Mes'ûd'a sordular:

—  Ma'rûfu emredip münkerden nehyetmeyen helak olur mu?             

 İbn Mes'ûd şöyle cevab verdi:                     

— Hayır, aksine ma'rûfu ma'rûf, münkeri münker ola­rak bilmeyen {yani, münkeri münker olarak bilip onu kalbiyle inkâr etmeyen) kimse helak olur.

O takdirde indimde {yani, benim yanımda} Özre er­miş olursun.[296] (Kehf/76) Bir isteyen istedi... (Me'âric/1) buyruğu, en-Nadr b. elHâris hakkında nazil olmuştur.

 Şer îyani, fakirlik} dokundumu sızlanıp feryâd u figan eder, hayır {yani, zenginlik} dokundumu cimrilik eder - (Me'âric/20-21) âyetleriyle, Ama insan, Rabbi kendisini i sınayıp da... (Fecr/15) buyruğundan itibaren sûrenin so-f nuna kadarki bölüm Umeyye b. Halef hakkında inmiştir.

Çünkü insan muhakkak azar; kendisini müstağni gör­mekle (Alak/6-7) âyetlerinden başlayıp sûrenin sonuna

kadarki bölüm Ebû Cehl hakkında nazil olmuştur. [297]

 

Rahman, Rahîm Allah'ın Adıyla 

[296] Buradan başlayıp az aşağıdaki başlığa kadar devam eden kıs­mın, bundan sonra gelecek olan başlığın bünyesinde olması da­ha uygundur. (Çeviren)

[297] Mukatil B. Süleyman, Ahkam Ayetleri Tefsiri, İşaret yayınları: 317-319.