Cuma günü hutbe okunurken nafile namaz kılmak

2. Cuma (Günü Hutbe Verirken) Nafile (Namaz Kılma Meselesi

108. Câbir b. Abdullah (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir: "Peygamber (s.a.v), cuma günü hutbe verirken bir adam (mescide) girmişti. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), (o kimseye):

Namaz kıldın mı?' diye sordu. Adam:

Hayır!' diye cevap verdi. Peygamber (s.a.v):

Kalk, iki rekat namaz kıl' buyurdu.[12] (Birinci rivayet)

Bir rivayette ise, Kalk, namaz kıl" ifadesi yer almaktadır.[13]

Başka bir rivayette ise, Kalk, iki rekat [14] namaz kıl" ifadesi yer almaktadır.[15]

Başka bir rivayette ise, Resulullah (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:

Sizden birisi, Cuma günü imam (minbere) çıktığı zaman, mescide gelirse, İki rekat namaz kılsın.[16]

Bu hadisfn bu şekildeki metinlerin)!, Buhârî ile Müslim rivayet etmiştir. Müslim'in bir rivayeti de şu şekildedir:

Resulullah (s.a.v), Cuma günü minberde otururken Süleyk el-Gata-fânî çıka gelmişti. Süleyk, (hiçbir) namaz kılmadan (yere) oturdu. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v), (ona):

İki rekat namaz kıldın mı?' diye sordu. Süleyk:

Hayır!' diye cevap verdi. Resulullah (s.a.v):

Kalk, iki rekat namaz kıl' buyurdu.[17] (İkinci rivayet)

Yine Müslim'in başka bir rivayetinde ise şu ilave vardır:

Resulullah (s.a.v), Süleyk'e:

Ey Süleyk! Kalk, iki rekat namaz kıl. (Fakat) bu iki rekat namazı, hafif tut1 buyurdu.[18] (Üçüncü rivayet)

Yine Müslim'in diğer bir rivayetinde ise şu ilave yer almaktadır:

Sizden birisi, Cuma günü, imam (minberde) hutbe verirken, mescide gelirse, iki rekat namaz kılsın. (Fakat) bu iki rekat namazı, hafif tutsun.[19] (Dördüncü rivayet)

Ebu Dâvud ise, bu hadisin; ikinci rivayetini [20] ve birinci rivayeti ise [21] Müslim'in tek başına (naklettiği rivayete uygun bir biçimde) rivayet etmiştir.

Yine Ebu Dâvud, başka bir rivayette, Câbir ile Ebu Hureyre'den Müslim'in tek başına (naklettiği rivayete uygun bir biçimde bu hadisin) ikinci rivayetini rivayet etmiştir.[22]

Tirmizî'de, bu hadisin, ikinci rivayetini nakletmiştir.

Nesâî'de, bu hadisin, hem birinci ve hem de dördüncü rivayetini nakletmiştir.

[12] Buhârî, Cum'a 32, 33; Müslim, Cum'a 54-59 (875); Ebu Dâvud, Salât 229-231 (1115, 1116. 1117}; Tirmizî, Cum'a 15 (510); Nesâî, Cum'a 21, 27; İbn Mâce, İkâme 87 (1112, 1114); Ahmed b. Hanbel, 3/369, 380

[13] Buhârî, Cum'a 32; Müslim, Cum'a 54 (875)

[14] Bu hadis; imam hutbe okurken camiye gelen bir kimsenin iki rekat tahiyyerü'l-mescid (=mescidi selamlama) namazı kılması; Şâfıîferde göre müstehab, Hanefilerde ise esah olan görüşe göre tahrimen mekruhtur.

Hanelilerin bu konudaki delilleri şu şekildedir:-

1. Süleyk'in camiye gelmesi, Hz. Peygamber (s.a.u)'in hutbeye başiamasından öncedir. Çünkü Nesâî, Süleyk Hadisi için özel bir bab açmış ve bu babı, "Hutbeden önce namaz" diye isimlendirmiştir. Sonra da Ebu Zübeyr yoluyla Câbir'den şu hadisi nakletmiştir: "Resulullah (s.a.v) Süleyk el-Gatafânî çıka gelmişti. Süleyk, (hiçbir) namaz kılmadan (yere) oturdu. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v), (ona):

İki rekat namaz kıldın mı?1 diye sordu. Süleyk:

Hayır!' diye cevap verdi. Resulullah (s.a.v):

Kalk, iki rekat namaz kıl1 buyurdu."

Yine bu hadisi, Müslim'de, Cum'a 58 (875)'da rivayet etmiştir.

2. Süleyk mescide geldiğinde üstü başı yırtıktı. Resulullah (s.a.v}, onun bu hafini görsünler de yardım etsinler diye cemaate göstermek İçin onun namaz kılmasını emretmişti. Dolayısıyla bu olay, genel bir durum olmayıp özel bir durumdur.

3. Bu olay, namazda konuşmanın caiz olması nesh edilmeden Önce meydana gelmiştir. Namazda konuşma nesh edilince, hutbe esnasında konuşma da nesh edilmiştir. Çünkü hutbe, Cuma namazının yarısı yada şartıdır.

Tahavî (ö. 321/933) der ki: Cuma günü imam hutbe okurken yanmdakine "sus" diyen kimsenin boş laf ettiğine dair Resulullah (s.a.v)'den gelen rivayetler tevatür derecesine ulaşmıştır. İnsanın, yanındakine "sus" demesi, boş laf olunca, imamın cemaate, "kalk, namaz kıl" demesi de aynı şekilde boş laf olur. Bu da gösteriyor ki, Resulullah (s.a.v)'in, Süleyk'e: "Namaz kıl" buyurduğu olay, hutbe anında konuşma yasaklanmadan önce olmuştur. 0 zaman ki hüküm ile konuşmanın boş laf olduğu zamanki hüküm birbirine muhaliftir, (ç)

[15] MüsÜm, Cum'a 55 (875)

[16] Müslim, Cum'a 57 (875}

[17] Müslim, Cum'a 58 (875)

[18] Müslim, Cum'a 59 (875)

[19] Müslim, Cum'a 59 (875)

[20] Ebu Dâvud, Salât 229-231 (1117)

[21] Ebu Dâvud, Salât 229-231 (1115); Müslim, Cum'a 54-56 (875)

[22] Ebu Dâvud, Salât 229-231 (1116)
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın