9.Ünite:İsim Tamlaması (izafet)

Ünite 9
İsim Tamlaması (izafet)
Çiftçi Ali
Ali çalışkan bir çiftçidir. Üzerinde ağaçları bol olan bir dağa yakın küçük bir köyde yaşamaktadır. Bu köydeki insanlar yazın çalışmaktadırlar. Çünkü kışın hava gerçekten soğuktur. Kışın çalışmak mümkün değildir. İnsanları orada burada konuşurlarken görebilirsin. Kış boyunca dinlenirler. Ali ise çalışmaya devam eder. Çünkü fakirdir. Ailenin reisidir. Onun karısı ve çocukları için her şeyi taşıması gerekmektedir. Bu çiftçi (bir gün) dağın yamacına odun toplamaya gitti. Hava şiddetli soğuktu. Kendi etrafına kıvrılmış bir yılan gördü. Az kalsın soğuktan ölüyordu. Yılanın halinden çok etkilendi ve onu soğuktan kurtarmak istedi. Onu bir torbaya koydu ve kendi kendine ısınabilmesi için eşeğinin başına astı. Ve yılana ateş yakmak için odun toplamaya gitti.
Birkaç dakika sonra eşeğin kendi ısısı yılana etki etti. Yılan canlandı ve vahşi tabiatıyla teyakkuza geçti (panikledi). Eşeği soktu ve eşek öldü. Çiftçi geri dönüp ölü eşeğini gördü. Bunun üzerine çok etkilendi ve kendi kendine “İyilik yaptığın bir kimsenin kötülüğünden sakın” dedi.

İsim Tamlamaları

En az iki ismin yan yana gelerek oluşturduğu tamlamalardır.
İsim+isim=isim tamlaması
مضاف + مضاف اليه = إضافة
Muzaf: Tamlanan
Muzafun ileyh: Tamlayan
Üç türlü isim tamlaması vardır.
1- Belirli isim tamlaması; kapının anahtarı
2- Belirsiz isim tamlaması; kapı anahtarı
3- Zincirleme isim tamlaması; evin kapısının anahtarı
Gelelim Arapça isim tamlamasına Arapça’da isim tamlamasına izafet denir.
İsim tamlamasının ilk kelimesine muzaf, ikinci kelimesine muzafun ileyh denir.

Muzaf’ın özellikleri

* Cümledeki konumuna göre merfu, mansub veya mecrur olabilir.
* Hiçbir zaman (ال) takısı almaz.
* Ayrıca Tenvin (çift hareke) de almaz.
* İkil veya cemi müzekker salim olduğunda sonundaki (ن) harfi düşer.

Muzafun ileyh’in özellikleri:

* Bu kelime marife de nekra da olabilir.
* Marife olduğunda tamlama belirli isim tamlaması,
* nekra olduğunda belirsiz isim tamlaması olur.
* Bu kelime daima mecrurdur.

Örnekler:
مفتاحُ البابِ Kapının anahtarı
مفتاحُ بابٍ Kapı anahtarı
مفتاحُ بابِ البيتِ Evin kapısının anahtarı
Muzafun ileyh özel isim olabilir. Özel isimler marifedir (belirlidir).
كتابُ محمدٍ Muhammed’in Kitabı
زوجُ عائشةِ Ayşe’nin kocası
عينُ إستانبول İstanbul’un gözü
Muzafun ileyh zamir veya işaret ismi de olabilir.
بيتُه Onun evi بيتُ هذه Bunun evi

Alıştırmalar

Alıştırma 1

Buraya direk motomot çevirilerini yazıp isim tamlaması olanları altı çizili yazıyorum

1- Bahçenin bekçisini gördüm.
2- Bu Halid’in kitabıdır.
3- Evin kapısı açıktır.
4- Fakültenin kapısı kilitlidir.
5- Öğlenin namazını kıldım.
6- Kuveyt’in petrolü büyük bir servettir.
7- Yünden elbise (yün elbisesi) satın aldım.
8- Evin kapısını açtım.
9- Öğrencinin kitabı kayboldu.
10-Öğretmenin arabası durdu.
11-Eşeğin başı büyüktür.
12-Muhammed Allah’ın resulüdür.
13-Düşmanın ordusu hücuma hazırlanıyor.
14-Anne, Hürmet’te insanların en fazla hak edenidir.
Alıştırma 2
Boşluklara uygun muzaf koyunuz.
1- صوتَ
2- سيارةُ
3- مخافة
4- طلاب
5- حرارة
6- حديقة
7- صوار
8- burası ayet
9- وزراء

Alıştırma 3
Boşluklara uygun tamlayan koyunuz.
1- الشعبكلاسكية
2- الصف
3- العائلة
4- جاره
5- من
6- الجبل
7- النهر
8- الجيش
9- تركيا
10- الحارجية
11- الغازي

Not: Arkadaşlar 2. ve 3. alıştırmalarda ne olduğunu anlamadığınızı düşünüyorum. Bu yüzden Türkçelerini veriyorum. Zaten bundan sonraki alıştırmalar biraz daha konudan uzaklaşmanıza sebep olacak. Yorum bölümüne yazarsanız kalan alıştırmaların da çözümünü yayınlarım.

Ünite Soruları:
1- E
لا بد gerekir anlamında kullanılır. Ali’nin kışın çalışmaya devam etmesi gerekir. Çünkü fakir bir çiftçidir.
2- D
“Ali eşeğini sokan yılan hariç bütün hayvanlardan tiksinir.”
3- D
Cevapta “muzaf ve muzafun ileyh irab yönünden uyar” denmiş. Bu kural sıfat tamlamasının kuralıdır. İsim tamlamalarında böyle bir zorunluluk bulunmamaktadır.
4- C
Muzafun ileyh daima mecrurdur. Allah kelimesi de mecrur olmalıydı. B şıkkındaki Azerbaycan ise gayri munsarif olduğu için fetha ile mecrurdur.
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın