|
Konu Başlığı: Şufa Gönderen: Safiye Gül üzerinde 22 Mart 2011, 13:28:24 7. Şufa
191. Câbir b. Abdullah (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir: "Resulullah (s.a.v), şufayı, taksim edilmeyen her şeyde (geçerli) kıldı. Hudutlar belirlendiği ve yollar ayrıldığı zaman şufa yoktur.[102] (Birinci rivayet) Bu hadis(in bu şekildeki metnin)i; Buhârî, Müslim, Ebu Dâvud ile Tirmi-zî rivayet etmiştir. Yine Müslim, bu hadisi, şu şekilde rivayet etmiştir: Resulullah (s.a.v), taksim edilmemiş bulunan her ortaklıkta ev olsun, bahçe olsun şufa (hakkı) olduğunu bildirdi. [103] Ortağına haber vermeden (di ortağın) satış yapması, kendisine helal olmaz. (Ortağı) isterse alır, isterse frk eder. Eğer satar da ortağına haber vermezse, ortağı o mala en layık kimsedir. [104] Yine Müslim'in konu ile ilgili diğer bir rivayeti şu şekildedir: Şufa (hakkı); arazi, eve yada bahçeye ait her ortaklıkta vardır. (Ortağın), ortağına arz edip o da, ya alıp yada terk ermedikçe satışı geçerli değildir. Bunu yapmazsa, kendisine haber verinceye kadar ortağı o mala en layık kimsedir.[105] Ebu Dâvud, birinci rivayeti nakletmiştir. [106] Tirmizî'nin konu ile ilgili bir rivayeti ise şu şekildedir: Kimin bir bahçede ortağı bulunursa, o bahçedeki hissesini, ortağına teklif etmeden (başkasına) satamaz. [107] Yine Ebu Dâvud ile Tirmizî'nin konu ile ilgili bir diğer rivayeti şu şekildedir: Komşu, komşunu şuf asına daha hak sahibidir. Yollan bir olduğu zaman komşu gaipse beklenir. [108] Tirmizfnin başka bir rivayetinde şu ifade yer almaktadır: (Satılan) evin komşusu, (şuf'a hakkı olarak) o ev(i almaya diöerlerinden) daha hak sahibidir. [109] Nesâî'de, bu hadisi, Müslim'in rivayetlerine uygun bir şekilde nakletmiş-tir. Yine Nesâî'nin konu ile ilgili bir rivayeti şu şekildedir: Hanginizin (ortaklaşa) arazisi veya hurmalığı varsa, onu, ortağına teklif etmeden (başkasına) satamaz. [110] Yine Nesâî'nin konu ile ilgili diğer bir rivayeti şu şekildedir: Resulullah (s.a.v), şuf a (hakkı) ve komşuluk (hakkı) olduğunu bildirdi. [111] [102] Buhârî, Şufa 1, Büyü' 96; Müslim, Müsâkât 133, 134, 135 (1608); Ebu Dâvud, İcâre 73 (3513, 3514); Tirmizî, Ahkâm 32 (1369), 33 (1370); Nesâî, BüyÛ' 80, 107, 108, 109; İbn Mâce, Şufa 3 (2499); Ahmed b. Hanbel, 3/372, 399 [103] şufa" ke|jmesj; çift yapmak, ilave etmek anlamına gelmektedir.Terim olarak ise; satılmış olan bir akarı belli şartlar dahilinde müşteri veya bayiin rızasına bakılmaksızın satış fiyatı üzerinden üçüncü bir şahsın cebren temellük etmesine denir. Üçüncü şahsın şufa hakkına sahip olabilmek İçin sarılmış bulunan akarı cebren temellük etmesi içi bazı sebepler vardır. Bu sebepler olmadığı zaman, şufa hakkı da söz konusu değildir. Şuf anın sebeplerini sayarken kuvvetli sebepten zayıf sebebe doğru bir sıra izlenecektir: 1. Satılmış olan akarın kendisinde ortak olmak. 2. Satılmış olan akarın haklarında ortak olmak. 3. Bitişik komşuluk. Şufa hakkının kullanılması için, sebeplerin yanı sıra bazı şartlar daha aranır. Bu şartlardan birisinin eksikliği, şufa hakkının kullanılmasına engel teşkil eder. Söz konusu şartla şunlardır: 1. Satılan akarın mülk olması, 2. Satılanın akar olması, 3. Üçüncü şahsa şufa hakkını tanıyan kimsenin kendi mülkünün de akar olması, 4. Satılan akarın, başkasına mali bir bedel karşılığında intikal etmesi, 5. Üçüncü şahsın, şufa hakkını tanıyan kimse üzerindeki mülkiyet hakkının satılan akarın satış anından onun cebren temellük edilmesi anma kadar devam etmesi, 6. Satılan akarın, eski sahibinin mülkiyetinden hiçbir hakkı tanımayacak şekilde çıkmış olması, 7. Satılmış olan akar, şufa hakkına sahip olan kimseye ait olmaması, 8. Üçüncü şahsın, satılan akarın başkasına intikaline razı olmaması, Bu konuda daha geniş bilgi için b.k.z: Doç. Dr. Orhan Çeker, Fıkıh Dersleri 1, Seha Neşr. İstanbul 1994, s. 191-211 (ç) [104] Müslim, Müsâkât 134 (1608) [105] Müslim, Müsâkât 135 (1608) [106] Ebu Dâvud, İcâre 73 (3514) [107] Tirmi2î, Büyü' 71 (1312) [108] Ebu Dâvud, Icâre 73 {3518}; Tirmizî, Ahkâm 32 (1369) [109] Tirmizî, Ahkâm 33 (1370) [110] Nesâî, Büyü'107 [111] Nesâî, Büyü' 109 |