Sayfayı Yazdır - Safayla Merve arasındaki sayın vacip olması

15. Safa İle Merve Arasındaki Sayin Vacip Olması

154. Urve ibnu'z-Zübeyr (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir: "Aişc'yc (bir soru) sorup:

Yüce Allah'ın, "Şüphesiz ki, Safa ile Merve (tepeleri), Allah'ın (emrine itaati belirlemek için koyduğu) işaretlerindendir. Şimdi kim Beyt(ullah)'ı hacceder yada umre yaparsa, onların arasında say yapmasında bir sakınca yoktur [523] ayeti hakkındaki görüşün nedir? Vallahi, (benim bu ayetten anladığım;) Safa ile Merve arasını sa'y etmeyi terk etmesi, hiçbir kimseye günah getirmez şeklindedir' dedim. Aişe:

Ey yeğenim! Söylediğin güzel olmadı. Eğer buradaki maksat; senin yorumladığın gibi olsaydı, "Bu ikisinin arasını sa'y etmemenizde bîr günah yoktur" şeklinde olması gerekirdi. Fakat bu ayet, Ensar hakkında inmiştir. Ensar, Müslüman olmazdan önce Müşellel (tepesindeki), taptıkları tağut Menat (putu) için ihrama girerlerdi. Onlara göre ihrama giren kişi, 'Safa ile Merve arasını sa'y ederse, günaha girer' diye sıkıntıya düşerlerdi. Ancak Müslüman olduklarında, bunun hükmünü Resulullah (s.a.v)'e:

Ey Allah'ın resulü! Biz, Safa ile Merve arasını sa'y etenizden dolayı günaha girilir diye sıkıntıya düşerdik' şeklinde (soru) sordular. Bunun üzerine yüce Allah:

"Şüphesiz ki, Safa ile Merve (tepeleri), Allah'ın (emrine itaati belirlemek için koyduğu) işaretlerindendir.[524] ayetini indirdi' demiştir.

Yine Aişe: 'Resulullah (s.a.v), bu iki tepenin arasında sa'y yapmıştır Bu nedenle de hiçbir kimsenin, bu tepenin arasında sa'y yapmayı terk etmesi uygun değildir' demiştir.

Zührî'de: Ebu Bekr ibn Abdurrahman'a şöyle haber verdim: Ben bu bilgiyi işitmiş değilim. Fakat ben, [525] Ensar ile Arapların diğer bir kavminden oluşan her iki fırka hakkında, yani hem cahiliyet döneminde Safa ile Merve arasında tavaf etmeyi günah sayanlar fırkası ile hem de cahiliyet döneminde Allah'ın Beytini tavaf edegeldikleri halde sonradan İslam döneminde Allah'ın Beyti tavaf etmeyi emredip de [526] Safa ile Merve'yi zikretmediği için Safa ile Merve arasını tavaf etmeyi günah sayanlar fırkası hakkında indiğini işittim.

Nihayet Allah, Beyt'i tavaf etmeyi zikretmesinin [527] ardından, bu safa ile Merve arasındaki sa'yi de [528] zikretti.[529]

Bir rivayette ise şu ifade yer almaktadır:

Müslüman olmazdan önce Ensar ile Gassân, (hac sırasında) Menat (putu) [530] için telbiye getirirler, Safa ile Merve arasında sa'y yapmaktan çekinirlerdi. Bu, onların, babalanndan kalma bir adet idi. Menat (putu) için ihrama giren, Safa ile Merve arasında sa'y yapmazdı. İslam'ı kabul ettikleri zaman, bunu(n hükmünü), Resulullah (s.a.v)'e sormuşlardı. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):

Şüphesiz ki, Safa ile Merve (tepeleri), Allah'ın (emrine itaati belirlemek için koyduğu) işareti erindendir. Şimdi kim Beyt(ullah)'ı hacceder yada umre yaparsa, onların arasında sa'y yapmasında bir sakınca yoktur. Kim kendiliğinden bir hayr işlerse, bilmeli ki, Allah, Şâkir (şükrü kabul eden), Alîm (her şeyi bilen) dir [531] ayeti inmiştir. [532]

Bu hadisfin bu şekildeki metinlerin)i, Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir.

Yine Buhârî ile Müslim'in bu hadis ile ilgili başka rivayetleri daha var. Bu rivayetler, "Hac Bölümü"nde geçmektedir.

Tirmizî ile Nesâî ise, bu hadisi, ilk baştaki rivayet benzer şekilde rivayet etmişlerdir.

Ebu Dâvud'da, bu hadisin bir bir benzerini rivayet etmiştir. Bu rivayetin içerisinde şu ifade yer almaktadır:

"Menat (putu), Kildeydin karşısında idi. (Ensar'dan bazı kimseler, Menat putuna saygılarından dolayı cahiliyye döneminde) Safa ile Merve arasında sa'y etmekten çekinirlerdi. [533]

Bu rivayeti, Buhârî ile Müslim'de rivayet etmiştir.

[523] Bakara: 2/153

[524] Bakara: 2/158

[525] Bakara: 2/158. ayetinin

[526] Hac: 22/29

[527] Hac: 22/29

[528] Bakara: 2/158

[529] Buhârî, Hac 79, Ebvabu'1-Umre 10, Tefsiru Sure-i Bakara 21; Müslim, Hac 260-261 (1277); Ebu Dâvud, Menasik 55 (1901); Tirmİzî, Tefsiru Sure-İ Bakara 12 (2965); Nesâî, Menâsik 168; İbn Mâce, Menasik 43 (2986); Ahmed b. Hanbel, 6/144, 162, 163, 227

[530] Menât: Mekke ile Medine arasında bulunan ve suyu boi olan "Kudeyd" ismindeki yerin karşısına ve Kızıldeniz'in yakınına Amr b. Luhâyy tarafından dikilmiş bir puttur. Müşellel: Kudeyd yakınında bulunan bi tepedir.

Cahiliyye devrinde, Gassân ve Ezd gibi bazı kabileler, hac için İhrama girerlerken bu puta telbiye getirirken, bazıları da telbiye getirmezdi. İslamiyet geldikten sonra Menat da dahil bütün putlar kırıldığı için Ensar, putlara ait bütün hatıraların silinip gitmesi lazım geldiğini düşünerek İslamiyet'ten sonra Safa İle Merve arasında sa'y etmenin kaldırılacağını zanne diyorlardı. Bu düşüncelerle, Hz. Peygamber (s.a.vj'den Safa ile Merve arasında sa'y etmenin hükmü sorulunca, y\xce Allah, Bakara: 2/158. ayeti indirmiştir. Bu İki tepe arasında koşmak, aslında Hz. İbrahim'in hanımı Hacer ile ilgili bir hatıradır. Hz. İsmail'in annesi Hacer, su bulmak için çocuğunu Harem'in bulunduğu yere koyup iki tepe arasında koşmaya başladı. Bu sırada Allah'ın yardımı yetişmiş ve Zemzem kuyusunun yerinden su fışkırmıştı. İşte onun hatırası için bu iki tepe arasında koşmak, haccm ibadetleri arasına konulmuştur.

Bu koşma, Allah'ın yardımının insanlara yetişeceğinin bir simgesidir. Safa ile Merve arasında koşmak, Maliki ve Şafiî mezheplerine göre farz iken, Hanefilere göre vaciptir, (ç)

[531] Bakara: 2/158

[532] Müslim, Hac 263 (1277)

[533] Ebu Dâvud, Menâsik 55 (1901)

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => 7 Hadis İmamının İttifak Ettikleri Hadisler => Konuyu başlatan: Safiye Gül üzerinde 23 Mart 2011, 16:43:00