12. İmamlığa En Layık Olan Kimse

 

55. Mâlik ibnu'l-Huveyris (r.a)'dan rivayet edilmiştir: "Bizler, (yaşça) birbirine akran gençler Peygamber (s.a.v)'in yanına gel­dik. Onun yanında yirmi gün yirmi gece kaldık. Resuluilah (s.a.v) çok mer­hametli ve çok yumuşak huylu birisiydi. Ailelerimizi özlediğimizi anlayınca, geride kimleri bıraktığımızı sordu. Biz de ona (geride bıraktığımız kimseleri) haber verdik. Bunun üzerine Resuluilah (s.a.v):

Haydi ailelerinizin yanına geri dönün. Onların içerisine yerleşin. Onlara (burada öğrendiğiniz hususları) öğretin ve onlara, filanca na­mazı filanca vakitte ve filanca namazı da filan vakitte kılmalarım em­redin. Namaz vakti geldiğinde içinizden biri size ezan okusun. (Yaşça) daha büyük olanınız ise size imam olsun buyurdu. [589]

Bu hadisi(n metnini), Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir. [590]

Buhârî'nin bir rivayetinde, Benim namaz kıldığım gibi namaz kılın" ifadesi yer almaktadır. [591]

Müslim ise bu hadisi kısa bir şekilde şöyle rivayet etmiştir:

Ben ve bir arkadaşım, Peygamber (s.a.v)'in yanına geldik. (Onun ya­nından ailemizin yanına geri dönmek istediğimiz zaman) bize:

Namaz vakti geldiği zaman ezanı okuyun. Sonra kamet getirin. (Yaşça) daha büyük olanınız size imam olsun' [592]buyurdu. [593]

Yine Müslim'in bir rivayetinde, Bu iki genç kı­raat [594] hususunda da birbirine yakın idiler" ilavesi yer almaktadır.[595]

Nesâî'nin kısa bir şekilde naklettiği rivayette Mâlik ibnu'I-Huveyris şöyleder:

Ben ve amcamın oğlu, (başka bir defada ise, ben ve bir arkadaşım} Peygamber (s.a.v)'in yanına geldik. (Onun yanından ailemizin yanına geri dönmek istediğimiz zaman bize):

Yolculuğa  çıktığınız zaman ezan okuyun,  kamet getirin [596] (yaşça) büyük olanınız size imam olsun1 buyurdu.[597]

Tirmizî ile Ebu Davud'un rivayeti de bu şekilde kısadır.

Tirmizî'nin rivayetinde, Ben ve amcamın oğlu" ifadesi yer almaktadır. [598]

Ebu Davud'un başka bir rivayetinde ise, Biz ilim [599] bakımından (o sırada) birbirimize çok yakındık" ilavesi yer al­maktadır. [600]

[589] Buhârî, Ezan 17, 18, 49; Müslim, Mesâcîd 292-293 (674); Ebu Dâuud, Salât 60 (589); Tirmizî, Salât 37 (205); Nesâî, Ezan 7, 8, İmame 4; İbn Mâce, İkâme 46 (979); Ahmed b. Hanbel, 3/436, 5/53

[590] Buhârî, Ezan 18, 49; Müslim, Mesâcîd 292 (674)

[591] Buhârî, Ezan 18

[592] İmamlığa layık olmanın en önde gelen şartı; bazılarına göre, fıkhı en iyi şekilde bilen, bazı­larına göre ise Kur'an-ı en güzel şekilde okuyan, daha sonra İse günahtan sakınmakta da ha titiz olan, daha yaşlı olan, ahlakı en güzel olan tercih edilir. Eşitlik halinde kıua çekilir yada cemaatin tercihiyle birisi imamlığa seçilir.

Daha yaşlı olan kimseden maksat; Müslüman olarak yaşanan yaştır. Yoksa yeni Müslü­man olmuş bir ihtiyar daha önce Müslüman olan bir gence tercih edilemez, (ç)

[593] Müslim, Mesâcîd 293 (674)

[594] Bu rivayete göre, imamlık için kıraatta eşitlik olunca yaşça büyük olanı tercih edilir, (ç)

[595] Müslim, Mesâcîd 293 (674)

[596] Az önce geçen "Haydi ailelerinizin yanına geri dönün. Onların içerisine yerleşin. On­lara (burada öğrendiğiniz hususları) öğretin ve onlara, filanca namazı filanca vakit­te ve filanca namazı da filan vakitte kılmalarını emredin. Namaz vakti geldiğinde içinizden biri size Ezan okusun" ifadesi başka bir rivayette "Namaz vakti geldiği za­man Ezanı okuyun" şeklindedir. Ayrıca diğer bir rivayette, "Yolculuğa çıktığınız zaman Ezan okuyun, kamet getirin" ifadesi yer almaktadır. Bu iki ifade arasında görünüşte iki ayrı hüküm ifade etmektedir:

1. a ) Birinci rivayete göre, ailelerinin yanına varıp onlara namazı emrettikten sonra Ezan okumaları emredilmektedir. b ) İkinci hadise göre ise, hemen Medine'den çıkar çıkmaz daha ailelerinin yanına varmadan yolculuk halinde iken Ezan okumaları emredilmektedir.

2.  Bu iki rivayet arasındaki bir başka farklılık ise şöyledir: a ) Birinci rivayette, Ezanın içle­rinden biri tarafından okunması emredilmektedir. b ) İkinci rivayette ise, ikisine birden Ezan okumaları emredilmektedir.

Her ne kadar görünüşte bu rivayetler arasında fark varsa da, gerçekte en küçük bir ayrılık dahi yoktur. Çünkü bîr hadiste, evlerine vardıkları zaman Ezan okumalarının emrediimesi, yolculuk esnasında Ezan okumalarına engel değildir. Yine ikinci hadiste, yolculuk esna­sında Ezan okumalarının emrediimesi, yolculuk bittikten sonra evlerinde Ezan okumaları­na engel değildir.

ikisine birden Ezan okumalarının emredilmesinin hikmeti, ikisinin de Ezan okumaya liya­kat bakımından eşit olmalarıdır. Çünkü Ezan okuma hususunda yaşlı olmak gibi şartlar aranmaz. Çünkü bir rivayette, "Namaz vakti geldiğinde içinizden biri size Ezan o-kusun, (yaşça) büyük olanınız sîze İmam olsun" ifadesi yer almaktadır, (ç)

[597] Nesâî, Ezan 7, İmame 4

[598] Tirmizî, Saiât 37 (205)

[599] Bu rivayete göre ise, imamlık İçin ilimde eşitlik olunca yaşça büyük olanı tercih edilir, (ç)

[600] Ebu Dâvud, Salât 60 (589)

Esselamü Aleyküm. Bu bilgileri bizlerle paylaşan kardeşlerimizden Allah razı olsun
İmam olacak kişinin dikkat etmesi gereken hususlar vardır. Allah hakkıyla yerine getirenler den eylesin inşaAllah