At ve kölenin zekatı

4. At Ve Kölenin Zekatı

125. Ebu Hureyre (r.a)'tan rivayet edilmiştir:

Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmaktadır:

Müslümana, kölesinden ve atından dolayı zekat yoktur. [214] (Birinci rivayet)

Bir rivayette ise şu ifade yer almaktadır: tadır:

"Fitır sadakası hariç, kölede zekat yoktur. [215] (İkinci rivayet) Buhârî ile Müslim, bu hadisin ikinci rivayet şeklini rivayet etmişlerdir. Diğerleri ise birinci metni rivayet etmişlerdir. Yine Ebu Davud'un bir rivayetinde, Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmakdır:

"Kölenin fıtır sadakası hariç, at ve kölede [216] zekat yoktur.[217]

Yine Nesâî'nin bir rivayetinde ise, Peygamber (s.a.v) şöyle buyurmaktaır.

"Müslüman kişiye, kölesinin ve atının [218] zekatı yokur.[219]

[214] Buhârî, Zekât 45, 46; Müslim, Zekât 8-10 (982); Ebu Dâvud, Zekât 11 (1594, 1595); Tir-mizî, Zekât 8 (628); Nesâî, Zekât 16 ; İbn Mâce, Zekât 15 (1812); Ahmed b. Hanbel, 2/407, 420

[215] Müslim, Zekât 10 (982)

[216] Bütün alimlerin ittifakıyla; ticaret malı olarak alınıp satılan köleler, Zekâta tabidir. Hizmet için kullanılan köleler, Zekâta tabi değildir, (ç)

[217] Ebu Dâvud, Zekât 11 (1594)

[218] Atlarda zekât tahakkuk edip etmeyeceği konusunda gerek Hz. Peygamber (s.a.v), gerekse Hz. Ömer'den rivayet edilen hadislerden, Hz. Peygamber (s.a.v) döneminde Medine'de ve civarında atların deve kadar çok bulunmadığı, Müslümanların atı sadece savaşlarda kullanmak için yetişdirdikleri, ayrıca ileride satıp para kazanmak maksadıyla topluca at besleme âdetinin henüz yerleşmemiş olduğu anlaşılmaktadır.

Nitekim Hz. Ömer, Şam'dan gelen bir grup müslümanın, atlarından zekât alması İçin yaptıkları teklifi, -Hz. Peygamber {s.a.v) ve Ebu Bekr zamanında benzer bir uygulama olmadığı gerekçesiyle- önce reddetmiş, sonra olumlu karşılamış, daha sonra da atların tamamen ticarî gayelerle nesilleri elde edilmek için yetişdirildiklerini görünce, bu hayvanlardan zekât tahsili cihetine gitmiştir (Ebu Ubeyd, Emval, nr. 1364, 1365). Müslüman hukukçuların çoğunluğu, Hz. Peygamber (s.a.v)'in, "atların zekâttan istisna edildiğini" bildiren hadislerini esas alıp bütün atların zekât istisnası olduğu görüşünü benimsemişlerdir.

Ebu Hanîfe ile öğrencisi Züfer'e göre ise; "nesli elde edilip ileride satılmak maksadıyla, erkeği-dişisi karışık bir halde yaşayan, senenin çoğunu otlaklarda otiayarak geçiren (sâi-me) atlar, ya at başı bir dinar veya pareaya göre kıymetlendirilerek, bu değeri üzerinden 1/40 (% 2.5) nisbeünde zekâta tabi tutulur."

Yalnız Müslüman hukukçular, ticarete konu olan bütün atların zekâta da mevzu olacağında ittifak etmişlerdir.

O halde zekâta mevzu olup olmayacağı tartışma konusu olan at; sadece nesli elde edilmek maksadıyla, erkeği-dişisi karışık bîr halde bulundurulan ve senenin çoğunu otlaklarda otiayarak geçiren (sâime) atlardır. Bu konudaki ihtilafın sebebi; Hz. Peygamber (s.a.v) zamanında bu hususta herhangi bir uygulamanın görülmemesidir.

Hayvanların zekâtı ile ilgili hükümler konulurken, o toplumdaki yaygın ve bilinen hayvan türlerinin esas alındığı ve onlar üzerinden örneklendirme yapıldığı gözden uzak tutulmamalıdır. Günümüzde üretimi yapılan ve sürüler halinde beslenen diğer hayvan türlerinin, bu ölçüler içinde zekâtının verilmesi gerekir, (ç)

[219] Nesâî, Zekât 16
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın