Hakimin öfkeliyken hüküm vermesi

6. Hâkimin, Öfkeli İken, Hüküm Vermesinin Mekruh Olması

239. Ebu Bekre (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

"Abdurrahman b. Ebi Bekre der ki: Babam, Sicistân'da kadı olan Abdullah ibn Ebi Bekre'yc: ben,

Öfkeli olduğun halde, iki kişi arasında hüküm verme! Çünkü , ResulüIIah (s.a.v)'i:

Hiçbir kimse öfkeli olduğu halde, iki kişi arasında hüküm vermesin!' buyururken işittim' diye mektup yazdı. Mektubu, onun namına ben yazdım.

Konu ile ilgili bir rivayet ise şu şekildedir:"Hakim, öfkeli iken, iki kişi arasında hüküm veremez.

Bu hadis(in bu şekildeki metinlerin)i; Buhârî, Müslim, Tirmizî ile Nesâî rivayet etmiştir.

Ebu Davud'un konu ile ilgili rivayeti ise şu şekildedir:,

Ebu Bekre, (Sicistân'da kadılık görevinde bulunan AbduUah/Ubeydullah isimli) oğluna bir mektup yazarak, Resulullah (s.a.v)'in şöyle buyurduğunu bildirmiştir:

Hâkim, öfkeli iken, iki kişi arasında hüküm veremez. [301]

Nesâfnin diğer bir rivayeti İse şu şekildedir:

Abdurrahman b. Ebi Bekre der ki:

Babam, (Sicistân'da kadı olan Abdullah/Ubeydullah'a hitaben) bana şu mektubu yazdırdı:,

Öfkeli iken, davacılann/bir davada birbirine zıt iki hüküm konusunda (kesinlikle) hüküm verme. Çünkü Resulullah (s.a.v)'i:

Hiçbir kimse, öfkeli iken, hasımlar arasında (kesinlikle) hüküm vermesin1 buyururken işittim. [302]

240. Abdullah ibn Abbâs (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir:

Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:

"Eğer insanlara (mücerred) davaları sebebiyle (delilsiz ve şahitsiz istedikleri) verilecek olsaydı, (bazı) insanlar, bazı kimselerin kanlarını ve mallarını iddia ederlerdi. Fakat davalıya yemin düşer.[303]

Bu hadis(in bu şekildeki metnin)i, Müslim rivayet etmiştir.[304]Yine Müslim'in ve Buhârf nin bir rivayeti şu şekildedir:

Peygamber (s.a.v), davalıya, yemin lazım geldiğine [305] hükmetmiştir.[306]

Yine Buhârî'rıİn konu ile ilgili bir rivayeti şu şekildedir:

İki kadın, bir ev içerisinde yada bir odada deri işleri dikerlerdi. Bunlardan birisi, avucuna biz [307] batırılmış olarak dışarı çıktı. Diğer kadını dava etti. Kadınların bu davası, Abdullah ibn Abbâs'a arz olundu. Abdullah ibn Abbâs:

Resulullah (s.a.v):

Eğer insanlara (mücerred) davaları sebebiyle (delilsiz ve şahitsiz istedikleri) verilecek olsaydı, kavmin malları ve kanları zayi olup giderdi1 buyurdu.

Aleyhine dava edilen kadına, Allah adına yalan yere yemin etmenin kötülüğünü hatırlatın ve ona, "Allah'ın ahdini ve yeminlerini az bir paraya değişenler, işte onlar için ah i ret t e hiçbir pay yoktur [308] ayetini okuyun' dedi.

Abdullah ibn Abbâs'ın bu emri üzerine, orada bulunan kimseler, davalı kadına bunları hatırlattılar. Bunun üzerine davalı kadın, suçunu itiraf etti. Abdullah ibn Abbâs'da, davacı kadına:

Peygamber (s.a.v):

Yemin, davalıya düşer' buyurdu, dedi. [309]

[301] Ebu Dâvud, Akdiye 9 (3589)

[302] Nesâî, Kudât 32

[303] Buhârî, Tefsiru Sure-i Âl-i İmrân 3, Rehin 6; Müslim, Akdiye 1, 2 (1711); Ebu Dâuud, Akdiye 23 (3619); Tirmizî, Ahkâm 12 (1342); Nesâî, Kudât 36; İbn Mâce, Ahkâm 7 (2321); Ahmed b. Hanbel, 1/343

[304] Müslim, Akdiye 1(1711)

[305] Hakim huzuruna gelen davacıyı dinledikten sonra eğer davalı, aleyhindeki iddiaları ikrar ederse, hakim onu ikrarıyla ilzam eder, aleyhine hüküm vererek davayı sonuçlandırır. Fakat davalı, aleyhindeki İddiayı İnkar ve reddederse hakim bu defa davacıdan delil ister. Davacı, bu delili getirerek davasını ispat erliği takdirde hakim davalının aleyhine hüküm verir. Davacı davasını ispat için delilş getirmekten ve dolayısıyla davasını ispattan aciz kaldığı takdirde, hakim davacının isteğiyle davalıya yemin teklif eder. Eğer davalı yemin ederse, davalıyı davadan men eder.

Eğer davalı yeminden kaçınırsa, hakim onun yeminden kaçmmasıyla hüküm verip davayı sonuçlandırır. Davalı yeminden kaçındığı İçin davacıya yemin teklif edilmez, (ç)

[306] Buhârî, Şehâdât 20; Müslim, Akdiye 2 (1711)

[307] Biz: Saraçlar ve kundurucılar tarafından kullanılan iğnye yol açmaya yarayan sivri uçlu alet. (ç)

[308] Âli İmrân: 3/77

[309] Buhârî, Tefsiru Sure-i Âl-i İmrân 3
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın