Ceninin diyeti

2. Ceninin Diyeti

232. Ebu Hureyre (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

"Huzeyl (kabilesin)den iki kadın birbirleriyle doğuştu. Bu kadınların biri, diğerine taş attı. (Taş atan kadın, diğer) kadını ve karnındaki cenini öldürdü.

Daha sonra (ölen kadının ailesi ile öldüren kadının ailesi, diyet meselesini,) Peygamber (s.a.v)'e getirdiler. Peygamber (s.a.v), ceninin diyetinin; [221] (tam bir diyet bedelinin ondan birinin yarısına ulaşacak erkek) bir köle yada bir cariye olduğuna hükmetti. (Ölen) kadının diyetini de, [222] öldüren kadının asabesi [223] (erkek akrabaları) üzerine hükmetti. [224]

Bir rivayette ise buna ilaveten şu ifade yer almaktadır:

(Öldürülen) kadının çocuklarını ve onlarla beraber bulunanları da (öldüren) kadına mirasçı yaptı. Derken (öldüren kadının asabesinden olan) Hamel b, Nâbiğa el-Huzelî:

Ey Allah'ın resulü! Ben yememiş, içmemiş, konuşmamış; doğarken bağırma mı ş bir kimse(nin diyetini) nasıl ödeyebilirim. Böylesi hükümsüz sayılır' dedi. Bunun üzerine Resululiah (s.a.v):

Bu (adam), yaptığı sec'ili (kafiyeli) konuşmadan kahinlerin kardeşlerindendir [225] buyurdu. [226] . Yine konu ile ilgili bir rivayet ise şu şekildedir:

Huzeyl (kabilesin)den iki kadin? birbirlerine taş atmışlardı. (Bi nucunda kadınlardan biri) çocuğunu düşürdü. Resululiah (s.a.v), sogurreye; (yani) (öldüren tarafın) bir köle ve bir cariyeyi (öldürülen turnesine) hükmetti.[227]

Yine konu ile ilgili başka bir rivayet ise şu şekildedir:

Resululiah (s.a.v), Lehyân oğullarından bir kadının ölü olarak düşen çocuğu hakkında gurreye; (yani) bir köle ve bir cariye (verilmesine) hükmetti. Sonra hakkında gurre ile hükmolunan kadın öldü. [228] Ardından Resululiah (s.a.v), mirasını, çocukları ile kocasına; diyetini de (suçlunun) asabesine hükmetti. [229]

Bu rivayetler, Buhârî ile Müslim'in naklettiği rivayetlerdir. Ebu Dâvud, birinci ve üçüncü rivayeti nakletmiştir. Nesâî ise, birinci rivayeti nakletmiştir. Tirmizî'nin konu ile ilgili rivayeti ise şu şekildedir:

Resulullah (s.a.v), (anne kamından düşürülen) cenin için gurre; (yani) bir bir köle ve bir cariye (verilmesine) hükmetti. Aleyhine hüküm verilen kimse:

Ben yememiş, içmemiş, konuşmamış; doğarken bağırma m iş bir kimse(nin diyeti) nasıl ödenebilir. Böylesi hükümsüz sayılır' dedi. Bunun üzerine Resuiullah (s.a.v):

Bu (adam), şairin sözü gibi konuşuyor! Evet, ceninde gurre; (yani) bir köle ve bir cariye (verme) var' buyurdu.[230]

233. Muğîre b. Şu'be (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

Ömer ibnü'l-Hattâb, gebe kadının kamına vurulması sebebiyle ceninini ölü olarak düşürmenin hükmünü şöyle sordu:

Hanginiz Peygamber (s.a.v)'den bu konuda bir şey işitti?' dedi. Ben:

O konuda (Peygamber'den bir şey) işittim' dedim. Ömer:

İşittiğin şey nedir?' diye sordu. Ben:

Ben, Peygamber (s.a.v)'in;

Ceninin düşürülmesinde, ceninin diyeti bir gurre; (yani) bir köle yada bir cariyedir" buyurduğunu işittim' dedim. Bunun üzerine Ömer:

Bu söylediğin hadis hususunda bana bir çıkış yeri (bir delil) getirmedikçe [231] ayrılma!' dedi.

Hemen Ömer'in yanından çıktım. Muhammed ibn Mesleme'yi bulup onu Ömer'e getirdim. O da, benimle beraber Peygamber (s.a.v)'in;

Ceninin düşürülmesinde, ceninin diyeti bir gurre; (yani) bîr köle yada [232] bir cariyedir" buyururken işittiğine şehadet getirdi. [233]

Bu, Buhârî ile Müslim'in naklettiği bir rivayettir. Yine Müslim'in konu ile ilgili bir rivayeti şu şekildedir:

Bir kadın, kumasını, gebe olduğu halde çadır direğiyle döverek öldürmüştü. Bunlardan biri, Lihyân (kabilesin)den idi. Resulullah (s.a.v); öldürülenin diyetini, karnındaki (cenin) için de bir gurreyi, öldüren kadının asabesinin (vermesine) hükmetti. Bunun üzerine öldüren kadının asabesinden bir adam:

Biz yememiş, İçmemiş, doğarken bağırmam iş bir kimse (n in diyetini) nasıl ödeyebiliriz. Böylesi hükümsüz sayılır' dedi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):

Bu (adam), Bedevilerin sec'i gibi sec'i (konuşuyor)!' buyurdu. (Ravi) der ki: Resulullah (s.a.v), diyeti, onlara yükledi. [234]

Yine Müslim'in buna benzer bir rivayeti daha var. Bu rivayetin içerisinde şu ifade yer almaktadır:

Kadın çocuğunu düşürdü. Bu mesele, Peygamber (s.a.v)'e arz olundu. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v), o çocuk hakkında gurreye hükmetti. Bu işi(n diyetinin verilmesini de), kadının velilerinin üzerine yükledi.

Hadiste, "kadının diyeti" ifadesi geçmemektedir. [235] Tirmizî'nin konu ile ilgili rivayeti ise şu şekildedir:

İki kadın, birbirleriyle kuma idiler. Derken biri, diğerine taş yada çadırın direğiyle vurup kadının ceninini düşürdü. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v); (düşürülan) cenin için gurreye; (yani) bir köle yada bir cariye (verilmesine) hükmetti. Bu (diyeti de), (vuran) kadının asabesi üzerine yükledi. [236]

Ebu Dâvud ile Nesâî'nin konu ile ilgiii rivayeti ise şu şekildedir:

Huzeyl (kabilesin)den bir adamın nikahı altında iki kadın vardı. Bunlardan birisi, diğerine; bir direkle vurup he kadını ve hem de (kadının karnındaki) cenini öldürdü. (Öldüren kadının ailesi ile öldürülen kadının yakınları, bu meseleyi,) Peygamber (s.a.v)'e getirdiler. (Öldüren kadının) adamlarından birisi:

Biz yememiş, içmemiş, doğarken bağırmamış bir k i m s e (n in diyetini) nasıl ödeyebiliriz. Böylesi hükümsüz sayılır' dedi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v):

Bu (adam), Bedevilerin sec'i gibi sec'i (konuşuyor)!1 buyurup cenin hakkında gurreye hükmetti. Bunu da, (öldüren) kadının âkilesine [237] yükledi. [238]

Yine Ebu Dâvud ile Nesâî'nin, bu manada bir rivayeti daha olup bu rivayetinde şu ilave yer almaktadır:

Resuluflah (s.a.v), öldürülen kadının diyetini, öldürenin âkilesine yükledi. Karnındaki cenin için ise, gurreye hükmetti. [239]

Yine Nesâî'nin buna benzer bir rivayeti daha olup bu rivayetinde şu ilave yer almaktadır:

Ebu Davud'un, Buhârî ile Müslim'in bir rivayetine benzer bir rivayeti vardır. [240]

[221] Cenin: Anne rahminde bulunan yavruya denir. Ceninler, ana rahminde canlanmış olup olmamaları itibariyle iki çeşittir: 1. Canlı cenin, 2. Ölü cenin. Gurreyi, âkilenin vermesi lazımdır. Cinayeti işleyen kimse, gurre vermez. Kadın, diğer kadını, çoğunlukla öldürmek için kullanılmayan küçük taş yada çadır dire-ğiyle öldürmüştür. Bu takdirde ise ölüm, şibh-i amd (=kasten olmayan öldürme şekli) ile meydana geldiğinden dolayı öldüren kimseye, kısas ve diyet lazım gelmez. Diyetini, âkilesi öder. Ölen cenin için ise, öldüren kadının velisine gurre, yani bir köle yada bir cariye azad etmesi lazım gelir.

Gurre miktarının o asırdaki değerine göre yaklaşık 212,5 gr. altın yada 1785 gr. (Ha-nefilere göre 1487,5 gr.) gümüş olduğu görülmektedir.

Gurre ceninin mirası kabul edilir ve düşmesine sebep olan kimse hariç varisleri arasında paylaştırılır. Gurrenin ödenmesi için çocuk düşürmenin kasten yada hata İle olması, anne yada baba tarafından işlenmesi fark etmez.

Bununla birlikte ceninin canlılığının, mahiyetini hiçbir zaman bilemeyeceğimiz ruhun üf-lenmesiyle aynı şey olduğunu iddia etmek mümkün değildir. Böyle bir iddia İçermeksizin belirtmek gerekirse, günümüzde ulaşılan ayrıntılı tıbbî bilgiler, ceninin, döllenmeden itibaren ayrı bir canlılık ve bütünlük kazandığını, safha safha oluşum ve yaratılışın tamamlandığını, ilk birkaç haftadan İtibaren organlarının oluştuğunu, hatta kalp atışlarının hissedildiğini ortaya koymaktadır. Böyle olunca, ilk 120 gün içindeki çocuk düşürmeleri, cinayet ve günah olan çocuk düşürme fiilinin kapsamı dışında tutmak mümkün görünmemektedir. Nitekim İslam Hukukçularının çoğu, hangi safhada olursa olsun çocuk düşürmeyi caiz görmezler.

İslam Hukuku'nda, tıbbî ve dinî bir zaruret bulunmadıkça anne karnındaki çocuğun düşürülmesi ve aldırılması nanne ve baba tarafından yapılmış veya yaptırılmış olsa bile- cinayet (=suç) olarak adlandırılıp haram sayılmıştır, (ç)

İslam dini, gebeliği önleyici tedbirler almayı hoşgörmüş ve eşlerin diledikleri zaman ve sayıda çocuk sahibi olmalarına İmkan vermiş, fakat başlamış bulunan gebeliği sona erdirmeyi ve anne kamında oluşmuş cenini İmha etmeyi ise cinayet ve günah saymıştır. B.k.z: Komisyon, İlmihal, T.D.V., 2/137-140 (ç)

[222] Hanefilere göre; bu durumda ölen kadın için, tam diyet verilir, (ç)

[223] Buhârî, Ferâiz 11, Diyât 25, 26, Tıb 46; Müslim, Kasâme 34-36 (1681); Ebu Dâvud, Diyât 19 (4576, 4577); Tirmizî, Diyât 15 (1410), Ferâiz 19 (2111); Nesâî, Kasâme 39-40; îbn Mâce, Diyât 11 (2639); Ahmed b. Hanbel, 2/274

[224] Asabe; Baba tarafından araya kadın girmeyen erkek akraba (ç)

[225] Konu ile ilgili bazı rivayetlerde, Resululiah (s.a.v)'in kafiyeli konuşmayı (=seci'li) yasakladığını bildiren ifadeler genel olmayıp kahinlerin yaptıkları gibi, bati fikirleri doğru göstermek için yapılan seci'ler yasaklatır. Normal seci' caizdir. Çünkü bizzat Resulullah (s-a-vJın kendisinin de seci'li konuşmaları vardır, (ç)

[226] Müslim, Kasâme 36 (1681)

[227] Buhârî, Diyât 26; Müslim, Kasâme 34 (1681)

[228] Konu iie ilgili bazı rivayetlerde kavga edip birbirini öldüren kadınların aynı şahsın Nikahı altında bulunan iki kuma olduğu bildirilirken, bazılarında bu yön hiç belirtilmemiş, oın* sinde ise başka başka adamlarını hanımları olduklarına dikkat çekilmiştir. Rivayetler arasındaki küçük farklılıklar, olayın bir çok defa meydana gel...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın