Gece namazının ikişer ikişer kılınması

57. Gece Namazının İkişer İkişer Kılınması

102. Abdullah ibn Ömer (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir: "Bir kişi ayağa kalkıp:

Ey Allah'ın resulü! Gece namazı nasıl kılınır?' diye sordu. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):

(Gece namazı,) ikişer ikişer (kılınır). Sabah (vaktinin gireceğimden korkarsan, bir rekat kıl' buyurdu. [992]

Bu hadis(in bu şekildeki metinin)i; Buhârî, Müslim, Ebu Dâvud ile Nesâî rivayet etmiştir.

Tirmizî, bu rivayete Namazının sonunu bir rekat yap" şeklinde bir ilave yapmış, fakat Hz. Peygamber (s.a.v)'e soru soran kimsenin sorusuna yer vermemiştir. [993]

Yine Ebu Davud'un ve Nesâî'nin başka bir rivayetinde şu husus yer almaktadır:

Bedevilerden biri, Peygamber (s.a.v)'e; gece namazının (nasıl kılındığını} sordu. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), iki parmağıyla şöyle işaret ederek:

(Gece namazı,) ikişer ikişer (kılınır). [994] Vitir, gecenin sonunda ise bir rekat (olarak kılınır) [995] buyurdu.[996]

Tirmizî'nin, Ebu Davud'un ve Nesâî'nin bir rivayetinde ise, Resulullah (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:

Gece ve gündüz [997] (kılınan nafile) namazı, ikişer ikişer (kılınır). [998]

Tirmizî der ki: "Abdullah ibn Ömer'den gelen bu hadis hakkında görüş ayrılığı olmuştur. Bazıları, bu hadisin merfu olduğunu söylemiştir. Bazıları da mevkuf olduğunu belirtmiştir. Bu konuda gündüz" kelimesi olmaksızın Resulullah (s.a.v) şöyle buyurmaktadır: "Gece namazı, ikişer ikişer (kılınır)" şeklinde Abdullah ibn Ömer'den rivayet edilen hadis sahihtir. [999]

Nesâî der ki: Bu hadis, yani içerisinde gündüz" kelimesi geçen hadis yanlıştır.[1000]

[992] Buhârî, Salât 84, Teheccüd 10, Vitr 1-2; Müslim, Salâtu'l-Musâfirîn 145-148 (749); Ebu Dâvud, Tatavvu' 24 (1326), Vitr 3 (1421); Tirmizî, Safât 206 (437); Nesâî, Kıyâmu'1-Leyl 26, 30, 34, 35; İbn Mâce, İkâme 171 (1318, 1319, 1320); Ahmed b. Hanbel, 2/49, 66, 71, 77, 79

[993] Tirmizî, Salât 206 (437)

[994] Gece namazları ikişer rekattır. Yani her iki rekatta bîr selam verilir. İmam Şafiî, İmam Mâlik, İmam Ahmed ile Hanefilerden Ebu Yusuf ile İmam Muhammed, bu görüştedir. \,&\ imam A'zam Ebu Hanîfe'ye göre ise gece namazları dört rekattır. Delili ise; Aişe'den, "Peygamber (s.a.v) yatsı namazını cemaatle kılıp evin dönerdi. Sonra da dört rekat namaz kılıp yatağına utanırdı" (Ebu Dâvud, Tatavvu' 26 (1346)) şeklinde rivayet edilen hadistir.

Yine İmam Ahmed'in, "Müsned", 4/4'inde, Abdullah ibnu'z-Zübeyr'den, "Peygamber (s.a.v) yatsıyı kıldıktan sonra dört rekat daha kılardı. Bir rekatla da vitir kılardı. Sonra uyur, ondan sonra gece namazını kılardı" şeklinde rivayet edilen hadis de bu görüşü doğrulamaktadır, (ç)

[995] Sahabe-i kiramı hiçbir nafile namazı kılmadan bir rekat vitir namazı kıldıkları sahih hadislerle sabittir. İçlerinde İmam ŞâfİÎ ile İmam Mâlik'in de bulunduğu cumhuru ulemaya göre, vitir namazını bir rekat olarak kılmak meşrudur.

Hanefilere göre ise vitir namazını bir rekat olarak kılmak asla caiz değildir. Delilleri ise, Aişe'nin rivayet ettiği, "Resulullah (s.a.v) vitir namazının ikinci rekatında selam vermezdi" {Nesâî, Kıyâmu'1-Leyl 36) hadisi İle Hâkim'in "Müstedrek"İnde, Buhârî ile Müslim'in şartlarına göre sahih senedle rivayet ettiği "Resulullah (s.a.v) vitri üç rekat olarak kılardı. Selamı da ancak sonunda verirdi" hadisi delil getirmişlerdir, (ç)

[996] Ebu Dâvud, Vitr 3 (1421); Nesâî, Kıyâmu'1-Leyl 34

[997] Yine bu hadisi; Tirmizî, Cum'a 65 (597)'de, Ebu Dâvud, Tatavvu' 12 (1295)'de, Nesâî, Kıyâmu'1-Leyl 26'da, İbn Mâce, İkâme 172 (1322), İbn Hibbân, "Sahih", (636)'da, İbn Huzeyme'de, Hâkim, "Ulûmu'l-Hadîs"de, Beyhakî, 2/487'de rivayet etmiştir.

Musannifin belirttiği gibi Tirmizî der ki: "Abdullah ibn Ömer'den gelen bu hadis hakkında görüş ayrılığı olmuştur. Bazıları, bu hadisin merfu olduğunu söylemiştir. Bazıları da mevkuf olduğunu belirtmiştir. Bu konuda gündüz" kelimesi olmaksızın "ResuluIİah (s.a.v} şöyle buyurmaktadır: "Gece namazı, ikişer ikişer (kılınır)" şeklinde Abdullah ibn Ömer'den rivayet edilen hadis sahihtir." Nesâî der ki: "Bu hadis, yani içerisinde "gündüz" kelimesi geçen hadis yanlıştır." Hafız Zeylaî (ö. 762/1360), Nasbu'r-Râye, 2/13'de der ki: "Nesâî, "Sünenü'l-Kübrâ"da dedi ki: Bu hadisin İsnadı, ceyyiddir. Fakat Abdullah İbn Ömer'in arkadaşlarından bir topluluk, Ezdfye muhalefet edip hadisin İçerisinde j0ı "gündüz" kelimesine yer vermemişlerdir. Bu muhalefet eden kimseler içerisinde; Salim, Nâfî', Tâvûs'da var. Daha sonra Nesâî, bu üç kimsenin rivayetini nakletmiştir...."

Yine Ebu Nuaym, 'Târîhu İsbehân'da, bu konuda Aişe'den gelen hadisi, İbrahim el-Harbî'de "Garîbu'l-Hadîs"te Ebu Hureyre'den gelen hadisi rivayet etmiştir. Şeyhü'l-İslam İbn Teymiyye (ö. 728/1327)'de, Fetâvâ, 2/55'de der ki: "Bu; güvenilir meşhur hadis ravilerinin, Abdullah ibn Ömer'den yaptıkları rivayete ters düşmektedir. Çünkü bu güvenilir raviler, bu hadisi, Buhârî İle Müslim'in "Sahîh"lerinde; "Adamın biri, Resulullah (s.a.v)'e, gece namazının nasıl kılındığını sormuştu. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v): Gece namazı, ikişer ikişer (kılınır). Sabahın olacağından korkarsa, tek rekat kıl" şeklinde rivayet etmişlerdir. İşte bundan dolayıdır ki, İmam Ahmed ve araştırmacı bir çok hadis alimi, bu hadisi zayıf kabul etmiştir. İşte bu, sika raviden kaynaklanan bir fazlalıktır denilmez.....

Derim ki: Münzirî (ö. 656/l258)'nin, "Tehzîbu Süneni Ebu Dâvud", 2/87da dediği gibi, bazıları, bu fazlalığı sahih kabul etmiştir.

Hafız İbn Hacer el-Askalanî (ö. 852/1447)'de, "Fethul-Bârî", 2/397, 398'de şöyle der: "İbn Huzeyme ve bîr çok hadis alimi, Gece ve gündüz (kılınan nafile) namazı, ikişer ikişer (kılınır)" şeklinde Ali el-Ezdî yoluyla Abdullah ibn Ömer'den merfu' olarak rivayet edilen hadisin sahih olduğunu kabul etmişlerdir. Çünkü hadis imamlarının çoğu, Abdullah ibn Ömer'in arkadaşlarından olan hadis hafızlarının yer vermedikleri ji^Jı "gündüz" şeklindeki bu fazlalığın peşine düşüp bu fazlalığın varlığını) ispat ermeye çalışmışlardır. Nesâfde, bu hadisin ravilerinin (bu fazlalığa yer vermemelerinde) dolayı bu fazlalığın yanlış olduğunu belirtmiştir.

İbn Vehb, bu hadisi, sağlam bir isnadla Abdullah ibn Ömer'den. Gece ve gündüz (kılınan nafile) namazı, ikişer ikişer (kılınır)" şeklînde mevkuf ola rak rivayet etmiştir. İbn Abdilberr'de bu hadisi bu yoldan rivayet etmiştir. Belki de el-Ezdî, bu hadisin; mevkuf mu, yoksa merfu' mu olduğunu karıştırıştır. Dolayısıyla bu fazlalık, şazz değilse, sahih hadiste bulunması gerekli şartlan ileri süren kimselerin metoduna göre sahih değildir.

İbn Ebi Şeybe (ö. 235/849), başka bir yoldan Abdullah ibn Ömer'den, Peygamber (s.a.v), gündüzleyin dörder dörder namaz kılardı" şeklinde bir hadis rivayet etmiştir. Bu, Yahya ibn Maîn'in anlattıklarına uygun düşmektedir, (ç)

[998] Tirmizî, Cum'a 65 (597); Ebu Dâvud, Tatavvu' 12 (1295); Nesâî, Kıyâmu'1-Leyl 26

[999] Tirmizî, Cum'a 65 (597)

[1000] Nesâî, Kıyâmu'1-Leyl 26
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın