|
Konu Başlığı: Birr ve sıla bölümü Gönderen: Safiye Gül üzerinde 16 Mart 2011, 15:53:49 OTUZYEDİNCİ BÖLÜM BİRR (İYİLİK) VE SILA (AKRABALIK/DOSTLUKBAĞI) BÖLÜMÜ [102] 1. Anne-Babaya İyilik Yapmanın Fazileti 289. Abdullah İbn Amr (r.anhümâ)'dan rivayet edilmiştir: "Bir adam, Peygamber (s.a.v)e gelip cihada (gitme) hususunda ondan izin istedi. Peygamber (s.a.v): Senin annen-baban yaşıyor mu?' diye sordu. Adam: Evet (var)' diye cevap verdi. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v): Öyleyse onların hizmetinde (bulunarak) cihad et!' buyurdu.[103] (Hadisin lafzı, Buhârî ile Müsalim'e aittir.) [104] Müslim'in konu ile ilgili rivayeti ise şu şekildedir: Bir adam, Peygamber (s.a.v)'e gelip: Sana hicret ve cihad etmek üzere bey'at [105] ediyorum. Sevabı(nı) Allah'tan diliyorum' dedi. Bir adam, Peygamber (s.a.v): Annenle-babandan yaşayan biri var mı?' diye sordu. Adam: Evet, ikisi de (yaşıyor)!' cevabını verdi. Peygamber (s.a.v): Sevabını Allah'tan diler misin?' diye sordu. Adam: Evet!' diye cevap verdi. Peygamber {s.a.v): O halde hemen annenle-babana dön! [106] Onlarla olan sosyal ilişkini güzel yap!' diye cevap verdi.[107] Ebu Dâvud ile Nesâî'nin konu ile ilgili rivayeti ise şu şekildedir: Bir adam, Resuiullah (s.a.v)'e gelip: Sana hicret etmek üzere bey'at etmek üzere geldim. Annemi ve babamı da, (arkamda) ağlıyor olarak bıraktım' dedi. Resuiullah (s.a.v): O halde hemen annenle-babana dön! Onları ağlattığın gibi güldür! buyurdu.[108] [102] Birr: İyiiik, hayırda genişlik, güzel davranış. Birr, müslümanların gerek kendi aralarında ve gerekse İslâm devletinin gayr-i müslim vatandaşlarına karşı güzellik ve adaletle davranmaları anlamında kullanıldığı gibi, Müslüman'ın Allah'a karşı olan görevlerini ifa ederken işlediği sâlih amellerin bütünü anlamına da gelmektedir. Birr, takvanın kendisidir. Allah'ın emrine uyup, ilâhî murakabeyi yakînen kavramaktır. Tasavvuru, şuuru, ameli ve Allah'a yönelişi birleştirmek demektir. Ferdin ve toplumun vicdanına hükmeden tasavvur ile ferdin ve toplumun hayatını düzenleyen amel, Allah'ın istediği ölçüler dahilinde birleşirse İşte o zaman birr gerçekleşir. Çünkü Kur'an genel oia-rak toplum hayatında hakkaniyet ve sevgiyi özellikle vurgulamaktadır. Yani başkalarına karşı hakkı gözetmek ve sevgi göstermek, Kur'an'ın insanlar için emridir. İşte bu, birr ile açıklanabilen geniş, bol ve sürekli olan bir hayrdir. B.k.z: Şamil İslam Ansiklopedisi, Birr maddesi Sıla: Bağ demektir. Sila-i Rahim İse; akrabalık, dostluk ve insanlık gibi anlamlara gelmektedir. [103] Buhârî, Cihâd 138, Edeb 3; Müslim, Birr 5-6 (2549); Ebu Dâvud, Cihâd 31 (2528}; Tirmizî, Cihâd 2 (1671); Nesâî, Bey'at 10, Cihâd 5; İbn Mâce, Cihâd 12 (2782); Ahmed b. Hanbel, 2/165, 188, 193,197, 221 [104] Buhârî, Cihâd 138; Müslim, Birr 5 (2549) [105] Bey'at kelimesi sözlükte; kabul etmek, razı olmak ve tasdik ermek anlamında kullanılan bir kelimedir. Terim olarak ise; bir mükellefin, ehil olan bir cemaat (=Ehlu'l-hall ve'l-akd) tarafından tesbit edilen Halîfe'ye (=îmam'a, Ulû'l-emr'e) itaat edeceğine ve sadık kalacağına dair söz vermesidir. Bey'at; kitap, sünnet ve sahabe-i kirâm'ın icmaı ile sabit olan sâlih bir ameldir Kur'an-ı Kerîm'de, Resui-u Ekrem (s.a.s.)'e hitaben: 'Sqna bey'at edenler, ancak Allah'a bey'at etmiş olur. Allah'ın eşi onların (Bey'at edenlerin elleri üstündedir. Şu halde İtim (bu bey'at bağını, ahdini) çozerse, kendi aleyhine çözmüş olur. Kim de Allah İle sözleştiği şeye vefa ederse (Allah) ona büyük bir ecir verecektir" (Feth: 48/10) hükmü beyan buyurulmuştur. B.k.z: Şamil İslam Ansiklopedisi, Bey'at maddesi (ç) [106] Hattâbî (ö. ö. 388/998)'ye göre; savaşa çıkacak olan kimse, eğer bu savaşa mecbur olmadan sadece sevap kazanmak arzusuyla çıkacaksa, annesinin ve babasının izni olmadan çıkamaz. Fakat üzerine farz olan bir cihadı yerine getirmek isteyen bir kimsenin anne ve babasından izin alması gerekmez. Her ne kadar hadisin metninde annesinin ve babasının iznini almadan Hz. Peygamber (s.a.v)'den hicret etmek için isteyen bir kimseden bahsediiiyorsa da, hicret etmek ile savaşa çıkmanın hükmü bir olduğundan alimler buradaki hicret meselesini cihad yönünden ele almışlardır. B.k.z: Sünen-i Ebu Dâvud Terceme ve Şerhi, Şamil Yayınevi, İsianbuİ 1990, 10/7-9 (ç) [107] Müslim, Birr 6 (2549) [108] Ebu Dâvud, Cihâd 31 (2528); Nesâî, Bey'at 10 |