6. Niyet:
 

İster farz, ister sünnet olsun bütün namazlara baş­lanırken, kalpten niyet edilmesi ve kııınan namazın belirtilmesi, 'namazın sıhhat/geçerlilik şartiarındandır'. Burada bazı şeylere dikkat çekilmesi gerekmektedir;

I. Namaz dahil olmak üzere, bütün ibadetlerde niyetin ma­hallinin dil değil, kalp olduğu konusunda âlimler ittifak etmiştir.

II. Kalbinden niyet ettiği şeyi, diliyle farklı söyleyen kimse­nin, kalbinden ettiği niyet geçerlidir. Bu konuda âlimler arasında hiçbir ihtilaf yoktur. Örneğin, öğle namazına niyet edip, diliyle yanılarak ikindi olarak söyleyen kimsenin durumu gibi.

III. Niyeti açıktan sesli söyleyerek yapmanın bidat olduğu konusunda da ihtilaf yoktur. Şeyhu'l-İslam, el-Fetâu&da (22/233) der ki; 'Namazda niyeti sesli olarak yapmak kötü bidatlerden­dir. Bu konuda âlimler ittifak etmişlerdir. Hiç kimse, niyeti aşikâr yapmanın müstehap ya da bidat-ı hasene/güze! bidat olduğunu söylememiştir. Kim bu davranışa güzel bidattir derse, Rasulullah (sallallâhu aieyhi ve sellem)'in sünnetine ve dört mezhep İmamı­nın icmâsma ve diğer âlimlere muhalefet etmiş olur. Böyle bir şey iddia edenler tövbe etmeye davet edilirler, tövbe etmezlerse hak ettikleri ceza verilir.'

IV Niyeti içinden telaffuz ederek yapmak, bidattir. Çünkü Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem)'den ve hiçbir sahabeden 'gizli veya açıktan niyeti telaffuz ettikleri' nakledilmemiştir. 'Allah için namaza, yöneldim kıbleye, dört rekat namaza, imam olmaya veya uydum imama, farz namazı edaya, kaza kılmaya' gibi sözler söylememişlerdir. Bu tür şeylerin tamamı bidattir.

Dört mezhepte, niyettin kalpten yapılması esastır. Niyetin sadece dille söylenmiş olmasına itibar edilmez. Çünkü niyet, kalbin amellerindendir. Mâlikilerin dışında üç mezhebe göre 'niyetin kalpten yapılması ve dille telaf­fuz edilmesi menduptur. Mâîikî mezhebine göre, niyetin kalple birlikte dille telafuzu caizdir, ancak sadece kalple yetinilmesi daha evladır.[384] İmam Ebû Hanîfe ve İmam Mâlik, niyetin dille yapılmasını bidat saymakla birlikte; sadece kalpten yapılması durumunda vesveseye düşenler için kalple birlikte dille telaffuzu müstehap kabul etmişler­dir. İmam Muhammed, Şafiî ve Ahmed bin Hanbel, 'ni­yetin kalple yapılması farz; dille telaffuz edilmesi sünnet­tir; kalple birlikte dille telaffuzu daha evladır' demişlerdir.[385] Hanbelî mezhebine göre, niyetin kalple yapılması vacip; dilİe söylenmesi müstehaptır. [386]

V. Namaza başlamadan hemen önce tekbirle birlikte niyet edilmelidir. Eğer ilk tekbirden sonra niyet kalpten geçirilirse caiz olmaz.

Hanefî mezhebine göre, niyetle ihram tekbiri arasın­da yeme, İçme, konuşma gibi namaza aykırı davranış­ların olmaması şarttır. Buna göre niyetin ihram tekbirin­den hemen önce yapılması evlâ olmakla birlikte zorunlu değildir. Ancak vaktin girmiş olması zorunludur. Yani kişi öğle namazının vakti girmeden önce öğle namazının farzı İçin niyet edemez. Ancak, vakit girdikten sonra evinden öğle namazı kılmak için camiye çıkarken niyet etmiş ol­ması veya beş vakit farz namazdan birini kılmak için niyet ettikten sonra abdest alması caizdir. [387]

VI.  Namazda İmam ve İmama uyan kişinin aynı niyeti ta­şıması vacip/şart değildir. Nafile namaz kılan, farz namaz kılana uyabilir. Aynı şekilde farz namaz kılan da, nafile namaz kılana uyabilir. Farz kılan, farz kılana; nafile kılan nafile kılana uyabi­lir. Burada tek şart, imamın kıldığı namazın rekât sayısı, imama uyanların rekât sayısından fazla olmasıdır. Bu konu yeri geldi­ğinde İzah edilecektir-. Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) 'Ameller, niyetlere göredir. Her kişi için, ancak niyet ettiği şeyin karşılığı vardır.[388]

Ibni Hazm (4/225) der ki; 'Peygamber (sallallâhu aleyhi ve sellem) nass/gayet açık ve net olarak 'kişiye ancak niyet ettiği şe­yin karşılığı olduğunu' belirtmiştir. Dolayısıyla, 'imam İçin kendi niyeti, imama uyanlar içinde kendi niyetlerinin geçerli olduğu, birinin diğerini bağlamadığı' kesin oiarak anlaşılmış olmaktadır.

Hanefî mezhebine göre, imam ve imama uyan kişi­nin aynı niyeti taşıması şarttır.[389]

VII. Kasr/kısaltarak kılınacak [390] namazlar için 'kısaltmaya ni­yet etmek' şart değildir. Selef-i salîhinden olan âlimlerin geneli °u görüştedir. Bu konu yeri geldiğinde izah edilecektir. İnşallah.


[384] Bkz. Zühaylî, el-Fıkhu'l-İsiâmî, 1/613. (Çev.)

[385] Bkz. el-Cezîrî, el-Mezâbibu'1-Erbaa,  1/ 190; el-Merginânî. e/-Hidâye, 1/266; Ei-Mûsilî, el-İhtiyâr, 1/47-48. (Çev.)

[386] Bkz. el-Muğnî, i/464-469; 2/231; Keşşâfu'!-Kinâ\ 1/364-370. (Çev.}

[387] Bkz. el-Cezîrî, el-Mezâhibu'l-Erbaa,  1/ 191; el-Merginânî, el-H'ıdâye, 1/265. {Çev.)

[388] Buhârî ve Müslim

[389] el-Merginânî, el-Hidâye, 1/265-267; El-Mûsilî, el-İhtiyâr, 1/60. (Çev.)

[390] Dört rekâth namazların, iki rekât oiarak kılınması. (Çev.)

Esselamü aleyküm ve rahmetüllah.  Çok güzel bir konu olmuş. Niyetin kalpten edilmesi zaten gereklidir. Ancak dil ile de niyet edilmesi veseveseleri gidereceğinden güzel olur. Rabbim bizleri doğru ibadet edenlerden eylesin.

selamun aleykujm
Her işe başalarken niyet edilmeli ve besmele çekilmelidir. Niyet ederken dikkat etmemiz önemli bir şart vardir. Bu şart: niyetin dilden değil kalpten edilmesidir.
Allah razı olsun

Aleyküm Selam.. Niyetin önemini bir kere daha hatırlamıs oldum.. Allah rzaı olsun

Aleykumselam.Hangi ibadeti yaparsan yap onemli olan dil ile yapilan niyetin kalp ile hissedilmesi.Rabbim bizlerin niyetini salih amelini dogru kilsin insallah.....

Selamun Aleyküm. Bizler hangi ibadeti yaparsak yapalım niyet gerçekten çok önemlidir. Hatta yapmadan bile güzel bir ibadete niyet etmekte gerçekten çok önemlidir. Sayenizde niyetin önemini tekrar hatırlamış oldum. Allah c.c razı olsun.

  Aleyna Ve Aleykümüsselăm. Her yapılan işte besmele ve niyet çok önemlidir. Oyüzden herdaim işlerimizde samimi bir şekilde kalpten niyet edip başlamalıyız inşaAllah   Paylaşım için Rabbim Razı olsun kardeşim...

Selamün aleyküm ;her işe niyetle başlayalım inşALLAH. Bütün işlerimiz güzel ve hayırlı olur inşALLAH. (AMİN).