Satışta ve pazarlıkta şart koşma

14. Satışta Ve Pazarlıkta Şart Koşma

199. Câbir b. Abdullah (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir:

"Ben, bir yolculukta, Peygamber (s.a.v) ile birlikte, ağır hareket eden bir deve üzerinde (yolculuk ediyor) idim. Bu deve ancak topluluğu (ordunu)n sonunda idi. Derken yanıma Peygamber (s.a.v) uğrayıp:

Bu (arkada kalan) kimdir?' diye sordu. Ben:

Câbir b. Abdullah' dedim. Peygamber (s.a.v):

Neyin var (ki, geride kaldın)?' buyurdu. Ben:

Ağır hareket eden bir deve üzerindeyim' diye cevap verdim. Peygamber (s.a.v):

Yanında deve sürecek bir çubuk var mı?' diye sordu. Ben:

Evet, (var)' dedim. Peygamber (s.a.v): (Öyleyse) onu bana ver?' buyurdu.

Bunun üzerine çubuğu ona verdim. O da, çubukla deveye vurup azarladı. Derken deve, (Peygamberin ona vurduğu) bu yerden itibaren ordunun önde gidenlerinden oldu. Peygamber (s.a.v):

Bu deveyi bana sat' buyurdu. Ben:

Ey Allah'ın resulü! Bilakis bu deve, (bedelsiz olarak) senindir' dedim. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v):

Hayır, Bu deveyi bana sat. Ben bu deveyi, senden dört dinar karşılığında satın aldım. Medine'ye kadar onun sırtı (binme hakkı) senindir' buyurdu.

Medine'ye yaklaştığımız zaman, ben hızlı gitmeye başladım. Peygamber (s.a.v):

(Bu kadar aceleyle) nereye (gitmek) istiyorsun?' buyurdu. Ben:

Kocası ölmüş bir kadınla evlendim. (Onun yanına gidiyorum)' dedim. Peygamber (s.a.v):

Onun seninle, senin de kendisiyle oynaşacağın bakire bir kızla evlenseydin ya!' buyurdu. Ben:

Babam (Abdullah) vefat etti. (Geriye) bazı kız çocukları bıraktı. Bu sebeple de ben, (evlilik konusunda) tecrübe kazanmış ve kendinden toyluk gitmiş bir kadınla evlenmek istedim' dedim. Peygamber (s.a.v):

(Öyleyse) bu evlilik, (sana hayrlı olsun!)' buyurdu. Medine'ye geldiğimizde, Peygamber (s.a.v):

Ey Bilal! Câbir'e devesinin bedelini öde. Bedelini biraz da artır' buyurdu.

Bunun üzerine Bilal, Câbir'e dört dinar verdi. (Devenin) bedelini, bir kırat ta artırdı. Câbir:

Resulullah (s.a.v)'in bu ziyadesi artık benden ayrılmasın' dedi.

(Hadisin ravisi Ata' der ki:) Artık bu kırat, Câbir b. Abdullah'ın kılıcının kınından ayrılmaz oldu. [178]

Hadisin lafzı, Buhârî'ye aittir. [179]

Yine Buhârî ile Müslim'in konu ilgili bir rivayeti şu şekildedir;

Resulullah (s.a.v) ile birlikte (bir) gazvede bulundum. Peygamber (s.a.v), (arkamdan) bana ulaştı. Ben, bize ait olan bir su taşıma devesi üzerinde idim... Deve yorulmuştu. Resulullah (s.a.v) arka tarafa geçti. Deveyi azarlayıp dua etti. (Bundan sonra} devem, (diğer) develerin önüne (doğru geçmeye) başladı. (Sonra da) onların önünde yürüyordu.

Peygamber (s.a.v), bana:

Deveni nasıl görüyorsun?' buyurdu. Ben:

(Devem) hayrla beraberdir. Ona, senin bereketin dokundu' dedim. Peygamber (s.a.v):

Bu deveyi bana satar mısın?' buyurdu.

Ben, (Resulullah'tan) utandım. Bizim, ondan başka su taşıma devemiz yoktu.

Ben:,

Evet' dedim.

Bunun üzerine o deveyi, Resulullah (s.a.v)'e, Medine'ye varıncaya kadar ırt kemikleri {=binme hakkı) bana ait olmak (şartıyla) sattım. [180]

Ben:

Ey Allah'ın resulü! Ben yeni evliyim' deyip ondan, (önden gitmek lususunda) izin istedim. O da, bana izin verdi.

Bunun üzerine ben, Medine'ye ulaşma yolunda insanların önüne geçtim, ionunda Medine'ye geldim. Beni, dayım karşıladı. Bana, devemi sordu. Dna, deve hakkında yaptığım işi anlattım. O da, (başka devemiz olmadığı çin) devenin satışı hususunda beni azarladı.

Resulullah (s.a.v)'den izin istediğim sırada bana:

Kızla mı, yoksa dul ile mi evlendin?' diye sormuştu. Ben de:

Dul kadın ile evlendim' dedim. Resulullah (s.a.v):

Senin onunla oynaşacağın ve onun da seninle oynaşacağı bir kız le evlenseydin ya! [181] buyurdu. Ben:

Ey Allah'ın resulü! Babam vefat etti yada şehit edildi. Benim kü-:ük kız kardeşlerim var, Onlan terbiye edemeyecek ve onların işlerini göremeyecek durumda onlara akran (bir kızla) evlenmemi hoş görmedim Bu sebeple onlann işlerini görmesi ve onlar, terbiye edip yetiştirmesi için dul bir kadınla evlendim1 dedim.

Resulullah (s.a.v) Medine'ye geldiği zaman, ben, deveyi onun yanına götürdüm. O da, bana, hem devenin bedelini verdi ve hem de deveyi bana geri verdi.[182]

Yine konu ile ilgili başka bir rivayet ise şu şekildedir:

Câbir, kendisine ait olan bir deve üzerinde yolculuk ediyordu. Devesi yorulmuştu Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), (Câbir'in yanma) uğradı. Câbir'e dua etti. Bunun üzerine (o yorgun deve,) bir benzenmn daha yürümediği hızh bir yürüyüşle yürüdü. Daha sonra Peygamber (s.a.v).

Bu deveyi bana bir ukiyy [183] karşılığında saf buyurdu. Ben:

Hayır, (satmam)' dedim. Sonra Peygamber (s.a.v) (ikinci defa):

Bu deveyi bana bir ukiyye karşılığında sat' buyurdu.

Bunun üzerine deveyi, ona sattım. Fakat beni, ailemin yarana vanneaya kadar (sırtında) taş,ması/yük yükleme (şartmı) [184] istisna ettim.

Medine'ye geldiğimizde, deveyi, Peygamber (s.a.v)'e getirdim. Peygamber (sav) (Bilal'in araal.ğıyla) bana devemin bedelini verdi. Sonra ben dönüp gidenken, Peygamber (s.a.v) arkamdan haberci göndenp bera çağırttı. (Yanına geldiğimde, bana:)

Buhârî'nin bir rivayetinde Câbir der ki:

Resulullah (s.a.v), beni, Medine'ye kadar devenin sırt kemikleri (binme hakkı bana ait olmak şartıyla devenin üzerinde) taşıttı.[185] Yine Buhârî'nin başka bir rivayetinde Câbir der ki:

Bu deveyi, Resulullah (s.a.v)'e, Medine'ye varıncaya kadar sırt kemikleri binme hakkı) bana ait olmak (şartıyla) sattım. [186]

Yine Buhârî'nin diğer bir rivayetinde Câbir der ki:

Medine'ye kadar devenin sırtı (binme hakkı) senindir. [187] Yine Buhârî'nin konu ile ilgili başka bir rivayetinde Câbir der ki: Câbir, Medine'ye kadar devenin sırtını (binme hakkını) şart koştu. [188] Buhârî der ki:

Şart kılma (hükmü), bana göre, (rivayetler içerisinde) daha çoktur ve çıkış kaynağı bakımından) daha sahihtir." [189] Yine Buhârî'nin konu İle ilgili diğer bir rivayetinde şu ifade yer almaktadır:

Câbir, bu deveyi, Peygamber (s.a.v)'e, bir ukiyye karşılığında sattı.[190]

Yine Buhârî'nin konu ile ilgili başka bir rivayetinde Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:

Bu deveyi (senden) dört dinara (satın) aldım[191]Buhârî der ki:

Bu dört dinar, bir dinann onda biri karşılığı olması hesabı üzere, bir ukiyye olur. [192]

Yine Buhârî'nin konu ile ilgili diğer bir rivayetinde, Bir ukiyye altın" ifadesi yer almaktadır. [193]

Yine Buhârî'nin konu ile ilgili başka bir rivayetinde, yuz dirhem" ifadesi yer almaktadır. [194]

Yine Buhârî'nin konu ile ilgili başka bir rivayetinde Câbir der ki:

"Zannederim ki, Peygamber (s.a.v), bu deveyi, Tebuk yolunda satın aldı.

Câbir der ki: (Peygamber, bu deveyi,) dört ukiyye karşılığında (satın aldı). [195]

Yine Buhârî'nin konu ile ilgili diğer bir rivayetinde şu ifade yer almaktadır:

"Peygamber (s.a.v), bu deveyi, yirmi dinara satın aldı. [196]

Buhârî der ki: "Şa'bî'nin: 'Bir ukiyye' sözü, [197] (rivayetler içinde) daha çoktur. [198]

Yine Buhârî ile Müslim'in, birinci rivayete benzer bir rivayeti daha olup bu rivayet içerisinde şu ifade de yer almaktadır:

Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), (hayvanından) inip bastonuyla vemi çekti. Sonra da (bana):

(Devene) bin! dedi.

Ben de bindim. Yemin olsun ki, devem, Resuluilah (s.a.v)'in devesini geçmesin diye onu durdurmaya çalıştığımı bilirim. Resulullah (s.a.v):

Evlendin mi?' diye sordu. Ben de:

Evet' diye cevap verdim. Resulullah (s.a.v}:

Bakire ile mi, yoksa dul ile mi evlendin?' diye sordu. Ben de:

Dul ile evlendim' dedim. Resulullah (s.a.v):

Bakire ile evlenseydin ya! Sen onunla, o da seninle oynaşırdı1 buyurdu. Ben:

Benim (küçük) kız kardeşlerim var. [199] Bu sebeple onları toplayıp başlarını tarayacak, kendilerine bakacak bir kadınla evlenmek istedim [200] dedim. Resulullah (s.a.v):

Dikkat et! İşte (evine) geliyorsunuz! Evine vardığın zaman cima' etmeye bak, cima' etmeye!' buyurdu. Sonra da:

Deveni satıyor musun?' diye sordu. Ben de:

Evet' dedim.

Onu, benden, bir ukiyye karşılığında satın aldı. Daha sonra Resulullah (s.a.v), (Medine'ye) geldi. Ben, ertesi gün geldim. Az sonra mescide geldim. Onu, mescidin kapısında buldum. (Bana:)

Şimdi mi geldin?' diye sordu. Ben de:

Evet' dedim. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):

Öyleyse deveni bırakıp (mescide) gir ve iki rekat namaz kıl!1 buyurdu.

Hemen içeri girerek namaz kıldım. [201] Sonra döndüm. Resulullah (s.a.v), Bilal'e, benim için bir ukiyye tartmasını emretti, Bilal'de dolu dolu tarttı. [202] Ben oradan çekildim. Uzaklaştığım zaman, (yanındakilere):

Bana Câbir'i çağırın' buyurdu. Bunun üzerine beni çağırdılar. (İçimden:)

Şimdi deveyi bana geri verecek' dedim. Çünkü bu hayvan kadar kendisinden hoşlanmadığım hiçbir şey yoktu. (Yanma vardığımda, bana:)

Al deveni! Parası da senin olsun' buyurdu. [203]

Yine Buhârî ile Müslim'in konu ile ilgili bir rivayeti şu şekildedir:

Biz, bir gazvede, Resulullah (s.a.v) ile birlikte idik. (Gazveden) döndüğümüz zaman, ben, yavaş giden deveme binerek (Medine'ye varma hususunda herkesten önce) acele davrandım. Derken arkamdan bana bir süvari yetişip ...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın