2.Ünite: Erillik ve Dişillik

Ünite 2: Erillik ve Dişillik

Yaşlı Kadın.
Şehre uzak köyün birinde yaşlı bir kadın yaşamaktadır. Ortasında yeşil bir bahçesi olan küçük bir evi vardır. Bu yaşlı kadına evinde ismi Leyla olan en büyük kızı arkadaşlık etmektedir, hiç evlenmemiş, bekardır. İhtiyar odasında uyur ve yanında beyaz kedisi. Gecenin bir yarısı uyanır ve kısrağını sular karanlıkta sanki körmüş gibi hiçbir şey görmez. Sabah namazını kılar ve güneşin doğup mavi gökyüzüne yükselmesini seyreder. Yüksek ağaçlar ve rengarenk çiçeklerin arasında gezinir. Sağ elinde üzerine yaslandığı uzun bir bastonu vardır. Diğer eliyle de koca bir kova taşır. Fecr ve Duha arasında (saat 7 ile 11 arası) yüzüne saba rüzgerı eser. Oğlu Hamza'ya gitmek için dar bir yola koyulur. En küçük kızı zeynep, Türkiye ve dünyanın incisi kalabalık şehir İstanbul'da oturur. İhtiyar İstanbulu sadece küçüklüğünde görmüştür.
Konu Anlatımı
Müeennesler Üç gruba ayrılır; Hakiki müennes, mecazi müennes ve semai müennesler.
1- Hakiki Müennesler.Gerçekten dişi olan bütün kelimeler hakiki müennestir. Mesela; gelin, zeynep, anne, tavuk, kısrak, inek ..... gibi,
Gerçekten erkek olan bütün kelimeler hakiki müzekkerdir. Mesela; Damat, Hamza, Mustafa, Baba, horoz, öküz.... gibi.
Not: Eğer bir isim "deniz" ise buismin erkeğe verilmesi durumunda hakiki müzekker, kıza verilmesi durumunda ise hakiki müennes olur.
aynı şekilde mesela isim "حليفة " olsun müenneslik alametlerine rağmen erkeklere verilen bir isim olduğundan hakiki müzekkerdir. Kıza verilseydi o zaman da hakiki müennes olacaktı.
2- Lafzi Müennesler. Gerçekten dişi veya erkek olmayan ama müenneslik ahrflerini taşıyan kelimelerdir. Mesela "yazı tahtası" kelimesi herhangi bir şekilde erkek veya kız değildir. Ama kelimenin sonundaki "ـة" harfinden dolayı lafzi müennes olmuştur.
Kelimelerdeki müenneslik alametleri kelime sonuna gelen "ة , اء , ى" harfleridir. Bu kelime gerçekte müennes olan bir kelimenin sonuna gelirse "hakiki lafzi müennes " gerçekte müennes veya müzekker olmayan bir kelimenin sonuna gelirse "manevi lafzi müennes" olur.

3- Semai Müennesler. Gerçekte müennes olmayan ve herhangi bir şekilde müenneslik alameti almayan kelimelerdir. Ancak bü kelimeler de kullanımda müennes kabul edilirler. Bu müenneslerin listesi kitabınızda mevcuttur.
Konunun anlatımına kitaptaki tanımına bakarak çalışmayın çünkü kafanızı karıştırır.

Alıştırmalar

Alıştırma 1

Uygun sıfatı seçiniz

1- الطلعة

2- المدرسة

3- الزرقاء

4- البيضاء

5- التركي

6- الكبرى

7- المجتهد

8- مفيد

9- الشجاع

10- جوعان

Alıştırma 2

Birinci alıştırmadaki isimlerin durumu

1


Güneş


Semai müennes

2


Kız kardeşin


Hakiki müennes

3


gökyüzü


Lafzi müennes

4


kısrak


Hakiki müennes

5


mühendis


Lafzi müzekker

6


leyla


Hakiki müennes

7


mustafa


Hakiki müzekker

8


kitap


Lafzi müzekker

9


hamza


Hakiki müzekker

10


yolcu


Lafzi müzekker

Alıştırma 3

Müzekker isimleri müennese çeviriniz.

الموظفة ذاهبة إلى بيتها.

الأم مشغولة في غرفتها.

أختي عاملة في مصنعها.

خالتي ساكنة في القرية.

المدرسة مصرية.

الطبيبة ماهرة في مهنتها.

التلمبذة مجتهدة في دروسها.

الإمرأة عجوز.***

البنت شاربة اللبن.

الإمرأة عدوة لما جهلتْ.

*** Acuz kelimesi müennesler için de kullanılan ihtiyar anlamında bir kelimedir.

Alıştırma 5

Sırasıyla boşluğa gelmesi gereken kelimeler

الأرض

الشمس

اللامعة

الواسعة

مملوعة

عين

Ünite SORULARI

   1. E

Kısrak, hakiki müennestir. Büyük kelimesinin de müennes olması gerekirdi.

   2. C

Yazı tahtası gerçek müennes değildir. Mecazen müennestir. Onu mecazi lafzi yapan da müenneslik alametlerinden (ة) bulundurmasıdır.

   3. D

“Fatma” hakiki müennestir. lafzi yapan da müenneslik alametlerinden (ة) bulundurmasıdır.

   4. Cevabı alıştırma 5’te

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın